امین کیخا
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۲۴ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۰ - بیان آنک کشتن و زهر دادن مرد زرگر به اشارت الهی بود نه به هوای نفس و تامل فاسد:
فرهاد جانم درود به نگاه کاوشگر شما . به آسانی مولانا در شعری می فرماید خام بدم پخته شدم سوختم یعنی ناخردمند بودم خردمند شدم و سوختم یعنی به گامه و مرحله فراخرد رسیدم . یعنی اینکه مولانا به مرحله دریافت با دل رسیده است و این مرحله از دریافت گویا گاهی با سامانه گواه آوری خردمندانه انسان ناهمساز است ولی باز معنی آن این نیست که شخص کانا و کندویر شده است البته میدانم شما هم منظورتان این نبوده است و تنها می خواستید من روشن تر بنویسم که سبب لغزش دیگران نشده باشم . از باریک بینی شما سپاسگزارم .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۱۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
البته سعید جان میدانم نگاه تو به روانی کلام سعدی است نه واژگانش ولی برای من چه جای سخن می ماند که همه دلکشی و دلفریبی این ترجیع بند را شما به زیبایی ستودید یعنی اینکه این ترجیع بند زیباترین ترجیع بند فارسی است . درود به دل روشن و روان فروغمندت .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۱۰ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
بر وزن دنبال چند لغت داریم که زیبا هستند . یکی کشال یعنی ادامه مثلا کشاله دادن یعنی تطویل و نیز کشاله ران یعنی ادامه ران . لغت دیگر بیشال است یعنی جمع که لغتی جدید است لغت رمن در فرهنگ دهخدا معنی جمع می دهد . چنگال را هم همه میدانند که از چنگ است و ال گرفته است و این ریختار در انگلیسی فراوان دیده می شود .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۰۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
گوست گویا لغزشی چاپی است اما حالا که سخن به این جا رسیده است گوست را هم بگوییم بد نیست ! انگوس یا انگوست یا انگوشت از انگو یعنی زاویه و است به معنی استخوان است و رویهمرفته یعنی استخوانی که میخمد ! پس angle انگلیسی با انگو همریشه است .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۱۰:۰۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
مینو از منستن پهلوی است یعنی اندیشیدن یعنی باغ مینو موضوعی به زبان امروزی معقول و خردپذیر بوده است در ذهن پیشینیان ما چون گمان می کرده اند که گیتی سنگین و چگال و گمیخته است و مینو پاک و گش و رایین ( معقول - گزینش دکتر حیدری ملایری ) . خود ذهن به فارسی منت می شود ( ment ) همین که در انگلیسی mental ازش مانده است . اما ویر هم یعنی ذهن و نیز حافظه و خوشویر یعنی با استعداد ذهنی .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۵۷ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
لطیفی با نازکی کمی دگرسته ( متفاوت ) است .لطیف به فارسی می شود گش و لطافت گشی در لغت قشنگ هنوز گش دیده می شود . بیشترین کاربرد گش را در گرشاسبنامه دیده ام .که به ریخت گش و نیز وش و نیز وشی آمده است .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۴۶ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
نازک ریشه نزاکت است و نزاکت از ریشه ای فارسی با کالبدی عربی ساخته شده است و عرب ها معنی آن را نمی دانند .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۴۴ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
سهی از سهیستن در پهلوی به معنی دیدن است همانکه در انگلیسی see و در کردی و لری سیل و سیر به معنی نگاه کردن ازش مانده است پس سرو سهی یعنی سروی که از دوردست باغ به چشم دیده می شود .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۴۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:
سعید جانم من با شوق و کشش می نویسم وقتی کسی را می بینم که خودبین نیست و به دوست بینی رسیده است . چقدر مهربان و خوش تراش نوشته اید . من البته می دانی تنها واژه ها را بازگشایی میکنم و در کار آهنگ و پساوند( وزن و قافیه ) نیستم چون دانشم اندک است . برای دل پاک و جان روشنت البته خواهم نوشت .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۳ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۰:۴۶ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » مثنویات » شمارهٔ ۶۰ - آلفته:
برادر بزرگوارم بابا احمدی درود به دل مهربانت روزی که میهن فداکاری بخواهد باز باید بایستیم و اینکه ما هیچ وقت سایه پرچم بیگانه را بر سرمان نشکیفته ایم و این لغزش بهار هم تنها لغزشش نبوده است . ناراحتی ندارد همه ایراد دارند و شاعرها از بابت لغزش اتفاقا بدلیل شورمندی آماده ترند بهار دانای فیلسوفی که نبوده است که هیچ خرده ای نشود به او گرفت . البته بسیار روان نهاد و اجتماعی و امروزی بوده است ولی شرح لجن مال کردنش بدست کسروی دانسته همگان است .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۲:۱۱ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۹۳ - برون انداختن مرد تاجر طوطی را از قفس و پریدن طوطی مرده:
تریاک از یونانی به فارسی آمده است فارسی اش نارکوک و یا کوکنار است و با لغت انگلیسی narcotic همبسته است . طلسم هم که فارسی اش نیرنگ بوده است و از thelesma این لغت وارد شده است .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۲:۰۹ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۹۳ - برون انداختن مرد تاجر طوطی را از قفس و پریدن طوطی مرده:
قفس عربی نیست . کابک به گمانم فارسی اش باشد ولی قفس گویا دگرگونیده یک واژه یونانی باشد که در عربی رفته است . مانند تریاک و طلسم و ....
