کس را بر اختیار خدای اختیار نیست
بر دهر و خلق جز او کامگار نیست
قسمت چنان که باید کردست در ازل
و اندیشه را بر آنچه نهادست کار نیست
بر یک درخت هست دو شاخ بزرگ و این
می بشکند ز بار و بر آن هیچ بار نیست
چون کاین کثیف جرم زمین هست برقرار
چون کاین لطیف چرخ فلک را قرار نیست
آنها که بر شمردم گویی به ذات خویش
موجود گشته اند کشان کردگار نیست
دانی که بی مصور صورت نیامده ست
دانی که این سخن بر عقل استوار نیست
شاید که از سپهر و جهان رنجکی کشد
آن کس کش از سپهر و جهان اعتبار نیست
ای مبتدی تو تجربه از اوستاد گیر
زیرا که به ز تجربه آموزگار نیست
شادی مکن به خواسته و آز کم نمای
کان هر چه هست جز ز جهان مستعار نیست
بدهای روزگار چه می بشمری همی
چون نیک های او بر تو در شمار نیست
از روزگار نیک و بد خویشتن مدان
کز ایزدست نیک و بد از روزگار نیست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به موضوع اختیار و تقدیر الهی میپردازد. او میگوید که هیچکس نمیتواند بر سرنوشت خود تسلط داشته باشد، زیرا جز خداوند هیچ کس در زندگی موفق نیست. قسمت و تقدیر از قبل تعیین شدهاند و تلاش برای تغییر آنها بیفایده است. شاعر به تشبیه درختی با دو شاخه میپردازد که تحت فشار بار میشکند، ولی هیچ بار اضافی بر آن نیست. او به این نکته اشاره میکند که دنیا و آنچه در آن است، همواره در حال تغییر و ناپایداری است. همچنین، بر تجربه به عنوان بهترین آموزگار تأکید میکند و میگوید که نباید به آرزوها شادمان شد، زیرا همه چیز غیر از حقیقت الهی فانی است. در نهایت، شاعر به این نتیجه میرسد که خوب و بدی که ما در زندگی تجربه میکنیم، در واقع از خداوند نشأت میگیرد و نه از روزگار.
هوش مصنوعی: هیچکس در برابر ارادهی خداوند اختیاری ندارد و در دنیا و میان مخلوقات تنها اوست که به کامیابی میرسد.
هوش مصنوعی: سرنوشت انسان از ابتدا مشخص شده و ما نمیتوانیم در مورد آنچه که تقدیر شده است، فکر کنیم یا تغییری اعمال کنیم.
هوش مصنوعی: درختی وجود دارد که دو شاخه بزرگ دارد، اما یکی از آنها زیر بار سنگینی خم شده و میشکند، در حالی که شاخه دیگر هیچ باری ندارد و سالم باقی مانده است.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که زمین، با وجود کثیفی و سنگینیاش، به حالت خود ثابت است و باقی میماند، در حالی که آسمان و فلک که لطیف و سبک هستند، همواره در حال حرکت و ناپایداریاند. به عبارتی دیگر، این تفاوت بین حالت ثابت زمین و ناپایداری آسمانها را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: افرادی که نامشان را برشمردم، انگار خود به وجود آمدهاند و هیچ نیازی به خالق ندارند.
هوش مصنوعی: میدانی که بدون شکل و تصویر چیزی به وجود نیامده است؟ میدانی که این گفته بر اساس منطق و عقل قابل فهم نیست؟
هوش مصنوعی: شاید آن شخصی که از آسمان و دنیای اطراف رنج میبرد، در واقع باری از این آسمان و جهان به دوش میکشد که ارزش و اعتباری ندارد.
هوش مصنوعی: ای تازهکار، از استاد خود تجربه بیاموز، چرا که هیچکس بهتر از او نمیتواند تو را آموزش دهد.
هوش مصنوعی: شادی نکن به خاطر آنچه که به دست آوردهای و آرزویت را کم کن، زیرا همه چیزهایی که دارید، جز از این دنیای زودگذری نیستند.
هوش مصنوعی: بدیهای روزگار را چه اهمیتی میدهی، زیرا حتی خوبهایش هم برای تو به حساب نمیآیند.
هوش مصنوعی: خودت را از روزگار و تجربیات خوب و بد زندگی جدا نکن، زیرا خوب و بدی که در زندگیات تجربه میکنی، در واقع از جانب خداوند است و وابسته به خود روزگار نیست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای آنکه چون تو زیر فلک شهریار نیست
آمد بهار خرم و کس شاد خوار نیست
اندر بهی شدنت بیابد بها بهار
تا تو بهی نیابی کس را بهار نیست
تا تو بهار یافتی از درد خستگی
[...]
ای بت لبت ملیست که آن را خمار نیست
وی مه رخت گلیست که رسته ز خار نیست
دیده ست کس گلی و ملی چون رخ و لبت
کانرا چنین که گفتم خار و خمار نیست
آورد نوبهار بتان را و هیچ بت
[...]
سروی بهراستی چو تو در جویبار نیست
نقشی به نیکویی چو تو در قندهار نیست
جفت مهی اگرچه به خوبیت جفت نیست
یار شهی اگر چه به خوبیت یار نیست
زلف تو مشک بارد و بر مه زره شود
[...]
آن طبع را که علم و سخاوت شعار نیست
از عالمیش فخر و ز زفتیش عار نیست
جز چشم زخم امت و تعویذ بخل نیست
جز رد چرخ و آب کش روزگار نیست
آن دست و آن زبان که درو نیست نفع خلق
[...]
ساکن شو و تو طاعت ایزد کن اختیار
کز مرد بختیار جزین اختیار نیست
پرهیزگار باش و چه سودست پند من
که امروز روز مردم پرهیزگار نیست
مرد خدای شو که خدای است دستگیر
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.