تن قفسشکل است، تن شد خار جان
در فریب داخلان و خارجان
اینْش گوید من شوم همراز تو
وآنش گوید نی! منم انباز تو
اینش گوید نیست چون تو در وجود
در جمال و فضل و در احسان و جود
آنش گوید هر دو عالم آن تست
جمله جانهامان طُفیل جان تست
او چو بیند خلق را سرمست خویش
از تکبر میرود از دست خویش
او نداند که هزاران را چو او
دیو افکندهست اندر آب جو
لطف و سالوس جهان خوش لقمهایست
کمترش خور کان پُر آتش لقمهایست
آتشش پنهان و ذوقش آشکار
دود او ظاهر شود پایان کار
تو مگو «آن مدح را من کی خورم؟
از طمع میگوید او، پی میبرم»
مادحت گر هجو گوید بر ملا
روزها سوزد دلت زان سوزها
گرچه دانی کو ز حرمان گفت آن
کان طمع که داشت از تو، شد زیان
آن اثر میمانَدَت در اندرون
در مدیح این حالتت هست آزمون
آن اثر هم روزها باقی بوَد
مایهٔ کبر و خِداع جان شود
لیک ننماید، چو شیرین است مدح
بد نماید زانک تلخ افتاد قدح
همچو مطبوخست و حب کان را خوری
تا بدیری شورش و رنج اندری
ور خوری حلوا بود ذوقش دمی
این اثر چون آن نمیپاید همی
چون نمیپاید همیپاید نهان
هر ضدی را تو به ضد او بدان
چون شکر پاید نهان تأثیر او
بعد حینی دمل آرد نیشجو
نفس از بس مدحها فرعون شد
کن ذلیل النفس هونا لا تسد
تا توانی بنده شو، سلطان مباش
زخم کش چون گوی شو، چوگان مباش
ورنه چون لطفت نماند وین جمال
از تو آید آن حریفان را ملال
آن جماعت کت همیدادند ریو
چون ببینندت بگویندت که دیو
جمله گویندت چو بینندت بهدر
«مردهای از گور خود بر کرد سر»
همچو امرد که خدا نامش کنند
تا بدین سالوس در دامش کنند
چونک در بدنامی آمد ریش او
دیو را ننگ آید از تفتیش او
دیو سوی آدمی شد بهر شر
سوی تو ناید که از دیوی بتر
تا تو بودی آدمی دیو از پیَت
میدوید و میچشانید او میَت
چون شدی در خوی دیوی استوار
میگریزد از تو دیو نابکار
آنک اندر دامنت آویخت او
چون چنین گشتی ز تو بگریخت او
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به موضوع اخلاق و رفتار انسانی میپردازد و نقدی بر خودبزرگبینی و تکبر دارد. شاعر اشاره میکند که انسانها در تلاشاند تا خود را برجسته نشان دهند و به مدح و تحسین دیگران وابسته هستند. او بر این باور است که این نوع خودستایی و وابستگی به تشویق دیگران میتواند باعث زوال شخصیت و روح انسان شود.
شاعر همچنین به این نکته اشاره میکند که انسان باید در برابر تکبر و خودخواهی مقاومت کند و به افتادگی و humildity بپردازد. او معتقد است که اگر انسان مدح و تحسین را از دیگران بپذیرد، ممکن است به غرور و نابودی روحی دچار شود. در نهایت، او یادآور میشود که باید سعی کنیم از ویژگیهای خوب دیگران الهام بگیریم و خود را به خوبیها نزدیک کنیم تا از شریرانی که ممکن است در اطراف ما باشند، دوری کنیم.
هوش مصنوعی: بدن مانند یک قفس است و در واقع روح در آن مانند خاری درون و برون آدمیان گرفتار شده است.
هوش مصنوعی: این یکی میگوید که من رازدار تو میشوم و آن یکی پاسخ میدهد که نه، من همدست تو هستم.
هوش مصنوعی: این شخص میگوید که کسی مانند تو وجود ندارد، نه در زیبایی و نه در بخشندگی و خوبی.
هوش مصنوعی: هر دو جهان به تو اشاره میکنند و تمام وجود ما به خاطر توست.
هوش مصنوعی: او وقتی میبیند که مردم به خاطر خودخواستهگیاش مست و سرمست هستند، از کنترل خودش خارج میشود.
هوش مصنوعی: او نمیداند که مانند خودش هزاران نفر دیگر نیز در دام مشکلات گرفتار شدهاند و در حال غرق شدن هستند.
