شمارهٔ ۷۴ - توصیف شب و مدح سید فخرالدین عربشاه امیر قهستان «علاءالدوله»
دوش که این شهسوار کره ابلق
از قرپوس غروب گشت معلق
شام سیه گر، بزیر دست فرو داد
مهره ی اصفر ز طرف رقعه ازرق
از سر زین کوهه ی افول در افکند
سبز قبای سپهر ترک مغرق
سقف جهان پر ز برگ نر گسه دیدم
چون طبق سبز پر، ذرایر زنبق
نصفی ی سیمین ماه داشت پر از دُر
ساقی زرین کلاه سیمین منطق
مهر، که مجلس فروز بزم جهان است
کرد از آن بیم، عزم کال محقق
گشت پدید از نقاب گیسوی ظلمت
گردن این رخش تیز کام مطوق
همچو نشان حق از میانه باطل
یا چو خیال صواب در دل احمق
با فلکم زین قبل مناظره افتاد
گرچه مقالات هر دو بود مصدق
گفتمش این ملحم سپید که بسته ست؟
بر سر رمح سماک رامح بیرق
گفت: مخالف عقیم دورفکنده است
بر لب دریای نیل هاله زورق
شاه قهستان علاء دولت و عالی
مفتخر دوده فخر دین و کنف حق
خسرو عادل عربشه آنکه عجم را
گشت مصفا ز تیغش آب مروق
آنکه زمین روب میوه دار نوالش
با طبق آفتاب گشت مطابق
ابر که مفتاح فتح باب جهان است
بی کف او کم گشاد یک در مغلق
کرد بغلطاق خار پشت نسیمی
از گل اخلاق او حریر و ستبرق
باس قوی ساعدش چو دست برآورد
بست سر انگشت روزگار بفندق
بارمعانی دو مغزه بست چو بادام
هر که بمدحش دهان گشاد چوفستق
دوش خرد گفت: پادشاه بحق اوست
گفتمش: اینها چه، سر بتافت که الحق
ای ز حسام تو تاج ملک مرصع
و ز سر کلک تو کار شرع برونق
شد ز حساب فش سواد هویدار
گردن این رخش تیز کام مطوق
خاک درت کعبه سرای مسدس
نور کفت شمسه ی روان مطبق
رکن و ثیق است تیغ شاه جهان را
رکن دگر خامه ی تو، بل هو اوثق
جود تو بر گاو بست محمل حاتم
نطق تو بر خر نهاد رخت فرز دق
هرچه تو سازی جهان در آن نزند طعن
هرچه تو گوئی فلک بر او ننهد دق
ای شده تشبیب فتح و نص سعادت
از ورق آسمان بذکر تو ملحق
خامه فکرت بود بمدح تو جاری
نامه دولت بود بذکر تو ملصق
وقت نظر دیده بان قلعه حزمت
ماهی خاکی به بیند از بن خندق
از چو تو شاخی ریاض مرتضوی را
ابر به جیب است و آفتاب مطوق
هین که بدین عید جمله در رقم آورد
تا بقلم نسخه سدیر و خورنق
در جل ساغر کش آن کمیت طرب را
چونکه مه روزه زین نهاد بر ابلق
موسم باده است و کار باده در این وقت
از همگان لایق آمد و ز تو، الق
می بقدح خور که حاسدان تو و من
جمله بکاسه همی خورند و به ملعق
ساغر خورشید آب در دهن آرد
چون تو بکف برنهی شراب مروق
بار بدی را بخوان که زیر نزارش
زار بنالد چو عاشقان مشوق
غنه او در غنا چو حکم تو جاری
زخمه ی او پر نوا چو امر تو مطلق
در فلج افتاده باسماع تر او
زهره خوش نغمه را دو دست زمرفق
ساقی گلرخ بدست باده گلرنگ
ماه مدور نهاد مشک محرّق
طرف لبش خالی از هلال مقیر
گرد گلش دودی از عبیر مسحق
هم گه، میدان چو تیغ و نیزه معارض
هم گه، مجلس چو جام و باده معانق
کرده عروسان بکر گلشن فکرم
شقه الفاظ را به جلوه گری شق
موکب شعر مرا ز فخر مدیحت
مقرعه زن گشته صد رشیدی و عمعق
تا ندهد طوطی مشبک قالب
