جهل باشد علم تقلید ای عمو
ای بر این تقلید بادا صد تفو
بندهٔ تقلید می‌دان خاص و عام
جملگی تقلید را گشته غلام
جمله را آورده گردن در کمند
پایشان و دستشان را کرده بند
آن یکی در قید تقلید علوم
وآن دگر محبوس تقلید رسوم
این شنیده یک قضیه ز اوستاد
یا دو نکته از پدر بگرفته یاد
گفته جایی لانسلم نیست این
وحی یا الهام ربانیست این
صد نتیجه آورد از آن برون
عالمی گردد به عالم ذوفنون
زان قضیه هیچ نه آگاهیش
نی مقدم داند و نی تالیش
گر ز اصلِ آن ازو پرسی به جد
یا عنودی خواندت یا مستبد
یا تو را گوید که سوفسطاییی
یا جهول خالی از داناییی
منشأ آن را نداند از چه خواست
مبدأش چه منتهای آن کجاست
چون قضایایش نبود از اجتهاد
آن نتایج جمله از تقلید زاد
پس بود تقلید یکسر علم او
کی ز گربه شیر زاید ای عمو
چون بنای کار بر تقلید بود
کی ز حق او قابل تأیید بود
زمرهٔ دیگر به تقلید و گمان
گشته محبوس رسوم باستان
اختیاری نیست خورد و خوابشان
اجتهادی نه یکی زآداب‌شان
آمد و شدشان نه اندر دست خویش
بسته قانونها دهانشان را لویش
جمله در تقلید آبا و نیا
جملگی محبوس ریبند و ریا
خانه قانونست زینسان ساختن
کنگر ایوان آن افراختن
صحن آن کردن چنان ایوان چین
گرچه از همسایه دزدیدن زمین
جامه قانون است ببریدن چنان
جبه زنگاری و دستار ارغوان
جامهٔ کعبه اگر باید ربود
جامه بر قانون بباید دوخت زود
هست قانون خواندن این میهمان
با فلان و با فلان و با فلان
کاسه قانون نیست در خوان کم ز بیست
وام کن ده بیست شب آمد بایست
رسم نبود چون تو در صف نعال
حمله‌آور سوی صدر ای ذوالجلال
چون تویی قانون نباشد در طریق
فرد و تنها راه رفتن بی رفیق
یا کشیدن آب و نان بهر عیال
باره کاری گو مکش ای ریش‌مال
خویش را عادل شمارد آن حقیر
در عدالت بی شبیه و بی نظیر
مال مظلومان ستاند بیدریغ
با شکنجه زیر چوب و زیر تیغ
گوییش کی با عدالت این رواست
گوید اما این نه از دوران ماست
هست این قانون سلطان نامیش
ای هزاران خنده‌ات بادا به ریش
کی کند قانون ستم را عدل و داد
آفرین بر این عدالت‌هات باد
ویلکم یا قوم من تقلیدکم
و هو حبل من مسد فی جیدکم
رشته تقلید از پا باز کن
بهر خود رسمی ز نو آغاز کن
تا تو در تقلید هستی ای پسر
بنده‌ای قانونچیان، را ای پسر
رشته را بگسل ز بند آزاد باش
مصلحت بینِ دل ناشاد باش
ترک این تقلید پر تشویش گیر
مصلحت بینیِ خود را پیش گیر
هان و هان ای جان من آزاد زی
خواجهٔ خود باش از غم شاد زی
بندهٔ تقلید این و آن مباش
خواجه‌ای تو، بندهٔ دونان مباش
این رسوم کهنه را بر باد ده
همگنان را رسمی از نو یاد ده
اختیار خود به دست خویش ده
دست شرع و عقل دوراندیش ده
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به انتقاد از جهل و تقلید می‌پردازد و بیان می‌کند که بسیاری از مردم فقط به تقلید از آبا و اجداد خود پرداخته و از تفکر و اجتهاد مستقل بی‌بهره‌اند. شاعر به شدت بر این باور است که علم و دانش باید از طریق تحقیق و بررسی به‌دست آید و نه از طریق تکرار اوامر و رسوم قدیمی. او به مخاطب خود هشدار می‌دهد که خود را از بند تقلید رها کرده و در زندگی خود ابتکار عمل داشته باشد. در نهایت، شاعر بر اهمیت آزادی فکری و خلاقیت تأکید می‌کند و از افراد می‌خواهد که به جای پیروی از قوانین کهنه و نادرست، به تأمل و تفکر بپردازند و راه‌های جدیدی را برای زندگی انتخاب نمایند.
هوش مصنوعی: عمو، دانایی که فقط از روی تقلید یاد گرفته باشد، در واقع جهل را بر خود حمل کرده است. بر این نوع تقلید، صد بار نفرین باد!
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که فردی که خود را تابع و پیرو دیگران می‌داند، در حقیقت در دایره‌ای محدود قرار گرفته و تحت تأثیر نظر و رفتار دیگران زندگی می‌کند. او به نوعی به بندگی تقلید گرفتار آمده و تمام مردم، از عام و خاص، تحت تأثیر این تقلید هستند. به عبارتی، او وابسته به نظرات و عادات دیگران شده و در این محدودیت به سر می‌برد.
هوش مصنوعی: همه را به دام انداخته و به زنجیر کشیده‌اند، به طوری که پایشان در بند است و دست‌هایشان هم گرفتار شده‌اند.
هوش مصنوعی: یکی در دام تقلید دانش‌ها گرفتار است و دیگری در بند رسم و رسوم.
هوش مصنوعی: این شنیده حاکی از این است که فردی یا چند نکته مهم را از استاد یا پدرش آموخته است.
هوش مصنوعی: در این بیت گفته شده که هیچ نشانه‌ای از لانسلم وجود ندارد و آنچه بیان شده، نشأت‌گرفته از الهام و وحی الهی است.
هوش مصنوعی: یک نتیجه می‌تواند به اندازه‌ای تاثیرگذار باشد که برای شخصی در دنیای دانش و فناوری، دنیای جدیدی بگشاید.
هوش مصنوعی: از آن ماجرا هیچ‌کس نه از پیش چیزی می‌داند و نه از پس آن خبر دارد.
هوش مصنوعی: اگر از اصل موضوع او بپرسی، یا با جدیت جواب می‌دهد یا به شکلی سختگیرانه با تو رفتار می‌کند.
هوش مصنوعی: شاید به تو بگویند که داری حرف‌های بی‌اساس می‌زنی یا اینکه آدمی هستی که از دانش و آگاهی بی‌بهره‌ای.
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌داند که منشا این خاستگاه از کجاست و مقصد نهایی آن به کجا می‌رسد.
هوش مصنوعی: چون سرنوشتش از تلاش خود نبود، تمام نتایج او تنها به خاطر تقلید به دست آمده است.
هوش مصنوعی: تقلید کامل نمی‌تواند نشانه‌ی علم واقعی باشد؛ همان‌طور که از گربه شیر به دنیا نمی‌آید، علم و دانش هم فقط از تقلید حاصل نمی‌شود.
هوش مصنوعی: وقتی که اساس کار بر تقلید باشد، چگونه می‌تواند از حقیقت تأیید و پشتیبانی شود؟
هوش مصنوعی: گروه دیگری که به تقلید و فکرهای نادرست مشغولند، گرفتار سنت‌های قدیمی شده‌اند.
هوش مصنوعی: آنها در خوردن و خوابیدن هیچ اختیاری ندارند و این کارها از روی تفکر و اجتهاد نیست، بلکه به‌طور طبیعی و به صورت غریزی انجام می‌دهند.
هوش مصنوعی: آمد و رفت آنها نه به دست خودشان، بلکه بر اساس قوانین و مقرراتی که برایشان تعیین شده است، به طوری که هر چه می‌گویند تحت کنترل و محدودیت است.
هوش مصنوعی: تمامی انسان‌ها از تقلید و پیروی از نیاکان و اجداد خود به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند و در این مسیر، گرفتار تردید و فریب می‌شوند.
هوش مصنوعی: خانه به قوانین معین و نظم خاصی ساخته می‌شود، همچنان که کنگرها برای بزرگ‌تر کردن و زیباتر کردن ایوان‌ها به کار می‌روند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حتی اگر زمین یا خواسته‌ای از همسایه به طرز نادرستی به دست آمده باشد، همچنان می‌توان با تزئین و زیباسازی فضا، آن را جلوه‌ای دلپذیر بخشید. در واقع، ظاهر سازی می‌تواند بر روی کیفیت و مشروعیت آنچه که به دست آمده تأثیر بگذارد.
