بچشم عجب، سوی کاه کرد کوه نگاه
بخنده گفت، که کار تو شد ز جهل، تباه
ز هر نسیم بلرزی، ز هر نفس بپری
همیشه، روی تو زرد است و روزگار، سیاه
مرا بچرخ برافراشت بردباری، سر
تو گه باوج سمائی و گاه در بن چاه
کسی بزرگ نگردد مگر ز کار بزرگ
گر از تو کار نیاید، زمانه را چه گناه
مرا نبرد ز جا هیچ دست زور، ولیک
ترا نه جای نشستن بود، نه ز خفتنگاه
مرا ز رسم و ره نیک خویش، قدر فزود
نه ای تو بیخبر، از هیچ رسم و راه آگاه
گهر ز کان دل من، برند گوهریان
پلنگ و شیر، بسوی من آورند پناه
نه باک سلسله دارم، نه بیم آفت سیل
نه سیر مهر زبونم کند، نه گردش ماه
بنزد اهل خرد، سستی و سبکساریست
در اوفتادن بیجا و جستن بیگاه
بگفت، رهزن گیتی ره تو هم بزند
مخند خیره، بافتادگان هر سر راه
مشو ز دولت ناپایدار خویش ایمن
سوی تو نیز کشد شبرو سپهر، سپاه
قویتری ز تو، روزی ز پا در افکندت
بیک دقیقه، ز من هیچتر شوی ناگاه
چه حاصل از هنر و فضل مردم خودبین
خوشم که هیچم و همچون تو نیستم خودخواه
گر از نسیم بترسم بخویش، ننگی نیست
شنیدهای که بلرزد به پیش باد، گیاه
تو، جاه خویش فزون کن باستواری و صبر
مرا که جز پر کاهی نیم، چه رتبت و جاه
خوش آن کسی که چو من، سر ز پا نمیداند
خوش آن تنی که نبردست ، بار کفش و کلاه
چه شاهباز توانا، چه ماکیان ضعیف
شوند جمله سرانجام، صید این روباه
بنای محکمهٔ روزگار، بر ستم است
قضا چو حکم نویسند، چه داوری، چه گواه
چه فرق، گر تو گرانسنگ و ما سبکساریم
چو تندباد حوادث و زد، چه کوه و چه کاه
کسی ز روی حقیقت بلند شد، پروین
که دست دیو هوی شد ز دامنش کوتاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بررسی وضعیت انسانها و تفاوتهای آنان از نظر جاه و مقام میپردازد. او به شخصی که به خود فخر میفروشد، هشدار میدهد که زندگی پر از ناپایداری و خطر است. متوجه میشود که قدرت و مقام واقعی ناشی از کارهای بزرگ است و نه فقط از ظواهر. شاعر به صفات مثبت مثل بردباری و صبر اشاره میکند و میگوید که بهترین انسانها کسانی هستند که خود را درگیر جاه و مقام نمیکنند و در عین حال میتوانند به خوبی از تهدیدات زندگی فرار کنند. در نهایت، اهمیت حقیقت و دوری از خودخواهی را یادآور میشود و تأکید میکند که سرنوشت همه تحت تأثیر حوادث زمان است، بیتوجه به مقام و رتبهای که دارند.
هوش مصنوعی: چشم من حیرتزده است، کوه به کاه نگاه میکند و با خنده میگوید که کار تو به خاطر جهل و نادانی، خراب و نابود شده است.
هوش مصنوعی: هر نسیمی که وزیده میشود، تو به شدت میلرزی و با هر نفسی که میکشی، ترس و اضطراب به سراغت میآید. چهرهات بیرمق و زرد شده و زندگیات پر از ناامیدی و سختی است.
هوش مصنوعی: من را به گردش بیاور، حوصله و شکیباییات را بالا ببر؛ گاهی سر تو در اوج آسمان است و گاهی در عمق چاه.
هوش مصنوعی: هیچ کس به مقام بزرگی نمیرسد مگر با انجام کارهای بزرگ. اگر از تو کاری ساخته نیست، زمانه چه گناهی دارد؟
هوش مصنوعی: هیچ نیرویی مرا از مکانم تکان نداد، اما برای تو نه جایی برای نشستن بود و نه مکانی برای استراحت.
هوش مصنوعی: من به خاطر رفتار و سلوک نیک خود، جایگاهی ویژه پیدا کردهام، اما تو که از هیچیک از این رفتارها و راهها خبر نداری، قدر من را ندانستهای.
هوش مصنوعی: دل من مانند یک معدن گوهر است و گوهریان، که نماد شیر و پلنگ هستند، این جواهرات را به سوی من میآورند تا پناهی برای من باشند.
