آن یکی گردیده محو فلسفه
خویش را دانا شمرده از سفه
فکر او تحدید اطراف و جهات
کار او تشریح حیوان و نبات
از قدیم آمد جهان یا حادث است
آفریدش یا عرض یا عابثست
بی خبر لیکن ز احکام اله
می‌نداند جز نمازی گاه گاه
صد دلیل آری پی تجرید نفس
نفس او لیکن به صد زنجیر حبس
طفره باطل می‌کند در آن و این
خود ولی از طفره‌است از کار دین
سر خلق ک.. همی گوید درست
لیک نتواند که ک.. خویش شست
لیک می‌فهمد هیولای و صور
از هیولای خود اما بی خبر
نغز می‌گوید اشارات شفا
مبتلا لیکن به درد بی دوا
از نماز و روزه گر پرسند ازو
خنده آرد زیر لب چین بر بَرو
کان فلان این را بُرو از عامه پرس
نه ز من علامه فهامه پرس
اهل فضل و علم و دانش را بگو
از نماز و روزه و غسل و وضو
ای خیو بر روی علم و فضل تو
تیره صد مدرس بود از جهل تو
وهم و پنداری به هم آمیختی
شوری از چون و چرا انگیختی
نامش استدلال و برهان ساختی
مهره چیدی و قماری باختی
صد خطا زین گونه استدلالها
دیده‌ای در ماهها و سالها
برخلاف فهم تو قوم دگر
کرده استدلالها بی حد و مر
زین همه واقع نباشد جز یکی
بلکه در آنهم بسی باشد شکی
پس چنین فهمی چرا باشد کمال
نام او کن وهم و تصویر و خیال
چون ندانی در پس دیوار چیست
یا کسی کو خانه را در کوفت کیست
یا تو را امشب چه می‌آید به سر
یا کجا باشد تو را فردا گذر
چون شدی آگه به حال لامکان
عالم ارواح و عقل قدسیان
چون به عقل خود شدی تا کوه قاف
چون زدی از فهم عقل و روح لاف
از کجا آمد خبر برگو تو را
از فراز عرش تا تحت الثری
اسب ذهنت بر حیا چون تاختی
از ازل را تا ابد چون یافتی
کی شمردی عقل را ای بوالفضول
این فضولیها چرا ای ذوالعقول
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نقد فلسفه و علم‌های ظاهری می‌پردازد. شاعر به فردی اشاره می‌کند که خود را دانا و فهیم می‌داند و مشغول بحث‌های پیچیده فلسفی است، اما در واقع از مسائل بنیادی و احکام الهی بی‌خبر است. او در حالی که می‌تواند درباره حیوانات و گیاهان صحبت کند، از مسائل مهمی مانند نماز و روزه غافل است و به آنها به طور سطحی می‌نگرد.
شاعر به طعنه می‌گوید که علم و فضیلت او در حقیقت جهل است و او با استدلالات نادرست خود، از درک واقعی مسائل دور است. در نهایت، شاعر نشان می‌دهد که درک انسان از دنیای واقعی محدود است و بسیاری از سوالات بنیادی همچنان بی‌پاسخ باقی مانده‌اند. به نوعی، این اثر انتقادی است بر کسانی که در علوم ظاهری غرق شده‌اند در حالی که از حقایق عمیق‌تر غافلند.
هوش مصنوعی: یک نفر به شدت غرق در افکار و فلسفه های خود شده و خود را از سفه و نادانی می داند.
هوش مصنوعی: ذهن او محدود به اطراف و جهات نیست و کارش توضیح و تشریح زندگی حیوانات و گیاهان است.
جهان یا از گذشته آمده یا نو پدید است. آفریده‌اش یا قائم به جود دیگری است یا بازیگر.
هوش مصنوعی: این شخص گرچه از دستورات خداوند بی‌خبر است، اما تنها گاهی نماز می‌خواند.
هوش مصنوعی: دلایل زیادی برای جدا کردن روح از جسم او وجود دارد، اما او به دلیل هزاران زنجیر، اسیر است.
