زاهد ز دعوت خلق دارد عجب کر و فر
گر کوشهگیری این است رحمت به شور محشر
واعظ به اوج معنی گر راه شرم دارد
باید ز خود برآید بر پایههای منبر
جهدی که نور فطرت بینور برنتابد
از قول و فعل شخص است اندیشهها مصور
سرمنزل تسلی سیر قفای زانوست
فرسخ شمارهای نیست از موج تا به گوهر
حکم صفای فطرت در سکته هم روان است
آب گهر نسازد استادگی مکدر
هرچند ناتوانم، با ناله پرفشانم
بیمار عشق دور است از التفات بستر
مپسند طبع آزاد تهمتکش تعلق
من الاخیر منشان بر کشتی قلندر
پست و بلند مژگانسد ره نگه چند
اوراق این گلستان بر هم گذار و بگذر
حیرت سرای تحقیق صد چشم بازدارد
چون خانههای زنجیر موضوع حلقهٔ در
آینه تا قیامت حیران خاکلیسیست
خشکی نمیتوان برد از چشمهٔ سکندر
نقش بساط فغفور آشفته مینوشتند
سر زد زموی چینی آخر خطی به مسطر
صد شکر شکوهٔ کس از عجز ما نبالید
فربه نشدگره هم زین رشتههای لاغر
چون سایه سعی پستی تشویش لغزش داشت
خاکم به مشق راحت گفت اندکی فروتر
صد رنگ جلوه در پیش اما چه میتوانکرد
افسون وعده دارد گل بر بهار دیگر
بیدل در این هوسگاه تا چند خود نمایی
ساز تغافلی هم آیینه شد مکرر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی ناهماهنگیها و تردیدهای انسانی در مواجهه با دعوت به معنویت و عشق میپردازد. شاعر به نقد روحانیانی میپردازد که در اوج معانی قرار دارند، اما خود را از زحمت و جهد دور میسازند. او به نور فطرت اشاره میکند که در پس پردهی سخن و عمل شخص بروز پیدا میکند و توصیه میکند که انسانها باید از تعلقات دنیوی پرهیز کنند. همچنین، با اشاره به زیبایی و قدمت سنتها و تحقیق، از کشف حقیقت و پا گذاشتن فراتر از ظواهر دعوت میکند. سرانجام، شاعر به تحیر و حیرت در جستجوی حقیقت اشاره میکند و تأکید میکند که نباید تلاش و سعی را رها کرد، حتی اگر نتیجهی آن به نظر بیفایده باشد.
هوش مصنوعی: زاهد از اینکه مردم او را دعوت میکنند، تعجب میکند. اما اگر قرار باشد به همه به یکچشم نگاه کند، این رحمت در روز قیامت چه شگفتیهایی خواهد داشت.
هوش مصنوعی: واعظ اگر بخواهد به عمق معانی دست یابد و از جایگاه خود در منبر استفاده کند، باید از خودپرستی فاصله بگیرد و در تلاشی پُرمعنا و با خلوص نیت به مردم آموزش دهد.
هوش مصنوعی: کوششی که درخشش طبیعی انسان نتواند از سخن و عمل او پدیدار شود، افکارش به صورت شکلگیری میآید.
هوش مصنوعی: محل آرامش و تسلی، جایی است که انسان به دنبال آن است و این آرامش به سادگی به دست نمیآید. فاصلهای که باید طی کرد، از امواج پرخروش زندگی تا رسیدن به گوهری ارزشمند، به عدد و شمارش در نمیآید. در واقع، آنچه اهمیت دارد، سفر و تلاش برای دستیابی به این آرامش است.
هوش مصنوعی: راحتی و طهارت ذات انسانی حتی در زمانهای دشوار و تاریکی هم وجود دارد. هیچ چیزی نمیتواند این صفا را تحتالشعاع قرار دهد و اگر هم با مشکل مواجه شود، باز هم عمق و خلوص آن حفظ میگردد.
