برکش ای ترک بر اسب طرب و شادی تنگ
که زمستان شد و نوروز فراز آمد تنگ
باد نوروزی با باغ همی صلح کند
من و تو هر دو چرا بیهده باشیم به جنگ
سبز رنگ است ز سبزه سر کوه و لب جوی
چهکشی سر ز خط ای نوش لب سبز آرنگ
آهوان روی نهادند سوی سبزه و آب
بنه ای آهوی سیمین ز سر این خوی پلنگ
زاهن و سنگ همی سبزه دمد برکُه و دشت
نرمکن برمن مسکین دل چونآهن و سنگ
می آسوده بهخم اندر چون زنگ شدست
نه روا باشد بر آینهٔ وصل تو زنگ
خیز تا هر دو بر این روز دلفروز کنیم
بهمی لعلشتاب و به لبکشت درنگ
سوی باغ آی که در رود و سرود آمدهاند
قمری و فاخته بر سرو بن مینا رنگ
راستگوییکه در ایوان ملک ساختهاند
حمد هول رباب و پسر سقا جنگ
شاه شاهان ملک ارغو که به لشکرگه او
صد امیرند مه از بهمن و بهرام و پشنگ
این غزل هست بر آن وزن کجا شاعر گفت:
«ترکش ای ترک به یک سو فکن و جامهٔ جنگ»
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به شادی و طراوت بهار و نوروز اشاره دارد و به زیباییهای طبیعت در این فصل میپردازد. شاعر از ترک (دوست یا محبوب) دعوت میکند که بر اسب شادی سوار شود و به جنگ با غم و نیایش نپردازد. او به رنگ سبز و شکفتگی گلها، آب و آهوهای در حال چرا اشاره میکند و بر اهمیت آرامش و عشق تأکید میکند. همچنین از عوالم خوشی در باغ و فرخندگی روز نوروز سخن میگوید و دعوت به نوشیدن شراب و لذت بردن از زندگی میکند. در نهایت، شاعر بر این نکته تأکید میکند که زمان جنگ و نفاق گذشته و اکنون باید فصل شادی و دوستی باشد.
هوش مصنوعی: ای دختر ترک، به اسب شادی سوار شو و غم را کنار بگذار، زیرا زمستان به پایان رسیده و بهار در آستانه ورود است.
هوش مصنوعی: باد بهاری با باغ به صلح و دوستی میرسد، پس چرا ما باید بیدلیل به جنگ و مشاجره بپردازیم؟
هوش مصنوعی: بر روی سر کوه و کنار جوی، سبزهای به رنگ سبز رشد کرده است. ای محبوب، چه قدر به زیبایی و جذابیت خود میافزایی که چون لبانی سبز و دلنواز تو را میسازد.
هوش مصنوعی: آهوان به سمت سبزه و آب رفتند و یکی از آنها که مانند نقره میدرخشد، از میان این حالی که شبیه پلنگ است، دیده میشود.
هوش مصنوعی: زبان و سنگ باعث رویش چمن در دشت و دریاچه میشوند، اما دل من که همانند آهن و سنگ سخت شده، تسلیم این زیباییها نیست و همچنان در عذابی به سر میبرد.
هوش مصنوعی: در حالتی که حالت آرامش و تازگی به سر نمیبرد، صحیح نیست که کسی در آینه عشق تو، کدورت و زنگار ببیند.
هوش مصنوعی: بیا بلند شویم و این روز نشاطآور را جشن بگیریم، با می لعل خوشرنگ و در کنار لبهای سرخ، لحظهای درنگ نکنیم.
هوش مصنوعی: به باغ بیا، زیرا در آنجا پرندگان خوش آهنگ و زیبا مانند قمری و فاخته وجود دارند که بر روی درختان و گلها نشستهاند و آواز میخوانند.
هوش مصنوعی: شخصی در دربار پادشاهی مشغول نیکوگویی و تمجید از زیباییها و ویژگیهای خاص است، اما در دلش حوادث و چالشهایی وجود دارد که به نوعی نشاندهنده جنگی درونی یا اجتماعی است. پیام این بیت به تضاد میان ظاهر و باطن، یا میان سخنچینی و واقعیتهای زندگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: شاه شاهان، پادشاهی از سرزمین ارغوان را توصیف میکند که در لشکرش صد فرمانده وجود دارد. این فرماندهان از شخصیتهای برجستهای چون بهمن، بهرام و پشنگ هستند.
هوش مصنوعی: شاعر به طرف مقابلش میگوید که اگر میخواهد جنگ و درگیری را به پایان برساند، باید به یک سو برود و از تنش و خشونت دست بردارد. او به نوعی از او میطلبد که به صلح فکر کند و از درگیری فاصله بگیرد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
عقل هر ترک در آن روز همی گوید هین
ترکش ای ترک به یکسو فکن و جامهٔ جنگ
همین شعر » بیت ۱۱
این غزل هست بر آن وزن کجا شاعر گفت:
«ترکش ای ترک به یک سو فکن و جامهٔ جنگ»
بر کش ای تُرک و بیکسو فکن این جامه جنگ
چنگ بر گیر و بنه درقه و شمشیر از چنگ
وقت آن شد که کمان افکنی اندر بازو
وقت آنست که بنشینی و برداری چنگ
دشمن از کینه بر آمد به کمینگاه مرو
[...]
دو سعادت به یکی وقت فراز آمد تنگ
یکی از گردش سال و یکی از شورش جنگ
ما از این هر دو به شکر و به ثنا قصد کنیم
زانکه انده شد و شادی سوی ما کرد آهنگ
ماه نوروز دگر بار به ما روی نمود
[...]
ای سنایی نشود کار تو امروز چو چنگ
تا به خدمت نشوی و نکنی قامت چنگ
سر سرهنگان سرهنگ محمد هروی
که سر آهنگان خوانند مر او را سرهنگ
آنکه روی همه هشیاران آمد به شتاب
[...]
عشق اگر باز گرفتی ز گریبانم چنگ
خونِ دل برمژه از دیده نبودی آونگ
رنگ پوشیدم و هم رنگ نمی شد با من
هم بینداختمش نه منم اکنون و نه رنگ
تا دل و دیده نخواهند و نبینند به کس
[...]
ای ز چشمم شده پنهان و بدل در زده چنگ
چون بسر میبری ایام درین کلبه تنگ
گشت ز آئینه جان عکس رخت ظاهر از آنک
صیقل نور تو بزدود ازو ظلمت زنگ
چشم بد دور چه زیباست بر آن روی چو ماه
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.