آن دگر نکته را که کرد ادا
شافعی از کلام اهل هدی
بود آن کز خدای عز و جل
عصمت آمد نصیب تو ز ازل
کانچه خواهد دلت ز خود رایی
ندهندت بر او توانایی
عصمت است اینکه نیست سیم و زرت
که شود آرزوی شور و شرت
مطرب آری به خانه می نوشی
شاهدان را کنی هم آغوشی
عصمت است اینکه نیست دسترست
که چو آزار کس شود هوست
برکشی تیغ و خون او ریزی
خاک و خونش به هم درآمیزی
عصمت است اینکه صاحب دیوان
نیستی خوش نشسته در ایوان
تا کنی بر امید عزت و جاه
عالمی را ز دود خانه سیاه
عصمت است اینکه همچو شحنه شهر
نیست با هر کسیت قوه قهر
تا کنی تهمت مسلمانی
واستانی به ظلم تاوانی
عصمت است اینکه نیستی قاضی
که چو باشی ز خواجه ناراضی
مالش از حکم پایمال کنی
خون او بر کسان حلال کنی
عصمت است اینکه ز احتساب تو را
نیست حظی به هیچ باب تو را
تا به بهتان در بهانه زنی
بیگناهی به تازیان هزنی
صد ازین عصمت است هر نفسی
که ندارد بدان شعور کسی
گر دهم شرح آن دراز شود
وحشت انگیز اهل راز شود
زانچه گفتم دلت گران نکنی
وهم تعریض این و آن نکنی
من که عیب است پای تا به سرم
کی به عیب کسان فتد نظرم
خود مرا در میان چه کار و چه بار
غیر من دیگریست کارگزار
من زبان و او سخن گذارنده
بلکه من خامه و او نگارنده
در حقایق به چشم عامه مبین
حرف و نقش از زبان خامه مبین
خامه آمد ز دست جنبش گیر
دست درست قدرتست اسیر
قدرت آمد اراده را تابع
وان ارادت ز علم شد واقع
علم فایض ز واهب فیاض
که مبراست فیضش از اعراض
لیکن آن علم اختیاری نیست
فیضانش جز اضطراری نیست
علم فایض چو گشت فتوی ده
که نوشتن ز نانوشتن به
تابع او شدند کارکنان
شد نوشته به هر ورق سخنان
سر این سلسله ببین که کجاست
جنبش مابقی ازان سر خاست
سر چو جنبید کی بود ممکن
که بود ماورای سر ساکن
گر تو را این نوشته ناید خوش
بشکن خامه را و دم درکش
زانکه خامه درین نوشتن خط
مظهر فعل کاتب است فقط
نیست امری دگر به خامه مضاف
عیب خامه چه می کنی ز گزاف
هرگه از چوب بر سگ آید کوب
باشد از جهل سگ گزیدن چوب
چوب را در میانه کاری نیست
در کف چوب اختیاری نیست
سگ اگر نیز می کند دندان
اینک آن چوبزن خوش و خندان
در کف قهر حق من آن چوبم
که به سگ سیرتان رسد کوبم
گر کسی را بود خیال نطق
در میان نیستم من آنک حق
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن در قالب شعر به توضیح مفهوم "عصمت" میپردازد و به گونهای فلسفی به ویژگیهای آن اشاره میکند. شاعر میگوید که عصمت به معنای آزادی از خطا و گناه است و ربطی به زندگیهای روزمره ندارد. او تأکید میکند که عصمت نمیتواند بر پایه آرزوها و خواستههای شخصی بنا شود و به چیزهایی مانند قدرت، جاه و پول وابسته نیست. همچنین، شاعر به خطای انسانها و رفتارهای نادرست اشاره میکند و یادآوری میکند که هر کسی مسئول اعمال خود است و نباید دیگران را به خاطر اشتباهاتش سرزنش کند. در نهایت، این شعر به تحلیل عمیقتری از نقش علم و اراده در زندگی انسانها میانجامد و تصریح میکند که انسانها صرفاً عروسکهای خالی نیستند و در تعیین سرنوشت خود نقش دارند.
هوش مصنوعی: شافعی نکتهی دیگری را بیان کرد که از گفتار اهل هدایت نشأت گرفته است.
هوش مصنوعی: آنچه که از خداوند بزرگ به تو داده شده، از ابتدا و به طور خاص برای تو بوده و بیانگر پاکی و عصمت توست.
هوش مصنوعی: هرچه دل بخواهد، نباید به خودت این را القا کنی که بر آن قادر هستی.
هوش مصنوعی: پاکی و معصومیت این است که آرزوی زیبایی و لذتهای دنیوی در دل انسان وجود نداشته باشد.
هوش مصنوعی: اگر در خانه خودت قمر و خوشگلی داشته باشی، میتوانی با نوشیدن می و آغوش گرفتن از آنها، لحظاتی دلنشین را سپری کنی.
هوش مصنوعی: عصمت یعنی پاکی و دوری از گناه. اینجا منظور این است که چون کسی دیگران را آزار میدهد، خود او در خطر میافتد و دچار آسیب میشود. به این ترتیب، حفظ عصمت و پاکی از آزار و اذیت دیگران مهم است.
هوش مصنوعی: تیغ را بکش و خون او را بریز، خاک و خونش را با هم مخلوط کن.
هوش مصنوعی: اینکه تو از مقام قدرت و حاکمیت کنار هستی و به آرامی در جایی راحت نشستهای، نشانهای از پاکی و بیخبری توست.
هوش مصنوعی: برای دستیابی به افتخار و مقام، باید جهانی را از زجر و مشکلات زندگی نجات دهی.