هوش مصنوعی: با وجود اینکه ناتوان هستم، با آوای نالههایم خود را به نمایش میگذارم. بیتوجهی به حال بیمار عشق، که از محبت دور است، بستر و شرایطش را تحت تأثیر قرار داده است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که از قید و بندهای عادی و تعلقات دنیوی بپرهیز و به آزادی طبع خود اهمیت بده. در واقع، به این نکته اشاره میکند که نباید به اتهامات و قضاوتهای دیگران درباره خود اهمیت داد و باید به آزادی خویش و حالت روحیمان توجه کنیم. در نهایت، به کنایه به قافلهای از اهل معنی و روحانیان اشاره دارد که به دنبال حقیقت و معنای واقعی زندگیاند.
هوش مصنوعی: با نگاهی به مژگانهای زیبا و بلند، چه جای نگرانی وجود دارد؟ فقط کافی است که این چند ورق از گلستان را کنار بگذاری و به جلو بروی.
هوش مصنوعی: در دنیای تحقیق و جستجو، انسان را به تفکر و تأمل وامیدارد، به گونهای که مانند خانههایی با زنجیر، درک و بینش او را محدود میکند و مانند حلقهای که در را میبندد، نمیگذارد به راحتی به صورت کامل وارد شود.
هوش مصنوعی: آینه تا ابد در حیرت و شگفتی از کسی است که خاک را میلیسد و نمیتواند از چشمهٔ سکندر، که نماد دانش و روشنی است، دور شود.
هوش مصنوعی: در کار فرادستی، پشتصحنهای که همه چیز در آن بینظمی و آشفتگی است، واسطهای از سرزمین چین به زندگی و تغییر موقعیتها اشاره میکند. این خط به نوعی بیانگر پایان یک مرحله و آغاز مرحلهای جدید است.
هوش مصنوعی: با وجود ناتوانی ما، کسی از ما شکایت نکرد و به همین خاطر هم ما نتوانستیم در این مسیر به رشد و پیشرفت بیشتری دست پیدا کنیم.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که وقتی تلاش میکنم، سایهام نشاندهنده نگرانی و بیسامانیام است. خاک من که در حال تمرین است، به آرامی به من میگوید که باید کمی پایینتر بروم.
هوش مصنوعی: چندین جلوه و زیبایی در برابر ما وجود دارد، اما چه کاری میتوانیم انجام دهیم وقتی وعدههای زیبا مانند گل، فقط برای بهار بعدی هستند؟
هوش مصنوعی: بیدل در این مکان پر از آرزو تا چه زمانی به نمایش خود ادامه خواهد داد، در حالی که بیتوجهی او به خود، همچون آینهای است که خود را بارها و بارها نشان میدهد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
آن کیست کاندر آمد بازی کنان ازین در
رویی چو بوستانی از آب آسمان تر
باز این چه رستخیزست این خود کجا درآمد
این را که ره نمودست از بهر فتنه ایدر
ای دوستان یکدل، دل باز شد ز دستم
[...]
آذر فرو زو می خور شاها بماه آذر
آیین ماه آذر بوی می است و آذر
باد ابد رد مانده دشمنت چون کمانه
بگذار شادمانه صدا ور مزدو آذر
یک بخشش تو کردن بار دویست گردون
[...]
آن دلفریب دلکش و آن دلربای دلبر
با صد هزار کشی خندان درآمد از در
تنبول کرده آن بت تنبول کرده پیدا
سی و دو نار دانه در نار دانش اندر
تا کیمیای حسنش کرده ست لعل درش
[...]
فرخنده باد و میمون این مجلس منور
بر شهریار گیتی شاهنشه مظفر
شاهی کجا رسیدست از همت بلندش
تختش به هفت گردون عدلش به هفت کشور
اَسْلاف را به عدلش جاه است تا به آدم
[...]
دیدی تو اصفهانرا آنشهر خلد پیکر
آن سدره مقدس آن عدن روح پرور
آن بارگاه ملت وان تختگاه دولت
آن روی هفت عالم وانچشم هفت کشور
هر کوچه جویباری محکم بمهر عصمت
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.