پوریا سجادی در ۲۸ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۷:۳۵ در پاسخ به هانيه سليمي دربارهٔ صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۱۰۱:
سلام وقت بخیر.
ببخشید این آواز که میفرمایید رو دارید؟
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۴۰ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۴ - بیان نکوهش دنیا و مذمت اهل دنیا:
با توجه به مفهم‌های زیر:
–«باغ و بستانش» در مصرع نخست بیت 17،
–«کوههایش» در مصرع نخست بیت 18 و
–«بیشه‌ها» در مصرع دوم بیت 18،
واژۀ «میان» در مصرع دوم بیت 17 باید به «بیابان» تبدیل شود. و نکتۀ بسیار مهم اینکه جفت واژۀ «زاغ و زغن» در سراسر ادیبات ایران نشان از شومی، بدبختی و نکبت دارد. بنابراین، مصرع دوم بیت 17 نمی‌تواند «میانِ جمله دیو و اهرمن» باشد. البته نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379 همین را تایید می‌کند.
خلیل شفیعی در ۲۹ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۲۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۹:
✅ نگاه دوم: عناصر برجسته‌ی غزل ۲۵۹
✨ منم که دیده به دیدارِ دوست کردم باز / چه شُکر گویمت ای کارسازِ بنده‌نواز
بازگشتِ نور و شادابی با دیدار یار؛ لحظهٔ سپاس و شکرگزاری
معشوق همچون کارگشای مهربان؛ پیوند بندگی و کرم محبوب
آغاز غزل با لحن امتنان و اعلام فتح باب وصال
✨ نیازمندِ بلا گو رخ از غبار مشوی / که کیمیای مراد است خاکِ کویِ نیاز
ارزش‌گذاری رنج و بلا به عنوان کیمیای دستیابی به مراد
«خاکِ کویِ نیاز» نماد فروتنی و روحیهٔ طلب درگاه معشوق
توصیهٔ صوفیانه به درآمیختن رنج با امیدِ تبدیل شدن به زر
✨ ز مشکلاتِ طریقت عنان مَتاب ای دل / که مردِ راه نَیَندیشد از نشیب و فراز
تأکید بر استقامت در سلوک؛ مقایسهٔ دل با سالکِ استوار
نشیب‌وفرازِ راه عشق به مثابه آزمون مردانگی معنوی
پیوند مفهومی «عنان» (مهار) با ثبات قدم در مسیر
✨ طهارت ار نه به خونِ جگر کند عاشق / به قولِ مفتیِ عشقش درست نیست نماز
«خونِ جگر» کنایه از رنجِ جان‌سوز؛ شرط پاکی در عشق
طنز نرم نسبت به فقه ظاهری؛ مفتیِ عشق فراتر از شریعت رسمی
پیوستگی مفهوم طهارت جسمانی با پالایش روح عاشق
✨ در این مقامِ مجازی به جز پیاله مگیر / در این سراچهٔ بازیچه، غیرِ عشق مَباز
جهان فانی به شکل «مقامِ مجازی» و «سراچهٔ بازیچه» تصویر میشود
پیاله (می) تمثیل حضور دائمی عشق؛ نفی هر تعلّق دیگر
رندانه‌ترین فرمان حافظ: حصر ارزش‌ها در عشق و باده
✨ به نیم بوسه دعایی بخر ز اهل دلی / که کِیدِ دشمنت از جان و جسم دارد باز
ترکیب لطافت تغزلی (بوسه) با معنویت (دعا)؛ معامله‌ای ظریف
دعا به عنوان سپرِ دفع دسیسهٔ دشمن؛ هم‌نشینی عشق و امنیّت
تجلیل «اهلِ دل» به عنوان واسطهٔ رحمت و محافظت
✨ فکند زمزمهٔ عشق در حجاز و عراق / نوای بانگِ غزل‌های حافظ از شیراز
گسترش جهانی آواز حافظ؛ فراتر رفتن پیام عشق از مرزها
«زمزمه» در برابر «بانگ»؛ اوج تدریجی تأثیر شعر
شیراز به مثابه خاستگاه اشاعهٔ شور عاشقانه به سراسر جهان
⬅️ خلیل شفیعی (مدرس ادبیات فارسی)
تیرماه ۱۴۰۴
خلیل شفیعی در ۲۹ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۱۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۹:
✅ نگاه اول: شرح بیت‌به‌بیت غزل ۲۵۹ حافظ
بیت ۱
منم که دیده به دیدارِ دوست کردم باز
چه شکر گویمت ای کارسازِ بنده‌نواز
✦ منم که چشمم را به دیدار یار روشن و باز کردم
اکنون که این لطف بزرگ نصیبم شد، چه شکرگزاری‌که سزاوار توست، ای خداوند گشایندهٔ کارها و مهربان با بندگان ،می توانم انجام دهم؟
بیت ۲
نیازمندِ بلا گو رخ از غبار مشوی
که کیمیایِ مراد است، خاکِ کویِ نیاز
✦ به مبتلای عشق بگو! از گرد و غبار بلا روی مگردان، چرا که این رنج‌ها خود کیمیایی است که به مراد میرسد. رنج در راه عشق، باعث تعالی است.
