هر دل که جای دوستی شهریار نیست
برکام خویشتن نفسی کامکار نیست
هر سر که نیست بر سر حکم خدایگان
بر خط دین ایزد پروردگار نیست
هر جانکه نیست مهر ملک را برو قرار
یک ساعتش به هیچ تن اندر قرار نیست
هر تن که نیست در کَنَف زینهار شاه
نزدیک هیچ خلق ورا زینهار نیست
ور جوهر خرد ز نگاری شود شگفت
نیکوتر از تو جوهر او را نگار نیست
هرکس که نیست بندهٔ سلطان روزگار
او را امید به شدن از روزگار نیست
هر ملک را که قاعده بیامر خسروست
آن قاعده به هیچ صفت استوار نیست
هر سیرتی که شاه نکردست اختیار
نزدیک عاقلان جهان اختیار نیست
هر شعرکان به نام شهنشه نگفتهاند
آن را ز حکمت و ز معانی شعار نیست
باقی بود به نام چنین شهریار شعر
زیراکه در زمانه چنین شهریار نیست
شاهی که نصرت و ظفرش را قیاس نیست
شاهی که دانش و هنرش را شمار نیست
خرد و بزرگ و پیر و جوان را به شرق و غرب
بیاتفاق خدمت او افتخار نیست
ز اسفندیار و رستم تا کی بود حدیث
وقت حدیث رستم و اسفندیار نیست
اندر سپاه شاه جهان بیش از آن دو تن
گر نیک بنگرند کم از صد هزار نیست
گر در عرب بهوقت نبی بود اعتبار
اندر عجم کنون کم از آن اعتبار نیست
شاه زمانه هست اگر نیست مرتضی
شمشیر شاه هست اگر ذوالفقار نیست
حکم خدای عزّوجل را کرانه نیست
ملک خدایگان جهان را کنار نیست
قهّار دشمنند خدای و خدایگان
با هر دو روی دشمنی و کارزار نیست
ای خسروی که عدل تو یار شریعت است
واندر کمال عدل تو را خلق یار نیست
بیکام و بیمراد تو روزیّ و ساعتی
سیاره را مسیر و فلک را مدار نیست
در عادت تو چیست که آن دلپذیر نیست
در سیرت تو چیست که آن شاهوار نیست
شاهانه داد هر چه تو را داد بخت نیک
کس را ز بخت برتر از این انتظار نیست
گر عالم هنر ز بهاری شود بدیع
زیباتر از رخ تو به عالم بهار نیست
در شرق و غرب جایگهی نیست بر زمین
کان جایگه ز لشکر تو پرسوار نیست
کس را بهخاطر اندر رازی نهان نماند
کان راز پیش خاطر تو آشکار نیست
یک شاه نیست در همهگیتی و یک امیر
کش دل بهدام شکر تو اندر شکار نیست
یک بدسَگال نیست تو را در همه جهان
کش خانمان زکینهٔ تو تار و مار نیست
یک جای نیست در همه عالم عَدوت را
کز آتش سیاست تو پرشرار نیست
یک چشم نیست در سپه دشمنان تو
کز خشم و هیبت تو در آن چشم خار نیست
یک سر نماند در همه خیل مخالفت
کز پای مرکب تو در آن سر غبار نیست
آن راکه نیست طبعکریم تو خواستار
تأیید بخت و سَعدِ فلک خواستار نیست
دارد گذارده مَلَکُالموت تیغ مرگ
بر هرکه پیش بخت تو خدمتگزار نیست
بی دولت بلند و دل هوشیار کس
پیروز روز و شاد دل و شاد خوار نیست
خصم تو زان شدست گریزنده و نُفور
کش دولت بلند و دل هوشیار نیست
برکوهسار کرد حِصار و نه آگه است
کان کوهسار جز وطن خاکسار نیست
گر حضرت تو بیند معلوم گرددش
گز حضرت تو بهتر وبرترحصارنیست
آنجاکه هست خصم تو عارست و فخر نیست
اینجاکه هست تخت تو فخرست و عار نیست
با توست فتح و نصرت و فیروزی و ظفر
با خصم بد دل تو یکی زین چهار نیست
بگذشت ز اعتدال همه کارهای او
کس را ازو کنون طمع اعتذار نیست