هوش مصنوعی: طفره رفتن و فرار از مسئولیت‌ها در کار دین تاثیر منفی می‌گذارد و این خودش نشان‌دهنده ضعف در انجام وظایف دینی است.
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که بعضی افراد درباره دیگران نظر می‌دهند و به آنها نصیحت می‌کنند، اما خودشان نمی‌توانند مشکلات و نقص‌های خود را ببینند یا حل کنند. به عبارتی دیگر، همواره در نظر دادن درباره دیگران راحت‌تر از این است که خود را اصلاح کنیم.
هوش مصنوعی: اما موجودات غیرزنده و صورت‌ها از ذات خود آگاهند، ولی در حقیقت از آن بی‌خبرند.
هوش مصنوعی: شخصی با سخنان زیبا و دلنشینش موضوعات درمانگر را مطرح می‌کند، اما در عین حال به وضعیتی اشاره می‌کند که درمانی برای درد آن وجود ندارد.
هوش مصنوعی: اگر از او درباره نماز و روزه بپرسند، به یقه لبخندی می‌زند و پیشانی‌اش چین می‌خورد.
هوش مصنوعی: فلانی، این موضوع را از مردم عادی بپرس نه از من که عالم و دانشمند هستم.
هوش مصنوعی: به کسانی که به فضیلت و علم و دانش علاقه دارند بگو که بر روی اعمال عبادی مانند نماز، روزه، غسل و وضو تمرکز نکنند.
هوش مصنوعی: ای کسی که بر علم و دانش خود تکیه داری، اگر نیاز به هدایت ندارد، بسیاری از معلمان را هم از نادانی خود بی‌نیاز می‌کنی.
هوش مصنوعی: شما با افکار و برداشت‌های خود، حالت خاصی از دلسوزی و پرسش را ایجاد کرده‌اید.
هوش مصنوعی: اسمش استدلال و دلیل است، تو مهره‌ها را چید‌ه‌ای و در این بازی شکست خورده‌ای.
هوش مصنوعی: در طول ماهها و سالها، با این نوع استدلالها، خطاهای زیادی دیده‌ای.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برخلاف آنچه تو درک کرده‌ای، گروهی دیگر دلایل و استدلال‌های بسیار متنوع و زیادی ارائه داده‌اند.
هوش مصنوعی: از میان تمامی واقعیت‌ها، فقط یک حقیقت وجود دارد، اما در آن نیز تردید و شک‌های زیادی وجود دارد.
هوش مصنوعی: چرا درک و فهمی که به دست آمده، به کمال نخواهد رسید؟ زیرا ماهیت او تنها در صورتی می‌تواند به نام نهاده شود که در قالب وهم، تصویر و خیال دیده شود.
هوش مصنوعی: وقتی نمی‌دانی در پشت دیوار چه چیزی وجود دارد یا چه کسی به خانه‌ات می‌زند، از نااگاهی و عدم شناخت برخوردار هستی.
هوش مصنوعی: عزیز من، امشب چه حالی خواهی داشت؟ یا فردا کجا خواهی رفت؟
هوش مصنوعی: وقتی که به وضعیت بی‌مکانی عالم ارواح و عقل‌های مقدس آگاه شدی
هوش مصنوعی: وقتی به درک و فهم خود رسیدی، مانند کوه قاف محکم و استوار خواهی شد، اما اگر از این درک فراتر بروی، ممکن است به بی‌خود و لاف زنی دچار شوی.
هوش مصنوعی: از کجا این خبر به تو رسید که از بالای آسمان‌ها تا زیر زمین، می‌گویم؟
هوش مصنوعی: وقتی تو به شجاعت و جسارت فکر می‌کنی، به نظرت می‌آید که از ابتدا تا انتهای زندگی، به دستاوردهای زیادی دست یافته‌ای.
هوش مصنوعی: ای فرد پرحرف، تاکنون چندان به عقل و خرد توجه نکرده‌ای؟ این همه فضولی‌هایی که می‌کنی، چرا انجام می‌دهی؟ تو که از فرزانگی و خرد برخورداری، چرا اینگونه بی‌مورد سخن می‌گویی؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.