نقره ی خنگ صبح را در تاخت سلطان ختن
ساقیا گلگون کمیتت را به میدان در افکن
خسرو چین می کند بر اشهب زرین ستام
تا به شام اندر عقیب لشکر شتاختن
هست گلگون باده را کامی که بوسد لعل تو
سعی کن تا کام گلگون را بر آری از دهن
چشمه ای بر قله ی کوهسار مشرق جوش زد
ای پسر سیراب گردان قله را از حوض دن
چرخ توسن را که دارد هر سرمه ناخنه
باز می بینم که هستش چشم اختر غمزه
باد پای عمر سر کش تند وناخوش می رود
دست وپایش را شکالی ساز از مشکین رسند
گر رگر دان هان کمیتت را که می گیرد سبق
اشهب مشکین دم خاور در آهوی ختن
صبح شب رنگ سیا وش را سر افسار بتاب
بر گرفت از سر به جایش بست رخش تهمتن
سبز خنگ آسمان را کش مرصع بود جعل
زین زرین بر نهاد از بحر جمشید زمن
شهسوار ابلق دور زمان سلطان اویس
آفتاب آسمان ملک ظل ذو المنن
گوشه ی نعل براقش حلقه ی گوش فلک
ابغر سم سمندش سر مه ی چشم پرند
نه سپهر آورد زیر په سهند همتش
دم نزند از سبز ه در مرغزار پر سمن
هست از آن برتر براق آسمان اصطبل را
پایگه کوه سر فرود آرد به خضرای دمن
با محیط دست در پایش جواد او چرا
ابرش ابر آب خور سازد ز دریای عدن
در صفات مرکب صر صر تک جمشید عهد
می نم تضمین دو بیت از سحر بیت خویشتن
ملک را امید فتح از چرخ باید قطع کرد
چشم بر گرد سمند شاه باید داشتن
زان که هیچ از دست وپای ابلق شام وسحر
بر نمی خیزد به غیر از گرد آشوب .فتن
که سیاس مر کبانت سایش پنجم رواق
وای غلام آستانت خسرو و زرین مجن
گر براق برق را بر سر کن حکمت لجام
هیچ نتواند زجا جستن دگر برق یمن
با در دستت زمام آسمان تا آفتاب
هر سحر خواهد عنان از حد مشرق تاختن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر اشاره به قدرت و زیبایی شاه و اسب او دارد. در آغاز، شاعر از صبح و ظهور خورشید صحبت میکند که به زیبایی و شکوهمندی سلطان ختن اشاره دارد. ساقی (نوشیدنیدهنده) نیز به زیبایی و بادههایی که برای تسکین و آرامش روح به میدان آورده، اشاره میکند.
در ادامه، شاعر توصیفاتی از اسب شاهانه و جنگجو بودن او ارائه میدهد. نمادهای طبیعی مانند چشمه و کوه نیز به تصویر کشیده شدهاند. در این شعر، اهمیت عزت و افتخار در جنگ به وضوح حس میشود و به شاه توصیه میشود که از موقعیت خود بهرهبرداری کند و در پی پیروزی باشد.
شاعر به حرکات و قدرتهای طبیعی، مانند باد و ستارگان، و تأثیر آن بر سرنوشت شاهانه و جهانی اشاره میکند. شعری پر از تمثیل و تصویرسازی که به تقدیر و سرنوشت قدرت سیاسی و نظامی اشاره دارد و به منتهای کوشش برای حفظ قدرت تأکید میکند.
هوش مصنوعی: طلوع سبکی و زیبایی صبح را مانند نقره ای بیروح توصیف میکند که با شتاب و قدرت سلطان ختن، به میدان میآید. ساقی، با جامای گلگون، به میدان میآید و به زیبایی و شکوه این لحظه اشاره میکند.
هوش مصنوعی: خسرو چینی بر اسب زیبا و طلایی سوار میشود تا اینکه به شام و در پی لشکری که به راه انداخته، برود.
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن لذت و خوشی، باید از زیبایی و جذابیت معشوق بهره برد. همه باید تلاش کنند تا خوشی و شادابی را از دل و زبان خود بیابند.
هوش مصنوعی: چشمهای از بالای کوه به راه افتاد. ای پسر، این قله را از آب زندگی بخش دنیا سیراب کن.
هوش مصنوعی: من چرخ اسبی را میبینم که هر پرتو ذرهای از آن به شکل ناخنهای سرمهای میدرخشد. همچنین، میتوانم چشمان زیبای ستاره را که با ناز و غمزه مینگرد، مشاهده کنم.
هوش مصنوعی: بادی که نشاندهنده عمر ماست، به سرعت و با حالتی ناخوش میگذرد. میتوان با ترفندها و تردستیها، چیزی از آن را ثبت کرد یا به یادگار گذاشت.
هوش مصنوعی: اگر بفهمی که کیست و چه کسی بر تو پیشی میگیرد، میبینی که آن اسب تندرو و زیبا که شانههایش سیاه است و در بامداد در سمت شرق میدود، به مانند آهو در دشت ختن لااقل سریعتر است.