بیت ۳
ز مشکلاتِ طریقت عنان مَتاب ای دل
که مردِ راه نَیَندیشد از نشیب و فراز
✦ ای دل! از سختی‌های راه عشق و سلوک مگریز، که رهروِ راستین، از سختی های راه نمی‌ترسد.
بیت ۴
طهارت ار نه به خونِ جگر کند عاشق
به قولِ مفتیِ عشقش درست نیست نماز
✦ اگر عاشق با خونِ جگر (رنج‌های جان‌سوز) وضو نگیرد، نماز عشقش از نظر مفتی (قاضیِ راهِ عشق) درست نیست.
بیت ۵
در این مقامِ مجازی به جز پیاله مگیر
در این سراچهٔ بازیچه، غیرِ عشق مباز
✦ در این جهان فانی و ناپایدار، تنها به می (رمز عشق ) دل ببند؛ زیرا این خانه، بازیچه‌ای بیش نیست، و هرچیز جز عشق بی‌ارزش است.
بیت ۶
به نیم‌بوسه دعایی بخر ز اهلِ دلی
که کیدِ دشمنت از جان و جسم دارد باز
✦ اگر بتوانی با نیم‌بوسه‌ای، دعای یک دل‌آگاه را به دست آوری، دریغ مکن؛ چراکه همین دعا، تو را از دسیسه‌های دشمن حفظ می‌کند.
بیت ۷
فکند زمزمهٔ عشق در حجاز و عراق
نوای بانگِ غزل‌های حافظ از شیراز
✦ زمزمهٔ عاشقانهٔ حافظ، از شیراز برخاست و در سراسر سرزمین‌های جهان همچون حجاز و عراق، طنین‌افکن شد.
شعر حافظ، جهانی و آوازه‌اش فرامرزی شده است.
⬅️ خلیل شفیعی(مدرس ادبیات فارسی)
تیرماه ۱۴۰۴
امین آب آذرسا در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۴۱ در پاسخ به محب الأدب و الأدباء دربارهٔ عراقی » دیوان اشعار » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۳۰:
قصیده نیست. رباعی است
امین آب آذرسا در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۴۰ در پاسخ به حمیدرضا دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۶۰:
اصلا رباعی ناکرده گنه در این جهان کیست بگو از عراقی است.
امیرحسین صباغی در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۲:۳۸ در پاسخ به اختیار بخشی دربارهٔ جامی » بهارستان » روضهٔ هفتم (در شعر و بیان شاعران) » بخش ۹ - ناصرخسرو:
در منبع کاغذی گنجور همین آمده. ضمنا تصحیح‌ها با هم تفاوت دارند. شعر ترکان پارسی‌گوی در بعضی نسخ حتی نیست. در بعضی نسخ حتی ترکان پارسا آمده، در بعضی نسخ اصلا کلمۀ ترک در این بیت نیامده. ترکان هم در ادبیات فارسی زیاد آورده شده‌اند و اصولا قابل حذف نیستند. نگران نباشید. توطئه‌ای چه کوچک چه بزرگ در کار نیست.