سالوس: تمجید و چربزبانی.
هوش مصنوعی: آتش او در دل پنهان است و شوق و نشاطش آشکار. دودش نشاندهنده این است که کار به پایان میرسد.
هوش مصنوعی: نگو که آن ستایش را من چه وقت میگیرم؛ او فقط به دلیل طمع چنین میگوید و من این را درک میکنم.
همان کسی که تو را مدح و ثنا میگوید، اگر تو را هجو بگوید، تا مدتها و روزها از (غم و خشم) دلت میسوزد. (منظور از مادح، شاعری است که در ملأ عام، شعر در مدح افراد میسراید و اگر کسی به او پولی نپردازد هجو آن شخص را میسراید)
اگرچه میدانی هدف آن مادح فقط برای کسب و گرفتن چیزی بوده و چون طمع او را برآورده نکردهای (تو را هجو کرده است) حرمان یعنی بیبهرهگی و ناامیدی
هوش مصنوعی: آن تأثیر درونی از تو باقی میماند و در ستایش این حالت تو، آزمایشی وجود دارد.
(همچنانکه اثر دردناک هجو و نکوهش باقی میماند) اثرِ مدح و تعریف و تمجید هم در تو میماند و مایهٔ غرور تو و فریب جان تو میشود.
اما آشکار نیست و خود متوجه آن نیستی، زیرا تعریف و تمجید، برای آدمی شیرین و لذتبخش است و تو قَدْح و نکوهش را نمیپسندی زیرا که تلخ است.
هوش مصنوعی: مانند غذا که باید به آرامی بپزی و بخوری، تا از طعم و لذت آن بهرهمند شوی و از احساس درد و ناراحتی دور بمانی.
هوش مصنوعی: اگر لحظهای شیرینی و لذت را بچشی، مانند حلوا، اما این لذت پایدار نیست و به سرعت میگذرد.
هوش مصنوعی: این بیت بیان میکند که هیچ چیزی در جهان به طور دائمی باقی نمیماند و همه چیز در حال تغییر و تحول است. بنابراین، هر چیزی که وجود دارد، با وجود آنکه به نظر میرسد پایدار است، در واقع به دلیل وجود ضد خود، دچار تغییر و ناپایداری میشود. به عبارتی، هر ویژگی یا کیفیتی به واسطه وجود و تاثیر ویژگی معکوس خود معنا پیدا میکند.
هوش مصنوعی: وقتی که شکر مدت زیادی در جایی پنهان باقی بماند، تأثیرش به مرور زمان کم میشود و دیگر اثر شیرینی آن به وضوح احساس نمیشود.
هوش مصنوعی: به خاطر ستایشهای فراوان، نفس انسان مانند فرعون مغرور میشود، اما در عوض، باید به آن بی احترامی کنی تا بیشتر از حدی که باید، بزرگ نشود.
هوش مصنوعی: تا جایی که میتوانی خود را خدمتگزار بساز، به دنبال مقام و سلطنت نباش. زخمهای زندگی را تحمل کن و مانند توپ در یک بازی چوگان، بینوا و بیپروا شو.
هوش مصنوعی: اگر دیگر از لطافت تو خبری نباشد و زیباییات از تو زائل شود، آن وقت رفیقان از تو دلگیر خواهند شد.
هوش مصنوعی: آن جمعیت لباس میپوشیدند تا وقتی تو را میبینند، بگویند که تو دیو هستی.
هوش مصنوعی: همه به محض دیدن تو میگویند: «این مردهای است که از قبرش بیرون آمده!»
هوش مصنوعی: مانند جوانی که خداوند به او نام میدهد تا به این طریق او را به دام فریب خود بکشند.
هوش مصنوعی: زمانی که کسی به بدنامی و رسوایی میافتد، حتی دیو نیز از مواجهه با او شرمنده میشود.
هوش مصنوعی: دیو به سمت انسان آمد تا او را به شر و فساد بکشاند، اما تو نباید نگران باشی چون از دیو بدتر نیستی.
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو در کنار بودی، دیو (نماد بدی) به دنبالت میدوید و به تو آسیب میزد.
هوش مصنوعی: زمانی که شخصی به خوبی و نیکی رفتار کند و در درون خود کمالات را پرورش دهد، نیروی شر و بدی از او دور میشود و نمیتواند به او نزدیک شود.
هوش مصنوعی: او در دامن تو آویخته بود، اما حالا که چنین رفتاری از خود نشان دادی، او از تو فاصله گرفت و رفت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۶ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.