چند باشی به این و آن نگران؟
پند گیر از گذشتن دگران
واعظت مرگ هم نشینان بس
اوستادت فراق اینان بس
گر دلت را ز مرگ یاد شود
کی به این ساز و برگ شاد شود
فرصت خویشتن چو کردی فوت
هم تو بر خویشتن بخوان «الموت»
مرگ و مردن برابر دل دار
یاد گور و لحد مقابل دار
گر گدا یا امیر خواهد بود
مردنی ناگزیر خواهد بود
پدرت مرد و با خبر نشدی
مادرت رفت و دیده ور نشدی
داغ فرزند و هجر همسالان
همه دیدی، نمیشوی نالان
این دل و جان آهنین که تراست
نتوان کرد جز به آتش راست
مرگ ازین رنج و غصه به کندت
مرگ بیدار و متنبه کندت
جهد آن کن که زود خاک شوی
تا مگر زین گناه پاک شوی
چه تفاخر کنی به نام پدر؟
چو ندانی نهاد گام پدر
پدرت باغ و بوستانی کرد
تو چنان کن که آن بدانی خورد
گر نسازی تو باغ، معذوری
باغ او را مبر ز معموری
هیچ تخمی مکار و کشت مکن
نام آبای خویش زشت مکن
تو که شب مستی و سحر مخمور
کی کنی خانهٔ پدر معمور؟
چیست میراث او طلب کردن؟
در دو شب خرج یک جلب کردن
خیز و خیری به جای او تو بکن
او نکرد، از برای او تو بکن
او نخورد، ار نه کی همی هشت این؟
گر همیخورد خود نمیکشت این
بتو هشت او، تلف چنین باشد
تو باو ده، خلف چنین باشد
نه بدین غایتت بزرگ او کرد؟
این چنین زیرک و سترگ او کرد؟
به روانش رسان چراغی هم
که ازو دیده‌ای فراغی هم
واجب آمد بر آدمی شش حق
اولش حق واجب مطلق
بعد از آن حق مادرست و پدر
و آن استاد و شاه و پیغمبر
اگر این چند حق بجای آری
رخت در خانهٔ خدای آری
حق اینها بدان که اربابند
مقبلان این دقیقه در یابند
حب ایشان سرت بر افرازد
بغض ایشان به خاکت اندازد
دمنهٔ رفتگان تست این خاک
سبزهٔ دمنه را چه داری باک؟
دل ز خضرای این دمن برگیر
بکن این جان و دل ز تن برگیر
زیر این قلعهٔ همایون عرض
پارگینیست پر ز سرگین، ارض
جنبشی کن، که نیست جای نشست
مگر آید مراد دل در دست
وگرت نیست قوت و نیرو
به عزیزان خویش « قل سیروا»
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به نکاتی درباره مرگ، زندگی و اهمیت ارتباط با دیگران و انجام کارهای نیک اشاره می‌کند. او می‌گوید که مرگ امری اجتناب‌ناپذیر است و بهتر است به جای نگرانی درباره مرگ اطرافیان، به فکر زندگی و کارهای خوب خود باشیم. شاعر تأکید می‌کند که هر انسان باید به حقوق پدر و مادر، استاد و حتی پیامبر احترام بگذارد و تلاش کند تا در زندگی‌اش آثار نیکو باقی بگذارد. او از ما می‌خواهد که از گذشته عبرت بگیریم و به جای افتخار به نام و مکانت والدین، خودمان درخت زندگی را آبیاری کنیم و به دیگران خدمت کنیم. در نهایت، شاعر ما را به جنب و جوش در زندگی دعوت می‌کند و به اهمیت تلاش برای رسیدن به آرزوها تأکید دارد.
هوش مصنوعی: چقدر می‌خواهی به خاطر دیگران نگران باشی؟ از تجربه‌های گذشته دیگران درس بگیر.
هوش مصنوعی: واعظ، مرگ دوستانت را بسیار به تو یادآوری کرده است، اما جدایی از این افراد برای تو سخت‌تر است.
هوش مصنوعی: اگر خاطرت به مرگ مشغول شود، چگونه می‌توانی با این وسایل و تدارکات خوشحال باشی؟
هوش مصنوعی: اگر فرصت‌های خود را از دست بدهی، بهتر است به خودت بگویی که "مرگ" بر تو نزدیک است.
هوش مصنوعی: مرگ و مردن برای دل‌دار، یادآور گور و جایگاه دفن است.
هوش مصنوعی: هر کس، چه فقیر باشد و چه ثروتمند، سرانجام باید با مرگ روبرو شود و این سرنوشت برای همه اجتناب‌ناپذیر است.
