به تدبیر خرد سر پنجه نتوان با قضا کردن
درین دریا به دست بسته می باید شنا کردن
دل غمگین به زور اشک هیهات است بگشاید
به دندان گهر نتوان گره از رشته وا کردن
ز خودداری به دست و پا ره نزدیک می پیچد
عنان چون موج می باید درین دریا رها کردن
نکردی سجده ای ز اخلاص تا افراختی قامت
به بام کعبه عمرت رفت در کسب هوا کردن
نگردیده است تا پوچ از هوای نفس دل در تن
به آه این دانه را از کاه می باید جدا کردن
ز دیوار زمین گیر قناعت سایه ای خوش کن
که خواب امن نتوان در ته بال هما کردن
چو می دانی گواه از خانه دارد دست و پای تو
کمال کوته اندیشی است دست از پا خطا کردن
ز خواهش های بیجا گر نه ای شرمنده و نادم
چه داری دست پیش روی خود وقت دعا کردن؟
بود چون سرو دایم نوبهارش بی خزان صائب
تواند هر که با یک جامه چون سرو اکتفا کردن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تأمل و تفکر دربارهٔ زندگی و رفتار انسانی میپردازد. شاعر به ما یادآوری میکند که با خرد و تدبیر نمیتوانیم بر قضا و قدر غلبه کنیم و در دریای زندگی باید با دست بسته شنا کنیم. دل شاد و بیغم از اشک و اندوه نمیتواند آزاد شود و باید از خواستههای نفسانی خود دوری کنیم. همچنین، از سجده نکردن به خاطر اخلاص و عدم قناعت به وضعیت فعلی زندگی شکایت میکند. در نهایت، شاعر به این نکته اشاره میکند که برای داشتن آرامش و کمال باید از خواستههای بیجا دست برداریم و به آنچه داریم قناعت کنیم.
هوش مصنوعی: با تدبیر و عقل نمیتوان با تقدیر و سرنوشت در این دریا شنا کرد؛ زیرا باید با دست و دل باز و آزاد این کار را انجام داد.
هوش مصنوعی: دل غمگین نمیتواند به راحتی با اشکهایش آرام شود و نمیتواند به سادگی مشکلاتش را حل کند. هیچ تلاشی هم نمیتواند گرهی که از مشکلات به وجود آمده را باز کند.
هوش مصنوعی: با کنترل نفس و خودداری، مسیر نزدیکتری پیدا میشود. مانند موجی که در دریا به سوی آزادی میرود، باید رها کرد و آزادی را تجربه کرد.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به نکتهای عمیق اشاره میکند. او میگوید که تا زمانی که تو از روی صداقت و اخلاص به خداوند سجده نکردهای، تنها تلاشهای تو برای رسیدن به خواستههایت بیمعنی است. به عبارتی، اگر در زندگیات از روی نیت خالص و واقعی عبادت نکنی، همه زحمات و کوششهایت برای رسیدن به اهداف مادی ممکن است در نهایت به هدر برود.
هوش مصنوعی: دل از هوای نفس منحرف نشده و به خاطر این وضعیت، لازم است که به دقت و با زحمت مسایل مهم را از چیزهای بیارزش جدا کنیم.
هوش مصنوعی: به جای اینکه به خواستههای زیاد فکر کنی و به دنبال چیزهای بزرگ و دوردست باشی، باید به داشتههای خودت راضی باشی. با قناعت و رضایت از زندگی، میتوانی آرامش و امنیت را تجربه کنی و از نگرانیها دور بمانی. درک این موضوع که گاهی باید به چیزهای سادهتر قناعت کنیم، میتواند به ما کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشیم.
هوش مصنوعی: وقتی میدانی که زندگی تو به دیگران وابسته است، نادانی و کوتهفکری است که بخواهی به خودت آسیب بزنی.
هوش مصنوعی: اگر به خواستههای ناپسند خود توجه نکنید و شرمنده و پشیمان نشوید، وقتی که زمان دعا و درخواست از خدا میرسد، چه چیزی دارید که جلوی خود بگذارید؟
هوش مصنوعی: کس که چون سرو همیشه با طراوت و شاداب باشد، میتواند به راحتی از دنیای مادیات و زرق و برق آن بگذرد و تنها با یک لباس ساده و بیپیرایه، به زندگی ادامه دهد. در واقع، این افراد از نعمتهای زندگی به بهترین شکل بهره میبرند و نیازی به تجملات و چیزهای اضافی ندارند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چه باشد عاشقی خود را به غمها مبتلا کردن
به صد خون جگر بیگانهای را آشنا کردن
چه حاصل زین همه افسانهٔ مهر و وفا یارب
چو نتوان در دل سنگین او یک ذره جا کردن
ز گرد راه خوبان میفشاندم دامن تقوی
[...]
شب عیدست می باید در میخانه وا کردن
بمی خشکی زهد روزه داران را دوا کردن
صراحی گر چنین پیوسته خواهد در سجود آمد
بیک شب طاعت سی روز را خواهد قضا کردن
ز ماه عید بی ابروی ساقی کار نگشاید
[...]
چو نتوان بر کنار افتاد با بحر از شنا کردن
کمر چون موج باید در میان بحر وا کردن
ز یک حرف سبک صد کوه تمکین رنگ می بازد
نسیمی می تواند بحر را بی دست و پا کردن
ندارد مغز هستی مزرع بی حاصل امکان
[...]
در این محفل ندارد یمن راحت چشم واکردن
پریشانیست مشت خاک را سر بر هوا کردن
اگر یک سجده احرام نماز نیستی بندی
قضای هر دو عالم میتوان یکجا ادا کردن
مشو مغرور بنیادی که پروازست تعمیرش
[...]
شعار عشق بازان چیست، خوبان را دعا کردن
قفا خوردن، پی افشردن، جفا بردن، وفا کردن
کمال کامرانی در محبت چیست میدانی
بتی را پادشاهی دادن و خود را گدا کردن
به چشم پاک بنگر مجمع پاکیزهرویان را
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.