پیرار و پار عفو تو گسترده شد بر او
امسال کارهاش چو پیرار و پار نیست
تا پیش تو نیاید و فرش تو نسپرد
جفت غم است و هیچکسش غمگسار نیست
اقبال تو بیاوردش گر نیاید او
کاقبال را مهمتر ازین هیچ کار نیست
تا جز به فضل هیچ کسی دینشناس نیست
تا جز به حلم هیچ کسی بردبار نیست
جاوید باد دولت و عمر تو در جهان
زیراکه عمر و دولت تو مستعار نیست
بر فرق تو ز رحمت یزدان نثار باد
زیراکه به ز رحمت یزدان نثار نیست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعراتی است درباره ویژگیها و ارزشهای یک شاه بزرگ و عادل. شاعر به توصیف خصوصیات و نعمتهای پادشاهی میپردازد که در نظر او، این ویژگیها سبب دستیابی به ارجمندی و قدرت میشود. او بیان میکند که هر کسی که تحت سرپرستی یا دوستی این شاه قرار نگیرد، در زندگیاش آرامش و خوشبختی نخواهد داشت. شاعر بر این باور است که بزرگی و هنری که این شاه دارد، نظیری ندارد و او را از سایرین متمایز میکند. همچنین، جنگ و دشمنی با وی بیفایده و محال است، زیرا فضل و فضیلت او در همه جوانب مشهود است.
شاعر از جمله به زیبایی و دلنشینی چهره شاه اشاره میکند و اینکه حتی در برابر خصمان، قدرت و عظمت او مشخص است. او همچنین بر این نکته تأکید میکند که تنها راه به کامیابی، پیروی از چنین شاهی است و بخت و سرنوشت تنها به قربانیان خدمت به او خواهد لبخند زد. در پایان، آرزوی زندگی بلند و شاداب برای شاه را بیان میکند و از رحمت خداوند برای او دعا میکند.
هوش مصنوعی: هر دلی که نتواند محبت و دوستی نسبت به فرمانروای خود داشته باشد، نمیتواند از زندگی خود لذت ببرد و خوشحالی واقعی را تجربه کند.
هوش مصنوعی: هر کسی که به فرمان خداوند و اصول دین توجه ندارد، سرنوشتش به دست خدای بزرگ نیست.
هوش مصنوعی: هر کسی که عشق به پادشاهی را در دل نداشته باشد، حتی یک ساعت هم نمیتواند در آسایش و آرامش زندگی کند.
هوش مصنوعی: هر کسی که در سایه و حمایت شاه نیست، در نزد هیچ کس دیگر هم از او حمایتی وجود ندارد.
هوش مصنوعی: اگر صداقت و درستی از کسی حاصل شود، حیرتآور خواهد بود؛ اما هیچ زیبایی نداریم که به زیبایی آن فرد برگردد.
هوش مصنوعی: هر فردی که به سلطان زمانه خود وابسته نیست، نمیتواند به آیندهای روشن و بهتر امیدوار باشد.
هوش مصنوعی: هر کشوری که بر اساس قوانین بدون هدایت و دستور پادشاه اداره شود، آن قوانین هیچگاه بهطور پایدار نخواهند ماند.
هوش مصنوعی: هر صفت و ویژگی که شاه به اختیار و انتخاب خود نداشته باشد، نزد عاقلترین افراد دنیا هم ارزش و اعتباری ندارد.
هوش مصنوعی: هر شعری که به نام پادشاهان سروده نشده، به دلیل فقدان حکمت و معانی عمیق، ارزش چندانی ندارد.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان این نکته میپردازد که این شاعر در زمانهای به سر میبرد که کسی همچون این شاه وجود ندارد و به همین دلیل، آثار او باقی مانده و نامی از او در تاریخ حفظ شده است. در واقع، اشاره به اهمیت و ماندگاری کارهای او در مقایسه با کمبود شخصیتهای بزرگ در عصر خود دارد.
