جامی سخن بر آینه دل بود چو زنگ

زین زنگ به که آینه خود دهی صفا

اعراض کن ز شعر که شغلیست بس عریض

این چند روزه عمر به آن کی کند وفا

وز زانکه نیست طاقت اعراض ازان تو را

[...]

هیچ کس را نشود دنیی و دین جمع به هم

وای آن کس که به دنییست گرفتار شده

لفظ دین بر سر دینار چه باشد یعنی

دین دنیی طلبان در سر دینار شده

جامی آمد درین سرای نبرد

دولت مرد عقل مادرزاد

وگر آن نیز نیست شیوه ادبی

کرده حاصل ز خدمت استاد

وگر آن نیز نیست سیم و زری

[...]

آن شنیدستی که کناسی ز سرگین زیر بار

گفت شکر آن را که از عزت مرا سر برافراخت

بوالفضولی طعنه زد کای کار تو سرگین کشی

کی خردمند این هنر را مایه عزت شناخت

گفت کای نادان کدامین عز ازان افزون بود

[...]

درونی پر طمع جامی مزن طعن

که در طبع فلان ممسک کرم نیست

چو آید در میان میزان انصاف

طمع در خست از امساک کم نیست

رنج بیگانه در سفر بردن

زآشنای وطن بسی بهتر

زیستن چون به کام خصم بود

مردن از زیستن بسی بهتر

هرچه خواهی بگویی ای خواجه

بکن اندیشه اول از سر هوش

گر بود خیر سامع و قایل

بگشا لب وگر نه باش خموش

خوش آمد صحبت احباب جامی

ولیکن ترک صحبت زان به آمد

طراز کسوت صحبت درین بزم

وجدت الناس اخبر تقله آمد

یاد دارم از کهن پیری که در حمام گفت

کین سخن پرسید روزی کهتری از مهتری

چیست سر آنکه در حمام هرکس پا نهد

بر دل غمگین او بگشاید از شادی دری

گفت سرش آنکه با او نیست زاسباب جهان

[...]

ای که در تاج و نگین داری روی

تا به کی تاج و نگین خواهد ماند

ملک هستی همه طی خواهد شد

نه زمان و نه زمین خواهد ماند

تا توانی به جهان نیکی کن

[...]

هر قلمزن راکه باشد ظلم خوی

دفع ظلمش تیغ عدل شاه به

تا شود کوتاه دست ظلم او

یک بدست از دست او کوتاه به

ای کریمانی که پیش چشمتان

خاک باشد سیم صرف و زر ناب

مادحان چون بر شما آرند روی

فی وجوه المادحین احثوا التراب

شدی جامی چو پیر از گردش دهر

ز پیوند جوانان گوشه ای گیر

به یاد آر آنکه در عهد جوانی

نمی آمد تو را خوش صحبت پیر

غافلی می گفت کای بنا بنای خانه ام

ساز محکم ور نه زانم غیر درد و غم چه سود

زیرکی بشنید گفتا چون بنای عمر ما

سخت سست آمد بنای آب و گل محکم چه سود

ای وجودت به دانش و بخشش

دفتر فضل و جود را فهرست

من فرستادم آنچه وعده نبود

تو هم آن وعده کرده را بفرست

جامیا تا به کی غم مهمان

می خوری غم برای خود می خور

هر کسی گو مواید نعمت

از سماط خدای خود می خور

نخورد گر به خانه ات روزی

[...]

می خورد طعمه های رنگارنگ

خواجه از کسب اشتهای دروغ

می دمد بادهای ناخوشبوی

معده بر سبلت وی از آروغ

نگشاید فقیر روزه خویش

[...]

هر چند شود عدو زبونت

سررشته حزم را مکن گم

چون مار فتد به زیر پایت

پا بر سرمار نه نه بر دم

کنم حرفی ز حکمت بر تو املا

که شاید گر به آب زر نویسی

به زهر خویش اگر دست آوری به

که از شهد کسان انگشت لیسی

آن یکی خواهد به شهوت زن که تا فرزند او

بعد مرگ از وی بماند در جهان نایب مناب

وان دگر سازد سرا و خانه تا ز آفات دهر

یک زمان فارغ نشیند کامگار و کامیاب

جمله زین غافل که هر ساعت ز آگاهان غیب

[...]