غنه بلبل بهر زه لائی لقلق
لجه اقبال باد جام تو را ریق
چهره ی خورشید باد کلک تو را رق
کون که موضوع دست کاری قدس است
بوده ز یک مصدر جلال تو مشتق
آرزوئی می برم ز خلعت و آنرا
یک نظر شاه کرده گیر محقق
کام زنی باد پی سبکسر و قبچاق
درعه ئی از اطلس و کلاه مغرق
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به توصیف یک شب زیبا و مجلل پرداخته است که در آن یک سوار بر اسبی ابلق در حال سفر است. شاعر به جنبههای مختلف زیبایی شب، از جمله آسمان، ماه و نورها اشاره میکند و تصاویر زیبا و شاعرانهای از این عناصر به تصویر میکشد. سپس به وصف یک پادشاه عادل و بزرگ میپردازد که شادی و خوشبختی را برای مردم به ارمغان میآورد. شاعر بر ویژگیهای عظیم و کریمانه این پادشاه تأکید میکند و به او لقبهایی چون "خسرو" و "علاء دولت" میدهد. در ادامه، شاعر سخن از می و باده به میان میآورد و به شادی و جشن در این شب میپردازد و در نهایت تأکید دارد که همه خوشیها و شادیها به برکت این پادشاه و خوبیش است. شعر به زیبایی و شکوه شب و ستایش عظمت پادشاه در قالب تصویرسازیهای بسیار زیبا و خیالانگیز نوشته شده است.
هوش مصنوعی: دیروز این سوار باستانی که بر اسب ابلق سوار بود، در هنگام غروب در آسمان معلق شد.
هوش مصنوعی: شام تاریک، زیر دست، مهره زردی را که از گوشهی آبی است، رها کرد.
هوش مصنوعی: از بالای کوهی در حال غروب، سبزپوشی آسمان را به پایین پرتاب میکند، گویی که دنیا را تحت تأثیر قرار داده است.
هوش مصنوعی: در آسمان، تکههای سبز و نرمی شبیه به برگها را دیدم که مانند ظرفی سبز رنگ پر شده بودند و زیباییهای بینظیری شبیه به گلهای زنبق در آن وجود داشت.
هوش مصنوعی: نصفی از یک ماه نقرهای وجود داشت که پر از مروارید بود و ساقی با کلاهی زرین و زبانی نقرهای به توصیف آن میپرداخت.
هوش مصنوعی: محبت، که نوربخش مجالس و شادیهای زندگی است، از آن ترس و هراس، تصمیمی را به وجود آورد که واقعی و محکم است.
هوش مصنوعی: موهای تاریک و بلند این اسب تندرو مانند نقابی است که زیبایی و جذابیت آن را پنهان کرده است.
هوش مصنوعی: مانند نشانهای از حقیقت که در میان باطل دیده میشود، یا همانند تصوری درست که در دل شخص نادان وجود دارد.
هوش مصنوعی: با نگاهی به قلم خود و پیش از بحث و گفتگو، متوجه شدم که هر دو طرف نظرهای درستی دارند.
هوش مصنوعی: از او پرسیدم که این پرچم سفید که به دوخته شده، چیست؟ در بالای نیزهای که به ستاره سُماک مزین شده است.
هوش مصنوعی: کسی گفت: کسی که مخالف است، هرگز به جایی نخواهد رسید و در کناره دریای نیل، نشانهای از کشتی وجود ندارد.
هوش مصنوعی: شاه قهستان، علاءالدولت، شخصی با افتخار از نسل نیکی است که دین را سرافراز کرده و در سایه حق قرار دارد.
هوش مصنوعی: خسرو عادل کسی است که با عدالت خود، عربها را رهبری میکند و به واسطه قدرت و شمشیرش، عجمها را از آلودگیها پاک کرده است.
