گنجور

 
قطران تبریزی

ای بهنگام سخا ابر کف و دریا دل

مشتری خوار ز دیدار تو و ماه خجل

بر نوشته است بعمر ابدی ملک ترا

در ازل ایزد و در دست جهان داده سجل

ز سواران چگل خوار و خجل خیل عجم

از تو خوارند و خجل خیل سواران چگل

کین تو در دل چون مرگ بود روح گزای

مهر تو در دل چون گنج بود آز کسل

هرکه مهر تو نباشد بدل و جانش همی

هم ورا بیم ز جانست و همش درد بدل

تو و شه هر دو بهم لازم و ملزوم همید

انگبین باید تا آنکه شود نیکو خل

نتوان کردن بی کشتی در بادیه راه

گرفتد ز ابر کف راد تو در بادیه ظل

بتو داده است خداوند جهان ملک جهان

اندر او مشتری و شمس و زحل کرده سجل

عزت هرکه بجز عزت تو روزی چند

دولت هرکه بجز دولت تو مستعجل

کارهای تو جهاندار همی دارد راست

شاد بنشین و جهان را بجهاندار بهل

یک عطای تو چهل باره بود دخل جهان

باد در ملک ترا سال چهل بار چهل

هست مستقبل جاه تو و خواهد بودن

دولت و عزت و اقبال ترا مستقبل

دل و جان تو خدا از قبل شادی کرد

جان بپیوند بشادی و غم از دل بگسل

ذل و عز تو و خصمت ازلی بوده بلی

هم خداوند معز است و خداوند مذل

هرکه را لطف تو شامل بود اندر حق او

بی گمان لطف الهی است بحقش شامل

مقبل آنست که مقبول تو افتاد همی

هرکسی قابل آن نیست که گردد مقبل

تا که از عزت و اقبال بود نام همی

بکند عزت و اقبال بکویت منزل

 
 
 
امیر معزی

ای نگاری‌ که به حسن از تو زند حور مثل

ای غزالی‌ که سزاوار سرودی و غزل

بر عرب هست ز بهر تو عجم را تفضیل

که عجم وصف تو گفته است و عرب وصف طلل

سرو زیر حُلّل و ماه بود زیر حلی

[...]

انوری

جرم خورشید چو از حوت درآید به حمل

اشهب روز کند ادهم شب را ارجل

کوه را از مدت سایهٔ ابر و نم شب

پر طرایف شود اطراف چه هامون و چه تل

سبزه چون دست به هم درزند اندر صحرا

[...]

کمال‌الدین اسماعیل

ماجرایی که میان من و گردون رفتست

دوش بشنو که ترا شرح دهم از اوّل

تا سحر گه من و او دیده بهم بر نزدیم

بس که گفتیم و شنیدیم ز هرگونه جدل

در میان گفتمش ای از تو واز گردش تو

[...]

مولانا

شتران مست شدستند، ببین رقص جمل

زُ اشتر مست که جوید ادب و علم و عمل

علم ما داده‌ی او و ره ما جاده‌ی او

گرمی ما دم گرمش، نه ز خورشیدِ حمل

دم او جان دهدت روز نَفَخْتُ بپذیر

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از مولانا
حکیم نزاری

صبح دَم دوش برآورد منادی بلبل

هین که باز از تُتُقِ غنچه برون آمد گل

مطربِ زهره نوا ساقیِ خورشید لقا

خوش بود خاصه که بر طلعتِ گل نوشی مُل

نازکان سرخوش و برطرفِ چمن طوف کنان

[...]

مشاهدهٔ ۳ مورد هم آهنگ دیگر از حکیم نزاری
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه