بخش ۶ - حکایت شبلی رحمة‌اللّٰه در اخلاص و ریا
شبلی آنگه که کرد از خود صید
بود روزی به نزد پیر جُنید
دیده‌ها کرده بر دو رخ چو دو جوی
یا مرادی و یا مرادی گوی
پیر گفتش خموش باش خموش
بر درِ او برو سخن مفروش
در ره او سخن فروشی نیست
در رهش بهتر از خموشی نیست
در رهش رنج نیست آسانیست
بی‌زبانی همه زباندانیست
بگذر از قال و حال پیش آور
قال قیدست زو سبک بگذر
آن کسانی که بستهٔ حالند
برگذشته ز قیل و از قالند
در مناجات بی‌زبانان آی
هرچه خواهی بگو و لب مگشای
بگذر از قال و گفته‌های محال
ذرهٔ صدق بهتر از صد قال
راه تقلید و قید رو بگذار
وز هوسها بجمله دست بدار
گر مراد تو اوست خود داند
پس گر او نیست اینت نستاند
از هوس گفت رخ به دعوی نه
چون جرس بانگ و هیچ معنی نه
مرد معنی سخن ندارد دوست
زانکه بودست مغزها را پوست
از مقلّد مجوی راه صواب
نردبان پایه کی بود مهتاب
هرکه از علم صدق جست ببرد
هرکه از وی دها گزید بمرد
که کند به چو نیست یک حاذق
پیر را فالج و جوان را دِق
نیست یک مرد صادق اندر کار
لیک هستند مدّعی بسیار
علم جُست از درون اهل صواب
همچو در جوی خُرد روشن آب
که به هرجا رسد چو دندانش
بدهد بر مزاج او جانش
زر به طیارکار باید سخت
برگ باشد گواه جان درخت
علم در مغزت و عمل در پوست
همچو نور چراغ و روغن اوست
علم آنجا چو رخ به خلق آرد
مزد دانش به خلق نگذارد
دانش آن خوبتر ز بهر بسیچ
که بدانی که می‌ندانی هیچ
گر برای خداست اندک بس
وز پی مال و جاه اینت هوس
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شبلی به نزد پیر جنید می‌رود و از حالات خود صحبت می‌کند. پیر به او می‌گوید که باید سکوت کند و در مسیر او، سخنی نباید گفت، زیرا در آن مسیر، بهترین چیز خموشی است. او توضیح می‌دهد که در این راه، آسانی وجود دارد و بی‌زبانی، خود زباندانی است. پیر به او می‌آموزد که از گفته‌ها و حالات دنیوی بگذرد و به مناجات بی‌زبانان بپیوندد.
در ادامه، او تأکید می‌کند که علم و حقیقت باید درونی باشد و نه تقلید و ظاهرسازی. او می‌گوید افرادی که فقط بر امور ظاهری تکیه می‌کنند، در حقیقت به عمق مسائل دست نمی‌یابند. علم و عمل باید با هم ترکیب شوند و حقیقت واقعی در اعماق وجود انسان است. به‌نوعی، او به اهمیت دانش واقعی و صادقانه اشاره می‌کند که از تفکر عمیق و خلوص نیت ناشی می‌شود.
هوش مصنوعی: شبلی زمانی که دچار خودپسندی و غفلت از خود شد، روزی به نزد پیر جُنید رفت.
هوش مصنوعی: چشمان به دو روی زیبا مانند دو جوی آب خیره شده‌اند؛ یا به مراد خود رسیده‌اند و یا در آرزوی آن هستند.
هوش مصنوعی: پیر به او گفت که سکوت کن و در برابر او حرفی نزن.
هوش مصنوعی: در مسیر او، سخن گفتن فایده‌ای ندارد و سکوت از گفتن بهتر است.
هوش مصنوعی: در مسیر او، رنجی وجود ندارد و بی‌زبانی راحت است، چرا که همه درک می‌کنند.
