بخش ۵۲ - سبب عداوت عام و بیگانه زیستن ایشان به اولیاء خدا کی بحقشان میخوانند و با آب حیات ابدی
بلک از چفسیدگی در خان و مان
تلخشان آید شنیدن این بیان
خرقهای بر ریش خر چفسید سخت
چونک خواهی بر کنی زو لخت لخت
جفته اندازد یقین آن خر ز درد
حبذا آن کس کزو پرهیز کرد
خاصه پنجه ریش و هر جا خرقهای
بر سرش چفسیده در نم غرقهای
خان و مان چون خرقه و این حرصریش
حرص هر که بیش باشد ریش بیش
خان و مان چغد ویرانست و بس
نشنود اوصاف بغداد و طبس
گر بیاید باز سلطانی ز راه
صد خبر آرد بدین چغدان ز شاه
شرح دارالملک و باغستان و جو
پس برو افسوس دارد صد عدو
که چه باز آورد افسانهٔ کهن
کز گزاف و لاف میبافد سخن
کهنه ایشانند و پوسیدهٔ ابد
ورنه آن دم کهنه را نو میکند
مردگان کهنه را جان میدهد
تاج عقل و نور ایمان میدهد
دل مدزد از دلربای روحبخش
که سوارت میکند بر پشت رخش
سر مدزد از سر فراز تاجده
کو ز پای دل گشاید صد گره
با کی گویم در همه ده زنده کو
سوی آب زندگی پوینده کو
تو به یک خواری گریزانی ز عشق
تو به جز نامی چه میدانی ز عشق
عشق را صد ناز و استکبار هست
عشق با صد ناز میآید به دست
عشق چون وافیست وافی میخرد
در حریف بیوفا میننگرد
چون درختست آدمی و بیخ عهد
بیخ را تیمار میباید به جهد
عهد فاسد بیخ پوسیده بود
وز ثمار و لطف ببریده بود
شاخ و برگ نخل گرچه سبز بود
با فساد بیخ سبزی نیست سود
ور ندارد برگ سبز و بیخ هست
عاقبت بیرون کند صد برگ دست
تو مشو غره به علمش عهد جو
علم چون قشرست و عهدش مغز او
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف شرایط زندگی و چالشهای آن میپردازد. شاعر از چسبیدن به زوایای مختلف زندگی، مانند مال و مقام، انتقاد میکند و به بیثمر بودن این حرص و آز اشاره مینماید. او به زندگی در جاهایی مانند بغداد و طبس که دور از واقعیتها و اوصاف زندگی واقعی هستند، اشاره میکند و این نکته را مطرح میکند که بسیاری از افراد درگیر افسانهها و داستانهای کهنهاند و از حقیقت دورند.
در ادامه، شاعر به ارزش عشق میپردازد و آن را به عنوان نیرویی با ناز و استکبار، که باید به درستی درکش کرد، توصیف میکند. عشق در اینجا نشاندهنده قدرت و زندگی است، در حالی که علم و دانش اگر بدون درک عمیق و عمل مثبت باشد، تنها پوستهای بیفایده است.
شاعر در پایان بر اهمیت توجه به ریشهها و اصول اخلاقی و معنوی تأکید میکند و یادآور میشود که اگر بیخ و ریشه یک درخت دچار فساد شود، حتی اگر شاخ و برگهای آن سبز و زیبا به نظر برسند، سودی نخواهد داشت. در نهایت، این شعر دعوتی است به تأمل در زندگی و اجتناب از چسبیدن به ظواهر و سکونت در افسانهها.
هوش مصنوعی: وقتی انسانهای خودخواه و بدخو، با حال و هوای تلخ و آشفته خود، محدودیتهای زندگی دیگران را به خوبی درک نمیکنند، صحبتهای معنوی و زیبا در زندگی آنها به گوش نمیرسد و تأثیری ندارد.
هوش مصنوعی: پوششی که بر روی ریش خر چسبیده، به شدت به آن وابسته است؛ وقتی که بخواهی آن را بکنید، لازم است که آن را تکهتکه کرده و بکنید.
هوش مصنوعی: آن خر از عشق به شدت درد میکشد و در این وضعیت، کسی که از او دوری و پرهیز کند، در حقیقت نیکوکار و عاقل است.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصی میپردازد که به زندگی ساده و عارفانهای مشغول است. او ریشی بلند دارد و در هر جایی که میرود، لباسی که میپوشد به او میآید. به نوعی نشان میدهد که فرد در دنیای مادی غرق شده و در عین حال در جستجوی معنای عمیقتر زندگی است.
هوش مصنوعی: زندگی و خانه مثل لباس است و کسانی که بیشتر طمع داشته باشند، ریش آنها بیشتر خواهد بود.
هوش مصنوعی: خانه و کاشانهی ما ویران شده است و او هیچکدام از ویژگیهای بغداد و طبس را نمیشنود.
هوش مصنوعی: اگر پادشاهی دوباره به میدان بیاید، صد خبر از دربار و وقایع روز را با خود خواهد آورد.
هوش مصنوعی: باید بگویم که دربار و باغها و جریان آب نشاندهندهی زیبایی و شکوه زندگی هستند، اما افسوس که دشمنان زیادی به دنبال تخریب و نابودی آنها هستند.
هوش مصنوعی: چه کسی داستان قدیمی را بازگو میکند که از روی دروغ و خیال پردازی حرف میزند؟
هوش مصنوعی: این افراد از نظر روحی و فکری بسیار کهنه و فرسوده شدهاند. اما اگر در زمان مناسب قرار بگیرند، میتوانند تغییراتی مثبت و تازه در خود ایجاد کنند.
هوش مصنوعی: افراد بیروح و مرده را تاج خرد و نور ایمان زندگی و روح تازهای میبخشد.
هوش مصنوعی: دل خود را از کسی که روح و جانت را شاداب میکند، دور نکن؛ چرا که او تو را بر اسب زیبایش سوار میکند و به سوی خوشبختی میبرد.
هوش مصنوعی: از روی تاج بلند، سر خود را پایین نیاور، زیرا که از پایین دل، صد مشکل و گره باز خواهد شد.
هوش مصنوعی: با کی صحبت کنم که در تمام این دهکده، زندهتری که به دنبال آب حیات باشد، وجود دارد؟
هوش مصنوعی: تو به خاطر یک بیاهمیتی از عشق دوری میکنی، به جز نام عشق، چه چیزی از آن میدانی؟
هوش مصنوعی: عشق با زیباییها و ظرافتهای زیادی میآید و خود را معرفی میکند. این احساس، از خود بزرگبینی و غروری خاص دارد و برای جذب دلها، به شیوههای گوناگون جلوهگری میکند.
هوش مصنوعی: عشق حقیقی و کامل به شخص وفادار مینگرد و به افراد بیوفا توجهی نمیکند.
هوش مصنوعی: انسان مانند درختی است که ریشهاش به پیمانها و عهدهایی بستگی دارد. برای اینکه این ریشهها سالم و قوی بمانند، باید به آنها توجه و مراقبت کرد.
هوش مصنوعی: عهد شکسته و نااستوار شده بود و از نعمتها و لطفها بیبهره مانده بود.
هوش مصنوعی: شاخ و برگ نخل هرچند که سبز و زیباست، اما اگر ریشهاش فاسد باشد، به هیچ دردی نمیخورد.
هوش مصنوعی: اگر درختی برگ سبز نداشته باشد، اما ریشهاش سالم و قوی باشد، در نهایت میتواند بارور شده و برگهای زیادی تولید کند.
هوش مصنوعی: به دانستههای ظاهری شخص فریفته نشو؛ زیرا علم او مانند پوستهای است که حاوی جوهر واقعی نیست، و به این ترتیب، مغز و عمق فهم او در زیر آن قرار دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.