هوش مصنوعی: صبح، شب را به رنگ سیاه خود درآورده و بر افسار اسب افراشتهای میتابد، اسبی که تهمتن (رستم) بر آن نشسته و آن را از سر خود برمیدارد و به جایش میبندد.
هوش مصنوعی: آسمان با رنگ سبز و زینتی مانند جواهرات به نظر میرسد، که به خاطر زیباییاش بر زمین از خزانه جمشید به ارمغان آورده شده است.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصیتی برجسته و شایسته میپردازد که در زمان خود، مانند خورشیدی در آسمان، روشنایی و قدرت را نمایان میکند. او به عنوان یک شاهزاده مورد احترام و بزرگداشت قرار میگیرد و ویژگیهای نیکو و فایدهمندی او باعث شده که در دلها جا داشته باشد.
هوش مصنوعی: گوشه نعل اسب سریع و زیبایش مانند حلقهای است که به گوش آسمان درمیآید، و سم اسب او مانند درخشش ماه در چشم پرنده است.
هوش مصنوعی: دوران و زمانه زیر چتر بلندی چون سهند، هیچگاه از شگفتیهای طبیعت و زیباییهای سرسبز آن در دشت پر گل و گیاه، حرفی نمیزند.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف زیباییهای طبیعت میپردازد و به تصویر کشیدن مناظری از آسمان و کوهها اشاره دارد. برفراز کوهها، جلوههای آسمان و رنگهای سبز دشتها نشاندهندهی عظمت و شگفتی طبیعت هستند. در واقع، این اشعار به ما یادآوری میکنند که چگونه طبیعت با زیباییهایش میتواند دل اربابان را تسخیر کند.
هوش مصنوعی: شخصی که در اطراف خود به دنبال عشق و محبت است، چرا باید به زندگی خود فکر کند و بگذارد که احساساتش مانند ابری که باران میبارد، از دریا بیرون بیاید و او را غرق کند؟
هوش مصنوعی: در این شعر به توصیف ویژگیهای خاص و پیچیده یک موجود یا حالت پرداخته شده است. شاعر از صفات جمشید، که نماد قدرت و عظمت است، یاد میکند و به تأثیرات سحر و جادو اشاره میکند که در دنیای خود او وجود دارد. به نوعی، این بیت به وجود یافتن جنبههای مختلف و مهارتها در یک فرد یا وضعیت خاص اشاره دارد و نشانگر تأثیر آن بر محیط زیست و دیگران است.
هوش مصنوعی: پادشاه باید امید خود به پیروزی از دست سرنوشت را کنار بگذارد و بر قدرت و شجاعت خود تکیه کند.
هوش مصنوعی: چرا که هیچ گونه حرکتی و تلاش از وجود ابلق (سفید و سیاه) شام و سحر برنمیخیزد جز ایجاد هرج و مرج و فتنه.
هوش مصنوعی: ای کسی که به عنوان خدمتگزار و نگهبان درگاه پادشاهی مشغول به کار هستی، گامهای تو در این مکان تاثیرگذار است. من بندهای از دوستان تو هستم و در اینجا به شیوایی و زیبایی اشاره میکنم.
هوش مصنوعی: اگر تندر را بر قلب خود قرار بدهی، هیچ حکمت و دانشی نمیتواند او را از جای خود حرکت دهد و از کارش بازدارد.
هوش مصنوعی: با قدرتی که داری، میتوانی آسمان را کنترل کنی و هر صبحگاه آفتاب را از سمت مشرق به حرکت درآوری.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شاه گیتی خسرو لشکرکش لشکرشکن
سایهٔ یزدان شه کشور ده کشورسِتان
ای دننده همچو دن کرده رخان از خون دن
خون دن خونت بخواهد ریخت گرد دن مدن
همچو نخچیران دنیدی، سوی دانش دن کنون
نیک دان باید همیت اکنون شدن ای نیک دن
راه زد بر تو جهان و برد فر و زیب تو
[...]
سوسن و سنبل نمود از زلف و عارض یار من
سنبلی بس با بلا و سوسنی بس با فتن
سوسن از سیم پلید و سنبل از مشک سیاه
در پلیدی صد ملاحت ، در سیاهی صدشکن
نوروزیب از روی و قد او همی خواهند دام
[...]
ای نهاده بر میان فرق جان خویشتن
جسم ما زنده به جان و جان تو زنده به تن
هر زمان روح تو لختی از بدن کمتر کند
گویی اندر روح تو مضمر همیگردد بدن
گر نیی کوکب، چرا پیدا نگردی جز به شب
[...]
ای سهی سرو روان از تو بهشت آئین چمن
روی تو ماهست و گرد ماه از انجم انجمن
مشک داری بر شقایق ورد داری بر عقیق
سرو داری بر گل و شمشاد داری بر سمن
از نسیم زلف تو همچون شمن گردد صنم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.