بی جام چو جمشید نمی شاید بود

بی شام چو خورشید نمی شاید بود

گیرم که به طاعت تو مشغول نیم

از لطف تو نومید نمی شاید بود

بی ذل کسی به پادشایی نرسد

هرگز به دُرست مومیایی نرسد

گر رهرو را به فعل خود وادارند

پس کَس به مقام پیشوایی نرسد

با رنگ ز تیغ او دلم نزداید

می باشم از آن گونه که او فرماید

نومید نیم ز فضل او زیرا کاو

هرگه که دری ببست صد بگشاید

چون قطرهٔ مهر او چکیدن گیرد

دل جامهٔ عافیت دریدن گیرد

چون باد عنایتش وزیدن گیرد

اسباب بلا زمن بریدن گیرد

آن کس که نبوّت به شبانی بخشد

سلطانی را به پاسبانی بخشد

چون هست امید تو بدو دل خوش دار

کاو هر نفسی بتازه جانی بخشد

چون کار به جهد و جدّ تو برناید

دلتنگ مشو که آنچنان می باید

چون نور فراز شد جهان بگشاید

کز دامن صبح روز روشن زاید

راه تو به جز تو دیگری ننماید

بی حکم تو کس را نفسی برناید

بگشای در بستهٔ شادی بر ما

هرگه که دری ببست صد بگشاید

چون از سر جد پای نهادی در کار

سررشتهٔ خود به دست عشقش بسپار

می کوش به قدر جهد و دل خوش می دار

کاو چارهٔ کار تو بسازد ناچار

از لطف تو هیچ بنده نومید نشد

مقبول تو جز مقبل جاوید نشد

لطفت به کدام ذرّه پیوست دمی

کان ذرّه به از هزار خورشید نشد

گر در عمل عشق به کاری برسم

از بادهٔ وصلت به خماری برسم

در بحر وصال تو بسی خواهم بود

آخر به لبی یا به کناری برسم

تا چند به هجر تو مشوش باشم

در دست هوای تو بر آتش باشم

گیرم که وصال تو میسّر نشود

آخر به امید ساعتی خوش باشم

بنگر که چنین ما به چه تدبیر شدیم

گشتیم گدای دَرِ او میر شدیم

ما زانک به طاعتش نکردیم قیام

با حلقهٔ بندگیّ او پیر شدیم

دعوی طلب گرچه مجاز است از تو

سرنامهٔ دهر بی نماز است از تو

گر معصیتت هزار چندان باشد

نومید مشو چو بی نیاز است از تو

ماییم به عشق تو تولّا کرده

وز طاعت و معصیت تبرّا کرده

آن را که عنایت تو باشد باشد

ناکرده چو کرده، کرده چون ناکرده

ملک تو نکاهد ار مرا بنوازی

و افزون نشود اگر مرا بگدازی

نومید نیم ز لطف تو آخر کار

جایی برساندم به بازی بازی

اصل همه اوست و هر چه جز او فرع است

هر کس که جز این داند او را صرع است

در تارکیت شمع و چراغی باید

جسمت شمع است و آن چراغت شرع است

هر چند که عقل رهبر آگاه است

اندر ره شرع پای او کوتاه است

در بارگهی که شرع شاهنشاه است

رهبر که نه پیروی کند گمراه است

جان آید و راه عشق می پیماید

ره دشوار است رهبری می باید

عقل آمد و ره به خود نمی داند رفت

شرع آمده است تا رهش بنماید

عقل آن باشد که شرع را برتابد

بی رهبر شرع عقل گمره یابد

عقل است چو خانه شرع چون روزن او

روزن باید که روشنی در تابد

هر چند به عقل راه می شاید دید

بی رهبر شرع کس به جایی نرسید

سرگردان بود عقل بی رهبر شرع

سردار وجود شد چو در شرع رسید