هوش مصنوعی: از ظواهر و حرف‌های سطحی عبور کن، چیزی که به تو گفته می‌شود ممکن است محدود کننده باشد. به این موضوع به سادگی نگاه کن و از آن فراتر برو.
هوش مصنوعی: افرادی که به وضعیت حال خود وابسته‌اند و از گذشته و حواشی بی‌خبرند.
هوش مصنوعی: در صحبت‌های بی‌کلام، هرچه می‌خواهی بگو و زبانت را باز نکن.
هوش مصنوعی: از حرف و سخن‌های بی‌معنی چشم‌پوشی کن، چون یک ذره صداقت بهتر از صدها سخن بی‌اساس است.
هوش مصنوعی: از تقلید و محدودیت فاصله بگیر و از خواسته‌های ناپایدار دوری کن.
هوش مصنوعی: اگر آنچه می‌خواهی او باشد، خودش از آن آگاه است؛ پس اگر او نباشد، تو این را نخواهی داشت.
هوش مصنوعی: از آنچه که به دل می‌گذرد، نباید فقط به ظواهر توجه کرد، زیرا برخی چیزها فقط صدا و ظاهری دارند و از معنای واقعی خالی‌اند.
هوش مصنوعی: مردی که فقط به ظاهر سخن می‌گوید، در واقع اصلاً ارزش و عمق معنایی ندارد؛ چون مانند مغز و پوست است که تنها پوسته‌اش باقی مانده و محتوا و مغز آن از بین رفته است.
هوش مصنوعی: از پیروی از دیگران به دنبال حقیقت نباش، زیرا کسی که فقط تقلید می‌کند، نمی‌تواند به روشنایی و حقیقت واقعی دست یابد.
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقیقت علم و دانش دست یابد، به موفقیت می‌رسد و هر که از او راهنمایی نگیرد و دوری کند، در زندگی دچار مشکلات و شکست خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر کسی در کار خود باتجربه و ماهر باشد، حتی اگر در سنین بالا دچار مشکلاتی مثل فلج شود، هنوز هم برتری دارد. اما اگر فردی جوان باشد و فاقد تجربه لازم باشد، ممکن است به مشکلاتی برخورد کند که نشان از ناتوانی‌اش دارد.
هوش مصنوعی: در این دنیا فردی راستگو وجود ندارد، اما افراد زیادی هستند که خود را راستگو می‌دانند و مدعی صداقت هستند.
هوش مصنوعی: علم از دل افراد درستکار و دانا بیرون می‌آید، مانند جوی کوچکی که آب روشنی را در خود دارد.
هوش مصنوعی: هر جا که برود و رسید، به طوری رفتار کند که با آن محیط و شرایط سازگار شود و به سلامت و زندگی‌اش آسیب نزند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برای اثبات و نشان دادن ارزش و اهمیت یک چیز، باید نشانه‌های قوی و قابل اعتماد وجود داشته باشد. همان طور که برای نشان دادن زندگی و سلامت یک درخت، باید برگ‌های آن شاداب و سالم باشد.
هوش مصنوعی: دانش در ذهن تو وجود دارد و اعمالت مانند پوشش بر آن هستند؛ مانند نوری که از چراغ می‌تابد و روغنی که آن را می‌سوزاند.
هوش مصنوعی: وقتی علم و دانایی خود را در اختیار دیگران قرار دهیم، ثمره آن به مردم می‌رسد و به این ترتیب، دانش به راحتی به دست همه نخواهد رسید.
هوش مصنوعی: آگاهی بهتر از این است که فقط به دانستن مطالب مشغول باشی، زیرا فهمیدن این که چیزی را نمی‌دانی، از خود دانستن بسیار ارزشمندتر است.
هوش مصنوعی: اگر هدف تو از کار اندک باشد و انگیزه‌ات فقط به خاطر خدا باشد، همین کافی است؛ اما اگر دلت خواهان مال و مقام باشد، این توجه به دنیا تنها هوس است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.