بخش ۳۴ - در عدل نمودن و ظلم کردن
دولت اکنون ز امن و عدل جداست
هرکه ظالم‌تراست ملک او راست
گر همی ملک جاودان خواهی
زیر فرمان خود جهان خواهی
باش چون آفتاب ناغمّاز
به زبان کوته و به تیغ دراز
عشرت آمد که می‌گزین مگزین
ظفر آمد که بر نشین منشین
از مخالف بشوی در یک دم
هم به خون مخالفان عالم
چون عُمر نفس را به کار درآر
چون علی حرص را به دار برآر
نفس با حرص هردو دشمن دان
خویشتن را ز ننگشان برهان
حرص را شربت هلاهل ده
نفس را همچو مرده در گل نه
عدل را تازه بیخ کن برگاه
ظلم را چار میخ کن در چاه
سیرت عدل صورت هنرست
صورت بخل گزدم جگرست
سیرت ظلم شه بتر ز کنشت
صورت عدل شاه به ز بهشت
شرع خشکست اشک میغش ده
کفر تشنه است آب تیغش ده
تیغ مردان چو دست زن نبود
مملکت را روان و تن نبود
ظلم صفرای ملک و دین آمد
رای و تیغش سکنگبین آمد
دین و دولت بدین دو گردد چیر
خواجه را رای و شاه را شمشیر
ملک را گرچه عقل چون سازوست
ملک بی تیغ تیغ بی‌بازوست
چکشی تیغ بهر مشتی خس
باد رعب تو تیغ ایشان بس
بشکن از گرز گردن گردون
چون بقم کن ز سهم در جان خون
شاه چون آفتاب و میغ بود
حرز و تعویذ رُمح و تیغ بود
حرز و تعویذ و سایهٔ خانه
بابت کودک است و دیوانه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به انتقاد از دولت و ظلم موجود در جامعه می‌پردازد. شاعر به یادآوری می‌پردازد که اگر بخواهیم کشوری جاودان داشته باشیم، باید زیر فرمان عدل و انصاف باشیم. او به قدرت حکومت و لزوم عدالت تأکید می‌کند و می‌گوید که حرص و نفس‌پرستی دشمنان اصلی انسان هستند.
شاعر همچنین به اهمیت مملکت‌داری با عقل و شمشیر اشاره می‌کند و تأکید دارد که باید با ظلم مبارزه کرد و در برابر مخالفان ایستاد. او به قتل و خونریزی به عنوان ابزاری برای برقراری عدالت اشاره کرده و می‌گوید که اگر مملکت عاری از عدل و انصاف باشد، محکوم به نابودی است.
در نهایت، مفهوم حاکمیت عادلانه و لزوم ترکیب عقل و قدرت (شمشیر) برای برقراری صلح و امنیت در جامعه مورد تأکید قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: دولت و حکومت در حال حاضر از امنیت و عدالت دور است. هر کسی که ستمگرتر باشد، سلطنت و قدرت بیشتری دارد.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی که حکمرانی جاویدان بر زمین داشته باشی، باید بر خودت تسلط داشته باشی.
هوش مصنوعی: همچون آفتاب باش که بدون حاشیه و با صداقت سخن می‌گوید، اما در مواقع لازم، به شدت و با قدرت عمل کن.
هوش مصنوعی: زمان خوشی و لذت به سراغت آمده است، آن را انتخاب کن. اما زمانی که پیروزی و موفقیت پیش روی تو است، آن را نادیده نگیری.
هوش مصنوعی: از دشمنان دور شو، حتی اگر یک لحظه هم باشد، به خون آنانی که با تو مخالف‌اند.
هوش مصنوعی: زندگی‌ات را به‌خوبی و با تلاش بگذران و مانند علی، از طمع و حرص دوری کن.
هوش مصنوعی: نفس و حرص را دشمن خود بدان و سعی کن خود را از شر آنها نجات دهی.
هوش مصنوعی: شخصی که به حرص و طمع دچار می‌شود، باید به او تلخی و سختی‌های زندگی را بچشاند تا در نهایت به آرامش و زندگی بهتر برسد. در واقع، حرص و طمع مانند یک دمنوش مضر است که انسان را به ناتوانی و رکود می‌کشاند، انگار که روح انسان در دنیای مادی در گل مانده و قادر به حرکت نیست.
هوش مصنوعی: عدالت را برپا کن و ظلم را محکم کن، مانند چهار میخی که در چاه زده می‌شود.
هوش مصنوعی: پایه و ریشه هنر و زیبایی در داشتن فردی با سیرت عادلانه است، در حالی که بخشی از روح و زندگی کسی که بخیل است دچار آسیب و مشکل می‌شود.
هوش مصنوعی: سیره و اخلاق ظالمی که در او ظلم و ستم وجود دارد، از ظاهری آراسته و عادلانه که در ظاهر یک شاه وجود دارد، بدتر است. حتی اگر سلطنت او به زیبایی بهشت هم باشد، باز هم این سیره ناپسند او را زشت‌تر می‌کند.
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به تفاوت بین قوانین خشک و سخت و نیاز واقعی انسان‌ها اشاره می‌کند. او می‌گوید که قوانین بدون احساسات و درک عمیق از نیازهای انسان حیات را به سختی می‌گذرانند. در دنیای واقعی، انسان‌ها به چیزهایی عمیق‌تر و معنایی‌تر از صرفاً قوانین نیازمندند؛ مانند محبت و دوستی. در نتیجه، او از خدا می‌خواهد که به او احساسات و آگاهی بیشتری بدهد تا بتواند به دیگران کمک کند و تشنگی واقعی روح را سیراب کند.
هوش مصنوعی: اگر دستان مردان به مانند دستان زنان باشد، کشور نه پویایی خواهد داشت و نه جانی.
هوش مصنوعی: ستم و بیداد دولت و مذهب به همراه نظری سرسخت و خشن ظاهر شده است.
هوش مصنوعی: با قدرت معقول و تدبیر خواجه و همچنین با قدرت سلاح و سلطه پادشاه، دین و حکومت به دو بخش تقسیم می‌شود.
هوش مصنوعی: هرچند که عقل و تدبیر در اختیار پادشاه است، اما بدون قدرت و نیروی عملی، هیچ کارایی ندارد.
هوش مصنوعی: تیغ چکشی در دست تو، تنها یک مشت خس را به رعب می‌اندازد و تیغ آنها برای تو کافی نیست.
هوش مصنوعی: از چوبین گرزی که بر گردن آسمان کوبیده می‌شود، بBreak کن و در کنش خود، همچون شمعی که در مقابل آتش می‌ماند، زندگی را با تمام وجود از آن خود کن.
هوش مصنوعی: شاه همانند آفتاب است و ابر، محافظ و نگهبان اوست، همچنین نیز در دستش نیز سلاح‌هایی چون نیزه و شمشیر وجود دارد.
هوش مصنوعی: محافظت و دعاها و سایهٔ خانه برای امنیت و آرامش کودک و افراد ناتوان است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.