هوش مصنوعی: لباس قانون به گونه‌ای است که باید آن را چنان از تن بیرون آورد که مانند یک عبا ی سیاه یا دستار ارغوانی باشد.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد دستورالعمل‌های درست را دنبال کند و به هدفش برسد، باید با دقت و به درستی رفتار کند و از قواعد پیروی کند.
هوش مصنوعی: برای این مهمان، قواعد و روش‌هایی برای پذیرایی وجود دارد که باید بر اساس آنها عمل کرد.
هوش مصنوعی: در جمعی که قاعده و قانونی مشخص وجود ندارد، دلیلی برای کم‌کاری نیست. اگر به موقع کار را انجام ندهی، در نهایت به مشکل برمی‌خوری.
هوش مصنوعی: در اینجا به طور ضمنی اشاره می‌شود که این عمل یا رفتار، به گونه‌ای نیست که به راحتی و بدون توجه به ویژگی‌های خاص آن انجام شود. به علاوه، حرکت به سمت هدفی بزرگ، نیازمند تدبیر و درک عمیق از اوضاع و شرایط است. در واقع، باید با احساس مسئولیت و آگاهی، به سوی اهداف با ارزشی قدم برداشت.
هوش مصنوعی: زمانی که تو در مسیر قرار داری، هیچ قانونی نمی‌تواند تو را محدود کند و تنها می‌توانی در راه خود به تنهایی حرکت کنی و نیاز به همراهی دیگران نداری.
هوش مصنوعی: این عبارت به تلاش برای تأمین نیازهای زندگی اشاره دارد. می‌گوید که برای معیشت خانواده باید زحمت کشید، حتی اگر در این مسیر مشکلات و سختی‌هایی وجود داشته باشد. به نوعی، اهمیت تلاش و کار برای برآورده کردن نیازهای عزیزان و خانواده را در بر دارد.
هوش مصنوعی: کسی که خود را عادل می‌داند، حتی اگر به نظر بی‌ارزش باشد، در حالی که کسی که به واقع عادل است و در کار خود سرآمد، باید همواره مساله انصاف را جدی بگیرد.
هوش مصنوعی: مال کسانی را که به ناحق ستم دیده‌اند، به راحتی و بدون هیچ ملاحظه‌ای از آنها می‌گیرند، حتی با استفاده از شکنجه و تهدید.
هوش مصنوعی: گفته می‌شود که با عدالت چنین برخوردی قابل قبول نیست، اما این حرف مربوط به دوران ما نیست.
هوش مصنوعی: این قانون از سوی سلطان هریش است، و امیدوارم هزاران خنده برایت به ارمغان بیاورد.
هوش مصنوعی: چه کسی می‌تواند قوانین ظالم را به عدالت تبدیل کند؟ گریزی نیست بر این عدالت‌های تو!
هوش مصنوعی: به شما خوش آمدید ای قوم، تقلید شما مانند ریسمانی است که دور گردن‌تان پیچیده شده است.
رشته تقلید را پاره کن و برای خودت رسمی نو بساز.
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو به تقلید از دیگران مشغولی، ای پسر، به مانند بنده‌ای از کسانی هستی که تنها تابع قوانین دیگران هستند.
هوش مصنوعی: رشته‌های زندگی را رها کن و آزاد زندگی کن، هرچند که ممکن است دلخوش نباشی و مشکلاتی را تجربه کنی.
هوش مصنوعی: بهتر است از این تقلید و پیروی بی‌فکر دست بکشی و به خوبی مصلحت و منفعت خود را مد نظر قرار دهی.
هوش مصنوعی: ای جان من، به خودت بیا و از غم رهایی یاب. شاد باش و زندگی را با شادمانی سپری کن.
هوش مصنوعی: به دیگران وابسته نباش و خود را درگیر افکار و نظرات دیگران نکن. تو باید مستقل و با ارزش باشی و اجازه ندهی به کسانی که مقام و ارزش کمتری دارند، تسلط پیدا کنند.
رسم‌های کهنه را دور بریز و همگنان را رسمی نوین بیاموز.
هوش مصنوعی: به خودت اختیار و تصمیم‌گیری بده و از قوانین شرع و عقل دوراندیش کمک بخواه.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.