هوش مصنوعی: کسی که زمینش پر از میوه است و نعمتهایش با طلوع آفتاب هماهنگ شده، به حقیقت به خوشبختی و برکت دست یافته است.
هوش مصنوعی: ابر که کلید گشودن درهای جهان است، بدون دست او حتی یک در پیچیده هم به سختی باز میشود.
هوش مصنوعی: نسیم ملایمی از جان گل او به مشام میرسد، و اخلاقش همچون پارچهای نرم و درخشان است.
هوش مصنوعی: بازویش آنقدر قوی است که وقتی دستش را بلند میکند، انگار سر انگشتانش با سرنوشت بازی میکنند.
هوش مصنوعی: معانی عمیق و گرانبها در کلام او مانند مغز بادام است. هر کس در ستایش او سخن بگوید، مانند پستهای میافتد که دهانش باز شده و درخشندگیاش نمایان میشود.
هوش مصنوعی: شب گذشته خرد به من گفت که پادشاه واقعی کسی است که شایسته ی این مقام باشد. من در جواب گفتم: آیا این ویژگیها در مورد دیگران نیز صدق میکند؟ او با تأکید گفت که واقعاً چنین است.
هوش مصنوعی: تو مانند یک شمشیر، تاج پادشاهی را زیبا و درخشان میکنی و نوشتههایت به وضوح و رونق قوانین شرع کمک میکند.
هوش مصنوعی: از حساب فشار، سیاهی نمایان شده و گردن این اسب تندرو با زین تزیین شده است.
هوش مصنوعی: خاک در ورودی تو مانند کعبه، خانهای مقدس است که نور را در خود دارد و تابش خورشید زنده و درخشان به درون آن میتابد.
هوش مصنوعی: تیغ شاه جهان به عنوان یک ابزار قوی و مستحکم شناخته میشود و قلم تو نیز به اندازهای معتبر و استوار است.
هوش مصنوعی: بخشش و generosity تو باعث شده که گل برانگیزد در غنیترین معان و گفتارت همچون زینتی بر بهترین مرکب قرار گیرد.
هوش مصنوعی: هر چیزی که تو در این دنیا بسازی مورد انتقاد قرار نمیگیرد و هر چیزی که بگویی، آسمان به آن ایرادی نمیگیرد.
هوش مصنوعی: ای عشق، تو سبب شادی و کامیابی هستی که از آسمان بر ما نازل شده و با یاد تو به ما رسیده است.
هوش مصنوعی: قلم فکر و اندیشهام به ستایش تو مشغول است و پیام و نامهای که مینویسم، با یاد تو گره خورده است.
هوش مصنوعی: در زمان نگاه کردن، ناظر قلعهای که تو در آن هستی، از عمق خندق، ماهیای را میبیند که در خاک زندگی میکند.
هوش مصنوعی: از تو، مانند شکوفههای بهشت، نشانهای از زیبایی و شکوفایی وجود دارد. ابر در آسمان به زیبایی تو میبالد و آفتاب نیز همیشه درخشانی و روشنیات را ستایش میکند.
هوش مصنوعی: ببین که در این روز بزرگ، همه چیز به خوشی و خوبی رقم خورده است، مانند نوشتهای که با قلمی زیبا و خوشخط بر روی کاغذ ثبت شده است.
هوش مصنوعی: در برابر ساغر، آن جمال خوش طرب را مشاهده میکنم که مانند ماهی در روز روشن، زیبا و دلانگیز است.
هوش مصنوعی: زمان نوشیدن شراب فرا رسیده و در این لحظه، همه افراد به این کار شایستهاند، اما از تو، من انتظار بیشتری دارم.
هوش مصنوعی: شراب را در جام بنوش، زیرا که حسودان تو و من نیز در یک کاسه آن را مینوشند و با قاشق میخورند.
هوش مصنوعی: اگر تو جامی از خورشید را به دست بگیری و آن را بنوشی، طعمی شیرین و خوشگوار خواهد داشت.
هوش مصنوعی: باری را که به دوش میکشی، طوری بخوان که آنقدر سنگین و دشوار نباشد که زیر فشارش ناله و شکایت کند، مانند عاشقانی که بیوقفه عشق خود را ابراز میکنند.