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۳۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳۵:
در بیت آخر باز پادیستادن و تضاد میان نظر و خبر در اندیشه مولانا دیده می شود . و گویا مانند همیشه مولانا سویگیر بینشوران و اهل نظر است .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۲۷ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳۵:
بیت 17 می فرماید ای کسی که جانت (نفست ) مانند کلوخ است ( یعنی نور ندارد و غسک است مانند خاک و نقش دیوار ) تو چگونه کار بت پرستان را زشت می دانی؟ در حالیکه خودت بت می پرستی و نفست را بزرگ می داری !
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، شنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۱۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳۵:
برای کان به معنی منبع و معدن یک لغت دیگر هم داریم . آن خن است مثلا گلخن یعنی منبع گل آتش ! یعنی تابخانه گرمابه جاییکه آتش گل می اندازد .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۰۳ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴:
ایران بانو شما عارف رادر برابر عامی می دانید حال اینکه گروهی خردمند و سواد دار را برابر و ضد عامی می دانند . رویهمرفته بیشتر بزرگان سراغ آن کار دیگر رفته اند ولی از نوشتن آن سر باز زده اند . از پیامبر و شیوه مبارک ازدواج کردنش بگیر تا ابن عربی و مولانا . قرار نیست انسان از دنیا سراسر روی بگرداند بلکه باید خودش را نیالاید و آگاهی به دست بیاورد . سعدی البته عارف یا بینشور نیست ولی عامی خواندن سعدی درست نیست . آیا من میتوانم بروم در انگلستان زبان انگلیسی درس بدهم ؟ یا در عراق عربی ؟ سعدی دست کم در دمشق عربی درس می داده است و دست کم کتابی از نویسنده ای فرانسوی دیده ام من که نامش این بود
les effects de sadi sur la literature francaise !
یعنی کارسازی و اثر سعدی بر ادبیات فرانسه ! و ادبسار فرانسه ادبی سست و بیمایه نیست اگر همدل باشید .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۲:۲۱ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۷۳:
با درود به دکتر ترابی بزرگوار . کوچک نوازی میکنید .راستش را بخواهید من چدال را از شما یاد میگیرم ولی واژه زاولانه کردن را برای بستن ساعد اسب به ساقش می دانم که باعث می شود اسب یا شتر روی زمین بنشیند . زاولانه را در لری به ریخت کوتهیده تنها زالنه می خوانیم .
امین کیخا در ۹ سال و ۱۲ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۲:۱۵ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۸:
با درود به سعید جان البته من بی پوشیده گویی و پنهان کاری می گویم انچه که سعدی بهشت خانه او باد فرموده خود ادب می باشد .انچه از نوشتارها با پس زمینه جنسی هم در گفتار و نوشتار اوست هم سد البته از نامکامی و ریای استفراغ آور و زشت امروز مان بهتر است . سعدی البته روان نهاد و خوش گزین است و در پاره ای از موضوعات خرده هایی در سوگیری های اخلاقی دارد و رفتارش رفتار یک مرد دانا خردمند و نیز کمی عارف گونه است . یعنی به اشکاری در کشته شدن خلیفه عباسی بدست مغول ها ابراز نا خرسندی کرده است در حالیکه مردم لهیده ایران از زیر بار یک ستمگر درآمده بودند هر چند ستمی دیگر بر آنها روا شده بودولی باز جای شادی بود . نیز در پاره ای از جا ها از نا همکیشان به بزرگواری یک عارف سخن نگفته است. ولی رویهمرفته سعدی در دمشق فارسی و عربی درس میداده است همین یک فزایستگی و فضیلت برای برتر بودن این مرد بس است . انچه که از همه بزرگان ما مانده است در روانی از نوشتار سعدی کم می آورد .
امین کیخا در ۱۰ سال قبل، یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۱۶ دربارهٔ اقبال لاهوری » اسرار خودی » بخش ۱۹ - الوقت سیف:
دهر به فارسی یک لغت زیبای دیگر دارد و آن دیرند است . از مصطفی ص بازگو شده است که به دهر دشنام ندهید . در میان بینشوران و رازدانان گویا دهر جلوه ی ذات مبارک الهی است .
امین کیخا در ۱۰ سال قبل، یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۱۳ دربارهٔ اقبال لاهوری » اسرار خودی » بخش ۱۹ - الوقت سیف:
کسی را به چشم کم دیدن بسیار زیبا به کار رفته است