هوش مصنوعی: پادشاهی که پیروزیها و موفقیتهایش قابل مقایسه نیست، و پادشاهی که علم و هنرهایش شمارشناپذیر است.
هوش مصنوعی: همه افراد، از بزرگ و کوچک، پیر و جوان، در شرق و غرب، هیچکس نمیتواند به تنهایی به خدمت او افتخار کند.
هوش مصنوعی: از داستانهای اسفندیار و رستم، دیگر چقدر میخواهید صحبت کنید؟ اکنون زمان آن است که دربارهی داستان رستم و اسفندیار صحبت نکنیم.
هوش مصنوعی: در بین ارتش شاه جهان، اگر به دقت توجه کنیم، میبینیم که بیش از دو نفر وجود دارد که به اندازه صد هزار نفر ارزشمند هستند.
هوش مصنوعی: اگر در زمان پیامبر اسلام در میان عربها اعتبار و ارزش وجود داشت، اکنون در سرزمینهای عجم نیز آن اعتبار کم نیست.
هوش مصنوعی: اگرچه ممکن است مرتضی (علی) در زمانه ما حضور نداشته باشد، اما او همیشه در دل و ذهن مردم به عنوان نماد شجاعت و قدرت باقیمانده است. حتی اگر شمشیر معروف ذوالفقار او نیز وجود نداشته باشد، باز هم او به عنوان یک پیشوای بزرگ و قدرتمند شناخته میشود.
هوش مصنوعی: حکم و اراده خداوند هیچ محدودیتی ندارد و سلطه و قدرت خداوند بر همه کارها بیپایان است.
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ و قهار است و با هر دو طرف جنگ و دشمنی ندارد. او نیازی به مقابله و مبارزه ندارد و در حقیقت، قدرت او فراتر از این درگیریهاست.
هوش مصنوعی: ای پادشاهی که انصاف تو حامی قوانین دین است و در اوج انصاف تو، هیچ کس حامی تو نیست.
هوش مصنوعی: زندگی تو بیخواست و آرزوست، و نه در روز و نه در ساعت، هیچ چیز در جهان بر اساس مسیر و حرکات خود به درستی پیش نمیرود.
هوش مصنوعی: در عادتهای تو چه چیزی وجود دارد که خوشایند نیست و در رفتار تو چه ویژگیای است که اصیل و باارزش به نظر نمیرسد؟
هوش مصنوعی: بخت نیکو به کسی چیزی میدهد، اما هیچکس نمیتواند از سرنوشت خود بیشتر از این انتظار داشته باشد.
هوش مصنوعی: اگر هنر بهاری شود و زیباتر از چهره تو در دنیای بهار وجود نداشته باشد، این نشان از زیبایی خاص و بینظیر تو دارد.
هوش مصنوعی: هیچ جایی در شرق و غرب زمین وجود ندارد که پرچم لشکر تو بر افراشته نشده باشد.
هوش مصنوعی: هیچکس نمیتواند به خاطر یک راز پنهان، در دلش چیزی را نگه دارد؛ چرا که آن راز برای تو در ذهن آشکار نیست.
هوش مصنوعی: در تمام جهان، هیچ پادشاهی وجود ندارد و هیچ امیری نیست که بتواند دل خود را به دام شیرین تو بیفکند و به شکار بپردازد.
هوش مصنوعی: در تمام جهان، هیچ فرد بدخواهی وجود ندارد که خواسته باشد خانه و زندگی تو را ویران کند.
هوش مصنوعی: هیچ جایی در عالم نیست که آتش سیاست تو، دشمنانت را متاثر نکند و بر آنها اثر نگذارد.
هوش مصنوعی: هیچ چشمی در میان دشمنان تو وجود ندارد که از خشم و شکوه تو به حالت ترس افتاده باشد.
هوش مصنوعی: هیچ کس در تمامی این جمعیت مخالف باقی نمانده است که وقتی تو بر مرکب خود قدم میگذاری، اثری از گرد و غبار در آن سر دیده نشود.
هوش مصنوعی: کسی که دارای طبع و شخصیت بلندمرتبهای نیست، به دنبال تأیید و خوشبختی سرنوشت و ستارهها نیست.