هوش مصنوعی: پدرت فوت کرده و تو نفهمیدی، مادرت هم رفته و تو متوجه نشدی.
هوش مصنوعی: بسته به تجربه‌های سختی که از دست دادن فرزند و دوری از دوستان هم‌سن را داشته‌ای، اگرچه دردهایی را چشیده‌ای، اما نباید ناامید و گله‌مند باشی.
هوش مصنوعی: این دل و جان محکم و استواری که متعلق به توست، تنها با آتش عشق و علاقه می‌توان به اصلاح و تغییر آن پرداخت.
هوش مصنوعی: مرگ از این درد و اندوه تو را بیدار و هوشیار می‌کند.
هوش مصنوعی: تنها تلاشت را به کار بگیر که هرچه زودتر به خاک بروی، شاید به این وسیله از گناهانت پاک شوی.
هوش مصنوعی: به چه چیزی می‌نازی به خاطر نام پدرت؟ وقتی خودت نمی‌دانی که پدرت چه قدم‌هایی در زندگی برداشته است.
هوش مصنوعی: پدرت برای تو باغ و بوستانی ساخت، تو هم باید این‌گونه رفتار کنی که او را شایسته بدانیش.
هوش مصنوعی: اگر تو باغی نسازی و از آن مراقبت نکنی، حق نداری باغ دیگری را نیز از رونق و آبادانی بیندازی.
هوش مصنوعی: هیچ کار زشتی انجام نده و خودت را به خاطر نام پدرانت و اجدادت خوار نکن.
هوش مصنوعی: تو که شب را به خوشی و خواب سپری می‌کنی، صبح که بیدار می‌شوی، چگونه می‌خواهی خانهٔ پدرت را آباد کنی؟
هوش مصنوعی: میراث او چه چیزی است؟ خواستن و طلبیدن. در دو شب می‌توان یک جلب و توجه را به دست آورد.
هوش مصنوعی: پا شو و کاری را که او انجام نداده، تو به جای او انجام بده.
هوش مصنوعی: او خوردنی نداشت، وگرنه چرا این‌گونه جان می‌سپرد؟ اگر می‌خورد، خود را نمیکشت.
هوش مصنوعی: در این بیت، به موضوع توانایی و تأثیرگذاری اشاره شده است. به این معنا که اگر تو به کسی یا چیزی وابسته و متصل باشی، بر اساس آن وابستگی تأثیرات و نتایج زندگی‌ات شکل می‌گیرد. در واقع، ارتباطات و روابط ما می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد و نشان‌دهنده نوع و سبک زندگی‌مان باشد.
هوش مصنوعی: آیا او تا این حد بزرگ و باهوش تو را ساخته است؟ آیا اینچنین اندیشمند و بزرگوار شده‌ای؟
هوش مصنوعی: به او نوری برسان که از آن، آسایشی برایت به همراه داشته باشد.
هوش مصنوعی: انسان بر او واجب است که شش حق را رعایت کند که نخستین و مهم‌ترین آن حق مطلق است.
هوش مصنوعی: پس از آن، حق بر گردن مادر و پدر و همچنین استاد، پادشاه و پیامبر قرار دارد.
هوش مصنوعی: اگر این چند حق را از بُن انجام دهی، به راستی در خانهٔ خدا را بر روی خودت باز کرده‌ای.
هوش مصنوعی: این افراد حقی دارند و باید به آنها توجه کرد، زیرا کسانی که از این نکته آگاهند، اهمیت و جایگاه آنها را درک می‌کنند.
هوش مصنوعی: عشق آنها باعث بلندی و سربلندی تو می‌شود، اما کینه و دشمنی آنها تو را به زمین می‌زند و به ذلت می‌اندازد.
هوش مصنوعی: این خاک متعلق به کسانی است که قبلاً رفته‌اند و تو نباید نگران این سبزه‌ها باشی.
هوش مصنوعی: دل خود را از سرسبزی این گل و گیاه جدا کن و جان و دل را از بدن رها کن.
هوش مصنوعی: زیر این قلعهٔ باشکوه، زمینی وجود دارد که پر از کثیفی و آلودگی است.
هوش مصنوعی: حرکتی انجام بده، که جایی برای نشستن نیست، مگر اینکه خواسته دل در دستانت قرار بگیرد.
هوش مصنوعی: اگر به عزیزان خود قدرت و توان کمک کردن را ندارید، بگویید که بروید و از مسیری دیگر حرکت کنید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.