هوش مصنوعی: نه نگران ریشه و نسب خود هستم و نه از آسیبهای سیلاب هراسی دارم. نه محبت کسی برایم درازمدت خواهد شد و نه تغییراتی که در طبیعت اتفاق میافتد، به من آسیب خواهد زد.
هوش مصنوعی: برای افراد آگاه و دانا، بیهدف و بیدلیل به راه افتادن و در زمان نامناسب اقدام کردن، نشانهای از ناپختگی و بیمسئولیتی است.
هوش مصنوعی: گفت: دزد دنیا ممکن است به تو هم آسیب بزند. نگران نباش، زیرا افرادی که در مسیر زندگی گرفتار آمدهاند، نمیتوانند به راحتی مسیر خود را ادامه دهند.
هوش مصنوعی: خود را از نعمتهای ناپایدار زندگی مطمئن نکن، زیرا شبگرد زمان همواره میتواند مصیبت و چالشهایی به سمت تو بیاورد.
هوش مصنوعی: بعضی از افراد ممکن است در یک لحظه، تو را به خاک بیندازند و تو را کاملاً ضعیف کنند، حتی اگر فکر کنی که از آنها قوی تری. ناگهان ممکن است خودت را در موقعیتی ببینی که از نظر قدرت به مراتب کمتر از آنها شدهای.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که فردی به خودخواهی و خودبینی دیگران اشاره میکند و میگوید که از هنر و دانایی این افراد هیچ بهرهای نمیبرد، زیرا آنها فقط به خودشان اهمیت میدهند و به دیگران توجهی ندارند. این فرد به نوعی از خودخواهی بیزار است و تفاوت خود را با کسانی که فقط به خودشان فکر میکنند، بیان میکند.
هوش مصنوعی: اگر از نسیم بترسم، چیز بدی نیست، چون شنیدهام که گیاه در برابر باد میلرزد.
هوش مصنوعی: برای ارتقاء مقام و منزلت خود، از ثبات و صبر من بهرهگیری کن، زیرا من تنها به اندازه یک پر ریزه و ناچیز هستم و هیچ ارزشی ندارم.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که مانند من، نه از سر و نه از پا نمیداند، و خوشا به حال کسی که بار سنگین کفش و کلاه را بر دوش نمیکشد.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که چه پرنده قدرتمندی مثل شاهباز و چه پرندههای ضعیفی مثل ماکیان، در نهایت همه در دام این روباه شکار میشوند. این به نوعی نشاندهنده قدرت و فریبندگی روباه است که میتواند حتی قویترینها را هم گرفتار کند.
هوش مصنوعی: دنیای ما بر اساس ظلم و ناعدالتی بنا شده است. زمانی که تصمیمگیران حکم بزدند، دیگر فرقی نمیکند که قاضی چه کسی باشد یا شاهد چه فردی.
هوش مصنوعی: هیچ تفاوتی ندارد که تو سنگین و با ارزش باشی و ما سبک و بیارزش، زیرا مانند وزش بادهای شدید، هم کوه و هم کاه تحت تأثیر قرار میگیرند.
هوش مصنوعی: کسی که با حقیقت روبهرو شد، پروین (دختر بزرگنیا) را دید که به واسطهی نفس اماره و تمایلات دنیوی از خود دور شده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
سماع و بادهٔ گلگون و لعبتان چو ماه
اگر فرشته ببیند دراوفتد در چاه
نظر چگونه بدوزم؟ که بهر دیدن دوست
ز خاک من همه نرگس دمد به جای گیاه
کسی که آگهی از ذوق عشق جانان یافت
[...]
به فرخی و به شادی و شاهی ایران شاه
به مهرگانی بنشست بامداد پگاه
برآن که چون بکند مهرگان به فرخ روز
به جنگ دشمن واژون کشد به سغد سپاه
به مهر ماه ز بهر نشستن و خوردن
[...]
مگر که زهره و ما هست نعت آن دلخواه
که با سعادت زهره است و باطراوت ماه
سعادتی که همه در روان گشاید طبع
طراوتی که همه بر خرد ببندد راه
اگر چه در نسب آدم آفتاب نبود
[...]
ایا بهار من و عید نیکوان سپاه
چو ماه ز ابر همی تابی از قبای سیاه
بصید رفتی و پدرام بازگشتی شام
برنگ و بوی رخ و زلف خویشتن می خواه
میئی که وقت سحر زو نسیم گیرد گل
[...]
تو زاهدی و دو زلف تو آفتاب پرست
به سجده اید شما هر دو درگه و بیگاه
چرا دو چشم تو دیبای لعل پوشیدست
اگر نپوشند ای دوست زاهدان دیباه
ز راه گمشده را زاهدان به راه آرند
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.