هوش مصنوعی: در این بیت، به زیبایی و شگفتی تأثیر و نفوذ یک فرمان یا دستور اشاره شده است. به نوعی میتوان گفت که هر چیزی که در این دنیا وجود دارد، تحت تأثیر قدرت و ارادهای بزرگ قرار دارد. صدای ساز و نوا نیز به همان اندازه زیبا و دلنواز است که نشاندهنده تأثیر این حکم و اراده است. در واقع، هر عنصر در دنیای هنر و زندگی به نوعی با یکدیگر پیوند دارند و جلوهای از زیبایی را به نمایش میگذارند.
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و تفاوتهای صدا و آرامش در موسیقی اشاره دارد. در آن به حالتی اشاره شده که شخصی تحت تاثیر موسیقی قرار گرفته و زیبایی صدا را میستاید. همچنین به تصویر دستانی اشاره دارد که به همراه این موزیک، نغمهای دلنشین و دلفریب را ایجاد میکنند. در مجموع، این شعر حس شوق و لذت از موسیقی را به تصویر میکشد.
هوش مصنوعی: نوشیدنی با طعم گل، در دست ساقی با چهره زیبا، مانند ماه گرد در ظرفی مشکی نهاده شده است.
هوش مصنوعی: بخش کنار لب او خالی از هلال زیبای گلش، دودی خوشبو از عطر گلها به مشام میرسد.
هوش مصنوعی: گاهی میدان جنگی است که در آن نبردهای سختی در میگیرد، و گاهی هم مجلسی است مملو از شادی و نوشیدنی که حاکی از دوستی و نزدیکی بین افراد است.
هوش مصنوعی: عروسان معصوم فکر من، زیبایی و طراوت را به کلامم میبخشند و مفاهیم را با جلوهگری خاصی به نمایش میگذارند.
هوش مصنوعی: شعر من به خاطر ستایش تو به مقام و اعتبار بالایی دست یافته و مانند شعرهای بزرگ و معروف شده است.
هوش مصنوعی: تا زمانی که طوطی زیبا نتواند به درستی آواز بخواند، بلبل نیز برای لالایی لقلق تلاش نمیکند.
هوش مصنوعی: تقدیر و بخت، به خاطر وجود تو، همچون نوشیدن جامی خوشی به من میبخشد و چهرهات همچون تابش خورشید، زیبایی و روشنی را به زندگیام میآورد. قلم تو نیز همچون هنر و خلاقیت، دلنشین و شگفتانگیز است.
هوش مصنوعی: اگر چیزی که در عالم قدس وجود دارد، به موضوع تبادل میپردازد، پس تمام زیباییها و عظمتها از جلال تو نشأت میگیرد.
هوش مصنوعی: من آرزویی دارم که در این لباس به آن برسم و تنها یک نگاه از شاه به آن کافی است تا به واقعیت بپیوندد.
هوش مصنوعی: زن خوشبختی را با نگاهی سبکدلانه و بیخیال میسازد، در حالی که بر تن دارد لباسهای زیبا از ابریشم و کلاهی زیبا و شیک.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
باز به بستان شکفته گشت شقایق
باز جهان گشت پر ز نور حدایق
غنچه تبسّم نمای و ابرگهربار
خنده معشوق بین و گریه عاشق
لاله حمرا بسان چهره عذرا
[...]
نرگس شهلا به طرف باغ چو زنبق
برده چو سرو سهی ز حسن تو رونق
هست ثنای تو در شکوفه مفلق
از پی تعظیم تست بید معلق
باز به پا کرد نوبهار سرادق
بلبل آمد خطیب و قمری ناطق
رایتی فرودین به باغ درآویخت
پرچم سرخ از گلوی سبز سناجق
طبل زد از نیمروز لشکر نوروز
[...]
ملک خدا را یگانه مالک مطلق
ملک باو قائم اوست قائم بالحق
چون بحرم برزند فراشته بیرق
هر روشی را فتد شکست برونق
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.