گنجور

 
جامی

به تمنای سیر و نیت گشت

واعظی بر حدود غور گذشت

بامدادان به مسجدی برخاست

بهر حضار مجلسی آراست

صفت کعبه و فضیلت حج

به براهین بیان نمود و حجج

نکته‌ها گفت جمله عشق آمیز

بیتها خواند جمله شوق انگیز

غوریی کش ز عشق لم یزلی

بود سری درون جان ازلی

چون ز واعظ شنید آن سخنان

جست از جای خویش نعره زنان

وصف خانه شنید و مستانه

خاست بر یاد صاحب خانه

چند باشی تو نیز افسرده

جنبشی کن اگر نه‌ای مرده

جنبشی نی که آب و گل جنبد

بل کز آب و گل تو دل جنبد

پای بیرون نهد ازین گل و آب

روی در مستقر حسن ماب

شعله بَرزَد ز سینه آتش او

جانب کعبه شد عنان‌کش او

کهنه گُرگاو در برابر داشت

گرد در پا و کُرک در بر داشت

در کَفَش زاد نی و راحله نی

همرهش کاروان و قافله نی

پرس پرسان که کعبه کو و کجاست

وز ره او نشان راست کراست

دو سه فرسنگ رفت بس بی سنگ

وین جهان فراخ بر وی تنگ

پایدان پاره پای آبله شد

معده از رنج جوع در گله شد

آتش شوق او نشست فرو

شست از وصل کعبه دست فرو

ای بسا آتشی که ناگه جست

پرورش چون نیافت زود نشست

شرری را که جست ز آهن و سنگ

بی فروزینه مشکل است درنگ

وز فروزینه چون مدد یابد

بهره‌ای از بقای خود یابد

ور تو با هیمه‌اش دهی پیوند

شعله گردد به قدر هیمه بلند

تا به حدی که عالم افروزد

هر چه یابد ز خشک و تر سوزد

گیرد آنسان زبانه او زور

که نماند نشاندنش مقدور

همچنین جذبه کز درون خیزد

به گریبان جان درآویزد

گرچه باشد ضعیف و زود زوال

یابد از تربیت جمال و کمال

باید اول که بر خبر باشی

تا که آن جذبه از چه شد ناشی

منشأش را ز دست نگذاری

روی همت به سوی او آری

گوش داری ز شر اضدادش

کنی از اهل جذبه امدادش

هر که یابی ازان نمد کلهش

تاج سازی به فرق خاک رهش

خانه گیری به کوی و برزن او

نگذاری ز چنگ دامن او

یار از یار خلق دزدد و خوی

میوه از میوه رنگ گیرد و بوی

پهلوان باش و داد کار بده

یا نه پهلو به پهلوانی نه

پهلوانی که از زبردستی

باشدش پای بر سر هستی

افکند از فغان و شیون تو

بار هستی ز دوش و گردن تو

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
عنصری

چون بیامد بوعده بر سامند

آن کنیزک سبک زبام بلند

برسن سوی او فرود آمد

گفتی از جنبشش درود آمد

جان سامند را بلوس گرفت

[...]

مسعود سعد سلمان

چیست آن کاتشش زدوده چو آب

چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب

نیست سیماب و آب و هست درو

صفوت آب و گونه سیماب

نه سطرلاب و خوبی و زشتی

[...]

ابوالفرج رونی

ثقة الملک خاص و خازن شاه

خواجه طاهر علیک عین الله

به قدوم عزیز لوهاور

مصر کرد و ز مصر بیش به جاه

نور او نور یوسف چاهی است

[...]

سنایی

ابتدای سخن به نام خداست

آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست

خالق الخلق و باعث الاموات

عالم الغیب سامع الاصوات

ذات بیچونش را بدایت نیست

[...]

وطواط

الترصیع مع التجنیس

تجنیس تام

تجنیس تاقص

تجنیس الزاید و المزید

تجنیس المرکب

[...]