خسرو شرق سوی غرب همی کرده سفر
باختر گشته ز نو مطلع مهر خاور
ابر و باد ار نَبُوَد توسن فرخپی شه
از چه پیماید کوه و کند از بحر گذر
ورنه شمس و قمر است این ملک چرخسریر
از چه رو گرد زمین گردد چون شمس و قمر
ورنه اسکندر شرق است شهنشاه جهان
گرد آفاق چرا گردد چون اسکندر
شاه ما را ملکان نیک پذیرند از آن
که فراگیرند از حکمتش آداب و سیَر
شاه ما عاقلهٔ دور زمان است و زمان
تربیت یابد از آن شاه معالیگستر
چون ملک عزم سفر کرد کلیدِ درِ مُلک
داد در دست ملکزادهٔ فرخندهگهر
پادشهزادهٔ پیروز جوانبخت سعید
شه محمدعلی آن درخور دیهیم و کمر
شاه اندر کف وی داده مقالید امور
که کند کار جهان راست به نیروی هنر
خوب کرد الحق زیرا که کسی چون فرزند
نیست در گیتی غمخوار و هواخواه پدر
ویژه این پور گرامی که میان پسران
آنچنان است که اندر همهٔ اعضا سر
گرچه اولاد شهنشه همه اعضای ویند
هیچ عضوی را با سر نتوان شد همسر
این ملکزاده بنامیزد مانند سر است
که بود مرکز هوش و خرد و سمع و بصر
او دل و مغز و جگر باشد و دیگر اعضا
همه هستند به فرمان دل و مغز و جگر
در فلک ثابت و سیار فزون است ولی
همچو خورشید فروزان نبود یک اختر
هنر شه ز ولیعهد پدید است آری
هنر تیغ پدیدار بود از جوهر
ای که بخشیدت یزدان پی آسایش خلق
دو کف عقدهگشایی و دو لب جانپرور
نایب شاه تویی باخبر از راه تویی
مرد آگاه تویی بر تو عیان است خبر
نشود چشم تو مخمور ز صهبای هوس
نشود قلب تو مجروح ز شمشیر نظر
سخن بهتان هرگز نبرد سوی تو راه
جادوی دیوان هرگز نکند در تو اثر
چشم بینا دل دانا لب گویا داری
راستی تو همه جانی و جهان چون پیکر
دانم اِفرِشته نهای لیک از آنم به شگفت
که سرشتِ تو بود پاکتر از جنس بشر
تا بوَد کشور جم قاعدهٔ ملک عجم
تا بود دست مظفرشه مفتاح ظفر
آسمان نازد بر ماه و زمین بر رخ تو
تو به دیهیم شه و شه به عطای داور
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به سفر خسرو، پادشاه ایران، به سمت غرب اشاره میکند و از بزرگی و عظمت او و تأثیرگذاریاش بر جهان سخن میگوید. او همچنین به ویژگیهای فرزند پادشاه، محمدعلی، میپردازد و او را به عنوان جانشینی لایق و باهوش توصیف میکند که دارای صفات برجستهای است. شاعر میگوید که محمدعلی، همچون سر در بدن، مرکز هوش و خرد است و باقی اعضا تحت فرمان او عمل میکنند. همچنین، او به معنویت و اخلاقیات فرزند شاه تأکید میکند و او را فرشتهصفت تر از دیگران میداند. در نهایت، شاعر بر اهمیت وی و جایگاهش در تاریخ و فرمانروایی تأکید میکند.
هوش مصنوعی: خسرو شرق به سمت غرب سفر کرده و اکنون دوباره به سمت خاور بازگشته است، مانند طلوع دوباره خورشید.
هوش مصنوعی: اگر ابر و باد نباشند، اسب شاداب یک شاه چگونه بر کوه میتازد و از دریا عبور میکند؟
هوش مصنوعی: در این دنیای بزرگ، آیا این دو خورشید و ماه نیستند که بر سر سلطنت مینشینند؟ پس چرا ابرها و زمین به دور آنها میچرخند، مانند گردش خورشید و ماه؟
هوش مصنوعی: اگرچه اسکندر، شاهنشاه بزرگ شرق است، اما چرا باید مانند او در جهان سفر کند و به گشت و گذار بپردازد؟
هوش مصنوعی: پادشاه ما به خوبی از سوی فرمانروایان مورد پذیرش و احترام قرار میگیرد، زیرا آنها آداب و رفتارهای فرهمندانهاش را از دانش او فراگرفتهاند.
هوش مصنوعی: پادشاه ما شخصی با هوش و خرد است که زمان را به خوبی میشناسد و تحت تأثیر او، زمان نیز رشد و شکوفایی پیدا میکند.
