بخش ۳ - تمثیل در نفس جهان فانی و قصّهٔ لقمان حکیم
داشت لقمان یکی کریجی تنگ
چو گلوگاه نای و سینهٔ چنگ
شب در او در به رنج و تاب بُدی
روز در پیش آفتاب بُدی
روز نیمی به آفتاب اندر
همه شب زو به رنج و تاب اندر
بلفضولی سؤال کرد از وی
چیست این خانه شش بدست و سه پی
همه عالم سرای و بستانست
این کریجت بتر ز زندانست
در جهان فراخ با نزهت
چکنی این کریجِ پر وحشت
عالمی پر ز نزهت و خوشی
رنج این تنگنای از چه کشی
با دم سرد و چشم گریان پیر
گفت هذا لمن یموت کثیر
در رباطی مقام و من گذری
بر سرِ پل سرای و من سفری
چه کنم خانهٔ گِل آبادان
دل من اینما تکونوا خوان
چو درآید اجل چه بنده چه شاه
وقت چون در رسد چه بام چه چاه
گربهٔ روده چون زنم شانه
بر رهِ سیل چون کنم خانه
آهن سرد چند کوبم من
خانه ویران و چند روبم من
پیش صرصر چراغ چه افروزم
پوستین پیش شیر چون دوزم
خلق را زین جهان پر شر و شور
چار دیوار گور بهتر گور
هلک المثقلون بخوانده و پس
خانه و جای سازم اینت هوس
چکنم جفت و زاده و بنیاد
مونس من نجاالمخفون باد
خانه کز راه رنج و حیله بُوَد
همچو زندان کرم پیله بُوَد
که چو قَز بود در دلش پنهان
گشت هم قَز تن ورا زندان
خانه اینجا که بهر قوت کنند
مور و زنبور و عنکبوت کنند
قوت عیسی چو ز آسمان سازند
هم بدانجاش خانه پردازند
بر فلک زان مسیح سربفراشت
که بر این خاک توده خانه نداشت
چکند روح پاک خانهٔ ریح
فلک پنجم است بام مسیح
خرِ دجّال چون ز جو خالیست
علَم جور او از آن عالیست
خاک و آب و هوا و آتش عهد
کی نگهدارد ار تو سازی جهد
مرگ را چون شگرف و چالاکست
سوی ناپاک و پاک ره پاکست
نه تو مردی و مرگ بی‌زورست
شیر او شیر و گور او گورست
زانکه اینجات یک دو مه محلست
نه بتست آن به مدّت اجلست
به اجل باز بسته‌اند این کار
بی‌اجل نیست کار را مقدار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، لقمان به زندگی دشوار و تنگنای خود اشاره می‌کند که شبیه به یک زندان است. او به سادگی از حکمت زندگی و مرگ سخن می‌گوید و بیان می‌کند که انسان‌ها در نهایت به سمت مرگ می‌روند، چه بزرگ و چه کوچک. او به بیهودگی تلاش برای جمع‌آوری دنیا و ساختن زندگی مرفه در این دنیا اشاره می‌کند و تأکید می‌کند که در برابر مرگ، همه در یک موقعیت برابر هستند. لقمان می‌نمایاند که زندگی در این جهان پر از درد و رنج است، و بر این باور است که زندگی دنیا به نوعی زندان است و باید توجه بیشتری به معنای واقعی زندگی داشت. در نهایت، او به قدرت مرگ و ناچیز بودن تلاش‌های دنیوی اشاره می‌کند.
هوش مصنوعی: لقمان یک قفسی کوچک و تنگ داشت که همانند گلوگاه یک نی یا صدای سینهٔ چنگ، محدود و فشرده بود.
هوش مصنوعی: شب در کنار او به سختی و ناراحتی سپری کردی، اما در روز در برابر آفتاب خوشحال و روشن بودی.
هوش مصنوعی: روز، نیمی از زمان را در زیر تابش آفتاب می‌گذرانیم و شب را با رنج و سختی سپری می‌کنیم.
هوش مصنوعی: بلفضولی از او پرسید این خانه که شش پایه و سه تیرک دارد چیست؟
هوش مصنوعی: تمام عالم مانند یک خانه و باغ است و این زندان که در آن هستی، بدتر از آن است.
هوش مصنوعی: در دنیای وسیع با زیبایی‌ها، این پرنده‌ی وحشت‌زده را می‌کوبی.