هوش مصنوعی: فرشته مرگ، شمشیر مرگ را برای هر کسی که در خدمت خوشبختی تو نیست، آماده کرده است.
هوش مصنوعی: کسی که بدون قدرت و با دل آگاه و بیدار باشد، در روزهای زندگیاش پیروز و شاداب و خوشبخت نخواهد بود.
هوش مصنوعی: دشمن تو به همین دلیل شده که از تو فاصله میگیرد و از زندگی با مقام بالا و دل آگاه فراری است.
هوش مصنوعی: در منطقهی کوهستانی، حصاری ساخته شده و کسی آگاه نیست که این کوهستان جز خاک وطن نیست و جایی دیگر به حساب نمیآید.
هوش مصنوعی: اگر وجود تو را ببینند، مشخص میشود که چه چیزهایی از تو بهتر و والاتر است؛ چون هیچ حصاری نمیتواند به اندازهی تو جایی امن و با ارزش باشد.
هوش مصنوعی: جایی که دشمن تو وجود دارد، فقط ننگ است و هیچگونه افتخاری در آن نیست. اما جایی که تو صاحب قدرت و افتخاری هستی، نه تنها ننگ نیست بلکه افتخار نیز دارد.
هوش مصنوعی: با تو پیروزی و موفقیت همراه است و در برابر دشمن بددل تو یکی از این چهار گزینه وجود ندارد.
هوش مصنوعی: تمام کارهای او از حالت اعتدال خارج شده است و دیگر کسی امیدی به عذرخواهی او ندارد.
هوش مصنوعی: امسال، لطف و بخشش تو به اندازهای وسیع شد که کارهای او مانند پیرار و پار (دو نوع لباس) نیست.
هوش مصنوعی: وقتی کسی به تو نزدیک نشود و مشکلاتش را به تو نگوید، آن وقت زندگیاش پر از غم است و هیچکس هم نیست که به او کمک کند و غمش را کاهش دهد.
هوش مصنوعی: اگر تو بیایی، خوشبختی به سراغ تو خواهد آمد، و اگر نیایی، خوشبختی برای من اهمیتی ندارد.
هوش مصنوعی: هیچکس بدون لطف و بخشش، در فهم دین واقعی نیست و هیچکس بدون بردباری و صبر نمیتواند شخصیتی آرام و باوقار داشته باشد.
هوش مصنوعی: باشد که سعادت و عمر تو در این دنیا پایدار بماند، چرا که عمر و خوشبختی تو حقیقتاً از آن خودت است و موقتی نیست.
هوش مصنوعی: بر سر تو نعمتهای الهی بریزد، چرا که این نعمتها به هیچ کس دیگر نمیبارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای آنکه چون تو زیر فلک شهریار نیست
آمد بهار خرم و کس شاد خوار نیست
اندر بهی شدنت بیابد بها بهار
تا تو بهی نیابی کس را بهار نیست
تا تو بهار یافتی از درد خستگی
[...]
کس را بر اختیار خدای اختیار نیست
بر دهر و خلق جز او کامگار نیست
قسمت چنان که باید کردست در ازل
و اندیشه را بر آنچه نهادست کار نیست
بر یک درخت هست دو شاخ بزرگ و این
[...]
سروی بهراستی چو تو در جویبار نیست
نقشی به نیکویی چو تو در قندهار نیست
جفت مهی اگرچه به خوبیت جفت نیست
یار شهی اگر چه به خوبیت یار نیست
زلف تو مشک بارد و بر مه زره شود
[...]
آن طبع را که علم و سخاوت شعار نیست
از عالمیش فخر و ز زفتیش عار نیست
جز چشم زخم امت و تعویذ بخل نیست
جز رد چرخ و آب کش روزگار نیست
آن دست و آن زبان که درو نیست نفع خلق
[...]
ساکن شو و تو طاعت ایزد کن اختیار
کز مرد بختیار جزین اختیار نیست
پرهیزگار باش و چه سودست پند من
که امروز روز مردم پرهیزگار نیست
مرد خدای شو که خدای است دستگیر
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.