هوش مصنوعی: وقتی فرمانروایان تصمیم به سفر میگیرند، درهای سرزمین را به افرادی شایسته و خوشخُلق میسپارند.
هوش مصنوعی: پادشاه جوان و پیروزی که خوشبخت و سعادتمند است، محمدعلی نام دارد و او شایسته تاج و مقام سلطنت است.
هوش مصنوعی: سلطنت به دست او سپرده شده است تا کارهای جهان را به درستی و با توانایی خود سامان دهد.
هوش مصنوعی: در واقع، فرزند بهترین و باوفاترین کسی است که میتواند در سختیها و مشکلات زندگی از پدر خود حمایت و مراقبت کند، زیرا هیچکس دیگری مانند او نمیتواند برای پدرش دلسوزی و محبت نشان دهد.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که این پسر گرامی و ارجمند، در میان سایر پسران آنقدر برجسته و ممتاز است که مانند سر در میان اعضای بدن قرار دارد. به عبارت دیگر، او در مقایسه با دیگران به گونهای است که ویژگیهایش او را از سایرین متمایز میکند.
هوش مصنوعی: اگرچه فرزندان شاه همه از یک پیکر هستند، اما هیچ عضوی از آن پیکر نمیتواند با سر به همسری درآید.
هوش مصنوعی: این جوانِ بازرگانی مانند سر است که مرکز عقل، درک و شنوایی و بینایی را در خود دارد.
هوش مصنوعی: انسان میتواند در وجودش احساسات و قوای مختلفی داشته باشد، اما دل، عقل و احساسات عمیق او هستند که فرمانرانی میکنند و سایر اعضای بدن وظیفه اجرای آن فرمانها را بر عهده دارند.
هوش مصنوعی: در آسمان ستارههای ثابت و ستارههای متحرک بسیار است، اما هیچکدام مانند خورشید روشنایی و درخشش ندارند.
هوش مصنوعی: هنر و خلاقیت ناشی از وجود ولیعهد است و حقیقت این است که استعداد و مهارت به مانند تیغی که از جنس خاصی ساخته شده، به وجود میآید.
هوش مصنوعی: خدایی که به تو بخشش کرده، برای آرامش مردم، دو دست را به گشودن مشکلات و دو لب را برای پرورش روح بخشیده است.
هوش مصنوعی: تو جانشین شاه هستی و از همه چیز آگاه هستی، تو مرد دانا و باخبر هستی و خبرها برای تو آشکار است.
هوش مصنوعی: چشمان تو تحت تاثیر هوس قرار نگیرد و قلبت از نگاه کسی آسیب نبیند.
هوش مصنوعی: سخنان ناسزا هیچگاه به تو نمیرسد و جادوهای دیوان هم هرگز تأثیری بر تو نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: تو دارای چشمی بینا، دلی دانشمند و لبی گویا هستی. حقیقتاً تو تمام وجود و جهان را همانند پیکری در خود داری.
هوش مصنوعی: میدانم تو فرشته نیستی، اما از این بابت شگفتزدهام که فطرت و ذات تو خالصتر و پاکتر از انسانهاست.
هوش مصنوعی: تا زمانی که کشور جم برقرار بود و حکومت عجم پابرجا بود، در دستان شاه مظفر کلیدی برای پیروزی وجود داشت.
هوش مصنوعی: آسمان به زیبایی ماه میبالد و زمین به جلوهگری چهرهی تو. تو را فرمانروایی میدانند که با لطف و رحمت خداوند بر این مقام نشستهای.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
از خضاب من و از موی سیه کردن من
گر همی رنج خوری، بیش مخور، رنج مبر!
غرضم زو نه جوانی است؛ بترسم که زِ من
خردِ پیران جویند و نیابند مگر!
رمضان رفت و رهی دور گرفت اندر بر
خنک آن کو رمضان را بسزا برد بسر
بس گرامی بود این ماه ولیکن چکنم
رفتنی رفته به و روی نهاده بسفر
سبکی کرد و بهنگام سفر کرد و برفت
[...]
عید شاداب درختیست که تا سال دگر
از گل و میوۀ او بوی همی یابی و بر
بوی آن گل بترازد چو خرد کار دماغ
بر آن میوه بتازد چو خرد سوی جگر
زین گل و میوه همان به که یکی گیرد بار
[...]
دستهها بسته به شادی بر ما آمدهای؟
تا نشان آری ما را ز دل افروز بهار؟
ای دلارام و دل آشوب و دلاویز پسر
عهد کرده بوفا با من و نابرده بسر
غم عشق تو روانم بلب آورده بلب
درد هجر تو توانم بسر آورده بسر
شمنان چون تو ندیدند و نبینند صنم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.