هوش مصنوعی: در دنیای پر از لذت و شادی، چرا باید از این وضعیت سخت و تنگنا رنج ببری؟
هوش مصنوعی: پیرمرد با صدایی آرام و چشمانی اشک‌آلود گفت: این وضعیت برای کسی است که زیاد می‌میرد.
هوش مصنوعی: در مکانی که به آن پناه داده شده‌ام، نشسته‌ام و به سفر و عبور از پل سرای فکر می‌کنم.
هوش مصنوعی: چی کار کنم که خانه‌ی دل من با خاک و گل ساخته شده و هر جا که باشم، دل را به آنجا می‌برم.
هوش مصنوعی: زمانی که مرگ به سراغ انسان می‌آید، تفاوتی ندارد که او یک بنده باشد یا یک پادشاه. هنگامی که زمان مرگ فرا برسد، هیچ چیز نمی‌تواند مانع آن شود، نه ارتفاع بنا و نه عمق چنگال زمین.
هوش مصنوعی: اگر گربه‌ای داشته باشم که روده‌اش را ببیند، نمی‌توانم مثل یک زن که شانه‌اش را بر دوش می‌گذارد، در مسیر سیل خانه‌ام را بسازم.
هوش مصنوعی: چقدر می‌توانم بر روی این آهن سرد بکوبم و خانه خراب شده‌ام را درست کنم؟ چقدر می‌توانم از این ویرانی چیزهایی را برگردانم؟
هوش مصنوعی: در برابر باد شدید، چه نیازی به روشن کردن چراغ است؟ و وقتی که در برابر شیر قرار دارم، چه فایده‌ای دارد که پالتو بپوشم؟
هوش مصنوعی: این جهان پر از درد و جنجال است و زندگی در آن بسیار دشوار و ناپایدار به نظر می‌رسد. بنابراین، بهتر است انسان در آرامش و سکوت باشد، حتی اگر در دل خاک باشد.
هوش مصنوعی: کسانی که بار زندگی را به دوش می‌کشند، سرانجام نابود می‌شوند، پس من به دنبال جا و مکانی برای آسایش و راحتی هستم.
هوش مصنوعی: چکار کنم که جفت و یاری که دارم، از من پنهان باشد و در زیر سایه‌اش احساس تنهایی نکنم؟
هوش مصنوعی: خانه‌ای که با درد و نیرنگ ساخته شده، مانند زندانی برای کرم پیله است.
هوش مصنوعی: چون دلش مانند پشم نرم و لطیف است، از این رو تن او به مانند زندانی است که این لطافت را در خود پنهان کرده است.
هوش مصنوعی: در اینجا، خانه‌ها برای فراهم آوردن قوت و زندگی ساخته می‌شوند و حتی موجودات کوچک مانند مورچه، زنبور و عنکبوت در این فضاها زندگی می‌کنند.
هوش مصنوعی: اگر قدرت عیسی از آسمان بیاید، باید همان‌جا برای او خانه بسازند.
هوش مصنوعی: در آسمان، مصلح بزرگ و الهی قد برافراشت که در این زمین، هیچ بنای ماندگاری برای او وجود نداشت.
هوش مصنوعی: در آسمان پنجم، روح پاکی وجود دارد که به خانهٔ ریح (نرم و خوشبو) اشاره دارد و به نوعی می‌توان آن را به روان و زندگی مسیح نسبت داد.
هوش مصنوعی: خر دجال که از دودمان و نیرنگ خالی است، به همین دلیل پرچم ظلم و فساد او بلند و مطرح است.
هوش مصنوعی: اگر تو تلاش کنی، هیچ یک از عناصر طبیعی مانند خاک، آب، هوا و آتش نمی‌توانند به عهد و پیمان تو آسیب بزنند.
هوش مصنوعی: مرگ همچون یک نیروی قوی و چابک است که به سوی افراد ناپاک و پاک راهی می‌یابد.
هوش مصنوعی: نه تو انسانی که بتوانی بر مرگ تسلطی داشته باشی. مرگ بدون قدرت و زور می‌آید، و هم شیر و هم گور به طبیعت خودشان پایبندند.
هوش مصنوعی: زیرا اینجا یک یا دو ماه است که محلی برای ماست و نه مکانی برای بت‌ها، بلکه به مدت طولانی‌تری ادامه پیدا خواهد کرد.
هوش مصنوعی: این کارها به سرانجام نمی‌رسند و دنیا به دست کسانی که در زمان خاص خود آماده نیستند، نمی‌چرخد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.