آمد ای سید احرار! شب جشن سده
شب جشن سده را حرمت، بسیار بود
برفروز آتش برزین که درین فصل شتا
آذر برزین پیغمبر آذار بود
آتشی باید چونانکه فراز علمش
برتر از دایرهٔ گنبد دوار بود
چون ز گردون بر ازین سلسلهٔ زر اندود
قرص خورشید، فرو خفته، نگونسار بود
آتش و دود چو دنبال یکی طاووسی
که بر اندوده به طرف دم او قار بود
وان شرر گویی طاووس به گرد دم خویش
لؤلؤ خرد فتالیده به منقار بود
چون یکی خیمهٔ مرجان ز برش نافهٔ مشک
که سمنبرگ بر آن نافهٔ عطار بود
یا چو زرین شجری در شده اطراف شجر
که بر او بر ثمر از لؤلؤ شهوار بود
باغبان این شجر از جای بجنباند سخت
تا فرو بارد باری که براشجار بود
می خور ای سید احرار، شب جشن سده
باده خوردن بلی از عادت احرار بود
زان می ناب، که تا داری در دست و چراغ
باز دانستنشان از هم دشوار بود
هرکه را کیسه گران ، سخت گرانمایه بود
هرکه را کیسه سبک ، سخت سبکسار بود
من بر خواجه روم تا دهدم سیم بسی
تا مرا نیز به نزدیک تو مقدار بود
هست جبار ولیکن متواضع گه جود
متواضع که شنیدهست که جبار بود
طالب شعر و جوانمردترین همه خلق
آن جوانمردست کو طالب اشعار بود
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره جشن سده است که به ویژه در شب آن حرمت و اهمیت زیادی قائل شدهاند. به توصیف آتش سده پرداخته شده که باید بلندتر از گنبد آسمان باشد و نماد روشنایی و حرارت باشد. همچنین به زیبایی و زینتهای مختلفی اشاره میکند که در این جشن وجود دارد، از جمله آتش و دودی که به مانند طاووس و لؤلؤی درخشان توصیف شده است. شاعر همچنین به نقش مهم میخوارگی در این شب و از عشق به شعر و اشعار جوانمردان اشاره میکند و به اهمیت حضور در جمع اهل معرفت و شعر تاکید دارد. در نهایت بر اهمیت نقل و انتقال شعر و ادبیات اشاره میشود و به مقام شاعران و جوانمردان اشاره میشود که به دنبال کمال و زیبایی در هنر خود هستند.
هوش مصنوعی: ای بزرگوار آزادگان! شب جشن سده، شبی است که بسیار اهمیت و جایگاه دارد.
هوش مصنوعی: در این فصل تابستان، آتش برزین را روشن کن، زیرا آتش برزین، پیامبر آزار و سختی است.
هوش مصنوعی: آتشینی باید که بالاتر از قوس آسمان و دایرهٔ گنبدی باشد که به دور میچرخد.
هوش مصنوعی: خورشید که بر فراز آسمان در زنجیرهای از زر مانند به نظر میرسد، در حال غروب است و به حالت خمودی در میآید.
هوش مصنوعی: آتش و دود مانند دودی هستند که دنبالهروی یک طاووس زیباست، طاووسی که با پرهایش بر روی دم خود دودهای را ریخته است.
هوش مصنوعی: گویی آن شرر مثل طاووس است که به دور دم خود، مرواریدهای ریز را با منقار خود میچید.
هوش مصنوعی: وقتی که یکی از خیمههای زیبا و زینتی مرجانی را برافراشت، بوی خوش مشک از آن به مشام رسید، که عطر پرچم بر روی آن معطر بود.
هوش مصنوعی: یا همچون درخت زریفی که در اطراف خود میوههایی از مروارید میروید.
هوش مصنوعی: باغبان باید با تلاش و کوشش، این درخت را جابهجا کند تا بار سنگینی که برای درختان است، به زمین بیفتد.
هوش مصنوعی: ای سید آزادمردان، باده بنوش در شب جشن سده، زیرا خوردن نوشیدنی، از عادات آزادیخواهان است.
هوش مصنوعی: از آن شراب ناب، که وقتی در دستت هست، تشخیص دادن اینکه چراغ و شراب از هم چه تفاوتی دارند، سخت است.
هوش مصنوعی: هر کسی که پول زیاد و سنگینی داشته باشد، فردی با ارزش و بزرگ است و هر کسی که پول کمی داشته باشد، به او کمارزش و بیاعتنا مینگرند.
هوش مصنوعی: من به حضور آقای بزرگ میروم تا مقداری پول به او بدهم، تا شاید من هم در نزدیکی تو مقداری ارزش پیدا کنم.
هوش مصنوعی: بله، فردی ممکن است قدرتمند و سرسخت باشد، اما در عین حال تواضع و فروتنی را نیز در رفتار خود داشته باشد. او با سخاوت و مهربانی رفتار میکند، چرا که شنیده که افرادی با قدرت و جباریت، باید در برابر دیگران فروتن باشند.
هوش مصنوعی: به دنبال شعر و ادب، جوانمردترین فرد میان مردم کسی است که خود را جویای اشعار میداند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
تا دلم عاشق آن لعل شکربار بود
دیدهٔ من صدف لؤلؤ شهوار بود
صدف لؤلؤ شهوار بود دیدهٔ آنک
دل او عاشق آن لعل شکر بار بود
نَخَلد ناوک آن نرگس خونخوار دلم
[...]
عرش و معراج نه در خورد من زار بود
عرش من کرسی و معراج سردار بود
سینه گر زخم تو دوزد سپر طعنه شود
رشته کاین کار کند رشته زنار بود
زین چمن هرچه نه چون لاله درو داغ دلیست
[...]
دل اهل نظر آن به که گرفتار بود
صحت چشم در آن است که بیمار بود
جسم در دامن جان بیهده آویخته است
نور خورشید کجا خانه نگهدار بود؟
سر به بالین فراغت نگذارد هرگز
[...]
به سر تو که توانگر شود از مشک و شکر
هر که را با سر کلک تو سر و کار بود
هر که را کار بدان چشم دل آزار بود
عجبی نیست گرش کشته شدن کار بود
شاهد ار میطلبی بر سر این کار ز من
نظم دربار شهنشاه جهاندار بود
من قوی پنجه و چشم تو ز بیماران است
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.