هوش مصنوعی: عصمت به معنای پاکی و معصومیت است و در اینجا به این اشاره دارد که مانند نگهبان شهر، بیگناهی و بیپشتوانگی در برابر دیگران وجود ندارد. این بیت بیان میکند که شخص معصوم و پاکدامن، هرگز تحت تأثیر قهر و سختگیری دیگران قرار نمیگیرد و از خود تسلیم نشان نمیدهد.
هوش مصنوعی: برای انجام تهمت زدن به مسلمانی و قرار دادن آن در معرض ظلم، عواقب و خساراتی را متحمل میشوی.
هوش مصنوعی: این نکته شامل پاکی و بیگناهی تو است که به خاطر اینکه قاضی نیستی، نمیتوانی شخصی را قضاوت کنی. وقتی که قاضی باشی، ممکن است مورد ناخرسندی کسی قرار بگیری.
هوش مصنوعی: اگر اموال کسی را به ناحق تصرف کنی، به این معناست که میتوانی خون او را بریزی و بر دیگران این کار را مجاز کنی.
هوش مصنوعی: عصمت به این معناست که از گناهان و خطاها محفوظ و دور هستی. در اینجا میگوید که این پاکی و بیگناهی باعث شده که تو از حسابرسی و محاسبهای که ممکن است اتفاق بیفتد، بینیاز باشی و هیچ سودی از آن نبری. به عبارتی دیگر، به خاطر این پاکی، دیگر نیازی نیست با خودت سخت بگیری یا بر خودت حساب پس بدهی.
هوش مصنوعی: وقتی بیدلیل به کسی اتهام میزنی، مانند این است که بیگناهی را به دلیل بهانهجویی تحت فشار قرار میدهی.
هوش مصنوعی: هر نفسی که در این دنیا از عصمت و پاکی برخوردار است، نشانهای از حقیقت آن است که تنها افرادی دارای درک و شعور میتوانند به آن پی ببرند.
هوش مصنوعی: اگر بخواهم توضیحی درباره آن بدهم، ممکن است بسیار طولانی و ترسناک برای اهل معرفت شود.
هوش مصنوعی: از آنچه گفتم، امیدوارم دل تو سنگین نشود و همچنین به کسی نیز کنایه نزنی.
هوش مصنوعی: من که از سر تا پا معایب دارم، چگونه میتوانم به عیبهای دیگران توجه کنم؟
هوش مصنوعی: من در میان کارها و بارها، تنها به خودم مربوط نیستم، بلکه دیگرانی هستند که مسئولیتهای مرا به عهده دارند.
هوش مصنوعی: من فقط متکلمی هستم و او کسی است که سخن را بیان میکند، من فقط وسیلهای برای نوشتن هستم و او کسی است که هنر را خلق میکند.
هوش مصنوعی: در واقعیتها، آنچه را که مردم عادی میبینند، درک نکنید؛ بلکه حقیقت و پیام را از بیان نوشتاری و هنر قلم دریابید.
هوش مصنوعی: قلم به دست کسی است که توانایی و قدرتی در حرکت دادن آن دارد، پس باید در این کار دقت و کنترل داشته باشد.
هوش مصنوعی: قدرت به وجود میآید وقتی اراده تحت تأثیر آن قرار گیرد و این اراده از آگاهی و دانش به حقیقت تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: دانش و علم، هدیهای از سوی بخشندهای است که خود از تمام نقصها و عیوب پاک و منزه است. این دانش به هیچ چیز منفی و ناپسند آمیخته نیست.
هوش مصنوعی: اما آن علمی که به دست میآید، اختیاری نیست و بهرهمندی از آن تنها به طور ناخواسته و ضرورت اتفاق میافتد.
هوش مصنوعی: وقتی علم و دانایی به حدی رسید که میتواند به ما حکم و نظر بدهد، باید درک کنیم که بیان کردن آموختهها و تفکرات بسیار مهمتر از اینکه فقط به نوشتن آنها بپردازیم.
هوش مصنوعی: کارکنان تابع او شدند و هر چه او گفت را بر روی کاغذ نوشتند.
هوش مصنوعی: به نقطهٔ آغاز و ریشهٔ این ماجرا نگاه کن، حرکات و تغییرات باقیمانده از آن نقطه نشأت میگیرند.
هوش مصنوعی: وقتی سر حرکت کند، چگونه ممکن است که چیزی فراتر از سر ثابت بماند؟
هوش مصنوعی: اگر از این نوشته خوشت نمیآید، قلم را بشکن و خسته از اینجا برو.
هوش مصنوعی: چرا که قلم در این نوشتن نمایانگر عمل نویسنده است تنها.
هوش مصنوعی: هیچ چیزی جز عیب قلم باقی نمانده است، پس چرا به دنبال بیخودی میگردی؟
هوش مصنوعی: هر وقت که چوبی بر سگ زده میشود، به خاطر نادانی خود سگ است که به چوب نزدیک شده و آن را گزیده است.
هوش مصنوعی: در میانه کار، چوب هیچ نقش و تاثیری ندارد و در دستان چوب، هیچگونه اختیاری وجود ندارد.
هوش مصنوعی: حتی اگر سگی هم دندان نشان دهد، آن کسی که چوب در دست دارد، خوشحال و خندان است.
هوش مصنوعی: من از قدرت حق به قدری قوی هستم که مانند چوبی هستم که میتوانم بر سر سگان سیر که بیاعتنا هستند، بکوبم.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد درباره سخن گفتن یا بیان نظرش در میان باشد، من در آنجا نیستم، زیرا من تنها حقیقت را مطرح میکنم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.