گنجور

 
حکیم نزاری

غم نخواهم خورد گر دنیا سرآید گو سرآی

مطربا خوش می‌زن و خوش می‌‌خور و خوش می‌سرای

عمر باقی چیست نقدالوقت را دریافتن

کس نخواهد ماند جاویدان درین فانی سرای

پای‌مردی تا به دست آری منه سر بر زمین

خیز حبل‌الله بگیر از چاه ظلمت بر سر آی

گر نداری باورم اینک گواهم عادل است

در کلام‌الله بیابی گر بخوانی چند جای

گر نمی‌خواهی که در ظلمت بمانی، بازگرد

از همه دیوانِ مردم چهره ی ابلیس رای

پیش از آن کت مالک قصّاب بگشاید ز هم

مُهره‌های پشت، مِهر از کیسه ی زر برگشای

آن که بر هم می‌فزاید زر به زرق و زور وظلم

گر تواند یک نفس در زندگانی گو فزای

ساقیا بر دست من نه جام شوق انگیز عشق

تا چنان گردم که پای از سر ندانم سر ز پای

پُر به من ده ساغری امشب که فردا در بهشت

ساغری پُر از شراب خاص بدهادت خدای

روح بی می بی‌صفا باشد ازین جا گفته‌اند

اهل حکمت جام می را صیقل ظلمت زدای

جام کی‌خسرو که می‌گویند می‌دانی که چیست

سینه ی مردان حق جامی بود گیتی نمای

در خراباتی که مردان‌اند با تو هرچه هست

از برون بگذار چون گفتند بسم‌الله درآی

دولت باقی ز فرّ سایه ی مردان طلب

نه ز پرّ استخوان پرورده ی مسکین همای

رمز با اربابِ معنی می‌رود اندیشه نیست

صدق می‌گویی نزاری حاسدت گو ژاژخای

دشمنم را گو دهل می‌زن که من بی هم‌دمی

دم نخواهم زد بدان گو باد پیماید چو نای

 
 
 
منوچهری

بینی آن بیجاده عارض لعبت حمری قبای

سنبلش چون پر طوطی، روی چون فر همای

جعد پرده پرده در هم همچو چتر آبنوس

زلف حلقه حلقه، برهم، همچو مشک اندوده نای

دل، جراحت کردش آن زلفین و چون زلفینش را

[...]

قطران تبریزی

گر بگرداند ز مهر تو زمانی رأی رای

باشد از غم روز و شب جان وی اندر وای وای

سنایی

ای ز عشق دین سوی بیت‌الحرام آورده رای

کرده در دل رنجهای تن گداز جانگزای

تن سپر کرده به پیش تیغهای جان سپر

سر فدا کرده به پیش نیزه‌های سرگرای

گه تمامی داده مایهٔ آب دستت را فلک

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از سنایی
حکیم نزاری

ای به خورد و خواب قانع هم‌چو حیوان از غذای

یک نفس زین چارچوبِ طبعِ حیوانی برآی

آدمی مانی ولیکن آدمی سیرت نه ای

دیو پیکر نیستی اما که هستی دیو رای

خود گرفتم باصره‌ ت را قفل حیرت بسته‌اند

[...]

ابن یمین

حبذا بختی که ناگه گشت ما را رهنمای

بر در نوئین اعظم سرور فرخنده رای

خسرو عادل امیر شهنشان مولای بیگ

حارس ملک شهنشه حامی دین خدای

آنکه سیمرغ فلک از بیم تیر عدل او

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه