گفت هر مردی که باشد بد گمان
نشنود او راست را با صد نشان
هر درونی که خیالاندیش شد
چون دلیل آری خیالش بیش شد
چون سخن در وی رود علت شود
تیغ غازی دزد را آلت شود
پس جواب او سکوت است و سکون
هست با ابله سخن گفتن جنون
تو ز من با حق چه نالی ای سلیم؟
تو بنال از شر آن نفس لئیم
تو خوری حلوا تو را دنبل شود
تب بگیرد طبع تو مختل شود
بیگنه لعنت کنی ابلیس را
چون نبینی از خود آن تلبیس را
نیست از ابلیس، از تست ای غوی
که چو روبه سوی دنبه میروی
چونک در سبزه ببینی دنبهها
دام باشد، این ندانی تو چرا؟
زان ندانی کت ز دانش دور کرد
میل دنبه چشم و عقلت کور کرد
حبک الاشیاء یعمیک یصم
نفسک السودا جنت لا تختصم
تو گنه بر من منه کژ کژ مبین
من ز بد بیزارم و از حرص و کین
من بدی کردم پشیمانم هنوز
انتظارم تا دیَم گردد تموز
متهم گشتم میان خلق من
فعل خود بر من نهد هر مرد و زن
گرگ بیچاره اگرچه گُرْسِنهست
متهم باشد که او در طَنْطَنهست
از ضعیفی چون نتواند راه رفت
خلق گوید تُخَمهست از لوت زفت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به نقد بدگمانی و سوءظن میپردازد. شاعر میگوید که هر مرد بدگمان، حقیقت را با همه شواهد انکار میکند و تنها به خیالات خود توجه میکند. او به مخاطب یادآوری میکند که اگر در دل خود افکاری ناپاک نهفته باشد، نمیتواند به حقیقت دست یابد و در این صورت تنها به سکوت و عدم پاسخ گویی متوسل میشود.
شاعر همچنین به این نکته اشاره میکند که گاهی انسان به جای شناسایی ضعفهای خود، دیگران را سرزنش میکند و گرفتار توهم میشود. او در آخر اظهار میدارد که خود را از بدیها دور میداند و از زندگی پرخطر خود سعی در اصلاح دارد و اینکه هر کس باید ابتدا به درون خود توجه کند و از افکار و نیتهای ناپاک خود رها شود.
هوش مصنوعی: هر کسی که بدگمان باشد، هرگز سخن راست را نمیشنود، حتی اگر به وضوح و با شواهد متعدد بیان شود.
هوش مصنوعی: هر کسی که به خیالپردازی مشغول شود، زمانی که دلیل و منطقی برای افکارش پیدا کند، خیال او متوجه و قویتر میشود.
هوش مصنوعی: وقتی کلام وارد او میشود، باعث میشود که علتها شکل بگیرند، مانند اینکه شمشیر یک دزد به ابزار تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: جواب او تنها سکوت و آرامش است، چرا که صحبت کردن با فرد نادان نوعی دیوانگی است.
هوش مصنوعی: ای سلیم، چرا از من شکایت میکنی؟ باید از شر آن نفس پست و زشت که بر تو مسلط است، ناله کنی.
هوش مصنوعی: اگر تو از حلوا بخوری، دردسرها و مشکلاتی برایت ایجاد میشود که آرامش و حال خوب تو به هم میریزد.
هوش مصنوعی: اگر کسی بیگناه را تقبیح کند و در حقیقت شیطان را مورد نفرین قرار دهد، این کار زمانی صحیح است که خود را نیز در آن تلبیس و فریب نبیند.
هوش مصنوعی: این ابیاتی اشاره به این دارد که تو به خاطر خوشیها و چشیدن لذات دنیوی، به سمت چیزهای ناپسند و فریبنده میروی. مثل روباه که به دنباله دنبه میرود و غافل از خطراتی است که در این مسیر وجود دارد. این نشان میدهد که تو باید مراقب باشی و درک صحیحی از انگیزهها و اهداف خود داشته باشی.
هوش مصنوعی: وقتی که در میان سبزه و علفها دنبهها را میبینی، نمیدانی که دلیل آن چیست و چرا اینجا هستند.
هوش مصنوعی: از آنچه نمیدانی، تو را دور از دانش میکند، میل به زیبایی ظاهری چشم و عقل تو را ناتوان میسازد.
هوش مصنوعی: عشق به چیزها تو را کور و کر میکند، مانند جزیرهای که در آن خودت را به دلیل اختلافات غرق میکنی.
هوش مصنوعی: تو گناه من را به گردن نگذار، مرا به شکل نادرست تفسیر نکن. من از بدی متنفرم و از حسادت و کینه دوری میکنم.
هوش مصنوعی: من کار بدی انجام دادم و هنوز هم از آن پشیمانم. در انتظارم که روز واقعه، خشمم فرو نشیند.
هوش مصنوعی: من به خاطر اعمال خود در میان مردم متهم شدهام و هر مرد و زنی به من انگ میزند.
هوش مصنوعی: گرگ بیچاره، هرچند گرسنه است، به ناحق متهم میشود که او زیادهخواه و مغرور است.
(گرگ) نمیتواند از گرسنگی و ضعف راه برود مردم گویند که از سوءهاضمهی پرخوری است. (تُخَمه یعنی ثقل غذا و سوءهاضمه، لوت زفت یعنی غذای زیاد)
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.