گنجور » سعدی » گلستان » باب هشتم در آداب صحبت

سعدی » گلستان » باب هشتم در آداب صحبت »

حکمت شمارهٔ ۹۲

نیکبختان به حکایت و امثال پیشینیان پند گیرند، زآن پیشتر که پسینیان به واقعهٔ او مثل زنند.

دزدان دست کوته نکنند تا دستشان کوته کنند.

نرود مرغ سوی دانه فراز

چون دگر مرغ بیند اندر بند

پند گیر از مصائب دگران

تا نگیرند دیگران به تو پند

نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی

حاشیه‌ها جمع شود / باز شود

تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...

محمدحسین ایراندوست در ‫۱ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۴:۱۲ نوشته:

بنام خدا

سعدی در این حکمت گفته انسانهای نیک اختر و سعادتمند همیشه از داستانها و حکایتهای گذشتگان درس عبرت گرفتند و از حوادث روزگار پند گرفتند. قبل از آنکه کاری بکنند که سبب عبرت آیندگان شود.

1- نیکبختان :

خوشبخت ها، دولتمندها، سعادتمندان، نیک اخترها در برابر بدبختها

2- پیشینیان :

کسانی که در قدیم بوده و در سال‌های گذشته می‌زیسته‌اند؛ گذشتگان؛ قدما.

3- پسینیان :

این کلمه هم بصورت صفت مرکب و هم اسم مرکب در شعر و نثر فارسی کاربرد دارد. و معنای آن کسانی هستند که در زمانی نزدیک به ما می‌زیستند؛ متاخران.

4- دزدان دست کوته نکنند تا دستشان کوته کنند :

«دست کوتاه کردن» در عبارت نخست یعنی دست برداشتن و ترک کردن. اما در عبارت دوم به معنای بریدن دست است. مراد سعدی این است که دزدان از عمل دزدی خود دست برنمی دارند. تا زمانی که دستگیر شده و طبق قانون، حد سرقت بر آنها جاری شود و دست آنها بریده شود.

5- نرود مرغ سوی دانه فراز - چون دگر مرغ بیند اندر بند :

در این بیت سعدی یک مقدمه تمثیلی آورده است تا با مفهوم موافق آن در بیت بعدی نتیجه گیری کند. می گوید اگر مرغی ببیند که یک مرغ دیگر در دام است و اطراف او دانه ریخته شده، به سمت دانه و دام نزدیک نمی شود. وقتی مرغ از داستان مرغ دیگر پند می گیرد پس به طریق اولی انسان هم باید از مصائب و بلاهای دیگران درس عبرت گیرد.
پند گرفتن از حکایات دیگران:
عبرت‌ها و پندها به وسعت دنیا گسترده است. هر حکایت و ماجرا که بر یک شخص از انسان وارد میشود. پند و پیامی دربر دارد. هر کس دیده‌ای عبرت‌بین داشته باشد، می‌تواند از لابه‌لای این حکایات ، پیام‌ها را دریابد. برای آگاهی و بیداری انسان از طریق حکایات و داستان زندگیِ پیشینیان هشدارها داده شده است برای همین سعدی گفته :

«نیکبختان به حکایت و امثالِ پیشینیان پند گیرند، زآن پیشتر که پَسینیان به واقعة او مثل زنند.»

این آموزه عیناً در روایات ما خصوصا در فرمایشات امیرالمومنین (ع) به وفور دیده می شود. حضرت علی (ع) در خطبه 32 فرمود:

و اتَّعِظوا بِمَن کانَ قَبلَکُم قَبلَ أن یَتَّعِظَ بِکُم مَن بَعدَکُم [1]. از پیشینیان خود پند گیرید، پیش از آنکه آیندگان از شما پند گیرند.

پند از حوادث و حکایات دیگران آثار و پیامدهایی دارد اولین و مهمترین اثر آن اجتناب و پرهیز از انجام کارهای نادرست است. سعدی آن را با یک مقدمه تمثلی ذکر کرد و آن مرغی است که از به دام افتادن مرغ دیگر از نزدیک شدن به دام و دانه اجتناب کرد.

[1] - (نهج البلاغة : الخطبة 32.)

replyپاسخگویی به این حاشیه flagگزارش حاشیهٔ نامناسب linkرونوشت نشانی حاشیه

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	لغزش به بخش حاشیه‌های شعر
	لغزش به بخش تصاویر نسخه‌های خطی، چاپی و نگاره‌های هنری مرتبط با شعر
	لغزش به بخش ترانه‌ها و قطعات موسیقی مرتبط با شعر
	لغزش به بخش شعرهای هم‌آهنگ
	لغزش به بخش خوانش‌های شعر
	لغزش به بخش شرح‌های صوتی
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	به اشتراک‌گذاری متن شعر جاری در گنجور
	مشابه‌یابی شعر جاری در گنجور بر اساس وزن و قافیه
	مشاهدهٔ شعر مطابق قالب‌بندی کتاب‌های قدیمی (فقط روی مرورگرهای رومیزی یا دستگاه‌های با عرض مناسب)
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

حکمت شمارهٔ ۹۲