علی محمودی در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۳۳ دربارهٔ سعدی » مواعظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱:
شعر زیبایی است
میشه گفت زبان حال کشور عزیزمان ایرانه که زیر بار ذلت ستمگران نمیره با همه مشکلات و بلاهایی که دچارش شده
علی میراحمدی در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۱۴ دربارهٔ عراقی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱:
چو آفتاب رخت سایه بر جهان انداخت
جهان کلاه ز شادی بر آسمان انداخت
سپاه عشق تو از گوشه‌ای کمین بگشود
هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت
حدیث حسن تو، هر جا که در میان آمد
ز ذوق، هر که دلی داشت، در میان انداخت
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۳۵ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۶ - در بیان حال و ابتلای ارباب جاه و مکنت:
مصرع دوم بیت 6 «بتان غاتفر» درست است (به جای «بتان سیمبر»). هرچند وجود واژۀ «سیمبر» ایرادی در وزن و مفهوم شعر پدید نمی‌آورد ولی باید از هرگونه دستکاری در اسناد پرهیز کرد.
«غاتفر» شهری بوده است در ترکستان و دارای زیبا رویان فراوان.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۲۲ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۷ - رنج و محنت اهل زرع و تجارت و ثروت:
1-مصرع نخست بیت 7 به شکل «شد بهار گشت و وقت بوستان» نامفهوم است و لنگ می‌زند. شکل درست عبارت است است از «شد بهار و وقت سیرِ بوستان»
2-تکرار «غافلان »در دو مصرع بیت 40 غیر منطقی است. به استناد نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، در مصرع نخست، «عاقلان» ثبت گردید.
احمد اسدی در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۰۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۰:
قَدَت گفتم که شمشاد است؛ بس خِجلَت به بار آورد
که این نسبت چرا کردیم و این بُهتان چرا گفتیم
در تعدادی از نسخ دیوان حافظ ( به عنوان مثال قدیمی ترین نسخه مورخ سال ۸۰۱ هجری قمری)، به جای "قدت گفتم که شمشاد است" جمله "قدت گفتیم شمشاد است" نوشته شده که با توجه به مصراع دوم مناسب تر به نظر میرسد. در مصراع دوم هر دو فعل " کردیم و گفتیم" اول شخص جمع است که با "گفتیم" تناسب بیشتری دارد. در واقع همان کس یا کسانی که قد یار را به شمشاد نسبت داده اند، شرمسارند که نسبت ناروا کرده اند و بهتان گفته اند.
در عبارت "بس خجلت به بار آورد " نیز ایهام زیبایی وجود دارد. در معنای اول شاعر از نسبت قامت یار به شمشاد شرمسار شده و این تشبیه برایش خجالت به بار آورده است. اما در معنای دوم که حافظانه تر و شاعرانه تر است، واژه " بار" میتواند در معنای میوه به کار رود. گویی درخت شمشاد که میوه ای ندارد از شرمساری اینکه حافظ او را با قامت یار مقایسه کرده است، میوه های خجالت داده است. یعنی شمشاد خود را در حد و اندازه ای نمی‌بیند که با قامت یار مقایسه شود و از این رو بسی میوه خجلت به بار آورده است.
جگر چون نافه‌ام خون گشت کم زینم نمی‌باید
جزای آن که با زلفت سخن از چین خطا گفتیم
در این بیت واژه های "نافه، خون، چین و خطا" همگی مراعات نظیر دارند. مُشک در واقع خونی است که در کیسه ای به نام نافه در زیر شکم آهویی در سرزمین ختن ( که ختا یا خطا نیز به آن گفته میشود) واقع در کشور چین، جمع میشود و بوی عطر خوشی دارد.
حافظ در این بیت نیز مانند بیت قبل شرمسار و جگرخون از تشبیه نابجای دیگری برای زیبایی یار است و این جگرخون شدن را کمترین جزای خود می داند.
جزای آن‌که با زلفت سخن از چین خطا گفتیم
حافظ با زلف یار سخن از چین گفته است که آن را خطا و اشتباه می داند. چین در این بیت یا در معنای پیچ و تاب است و یا اشاره به کشور چین که به عنوان راه دراز شناخته میشده است. اگر چین را شکنج و تاب بدانیم، زلفِ یارِ حافظ پیچ و تابش از هر چین و شکنجی دلرباتر است و اگر چین را اشاره به راه دراز بدانیم هم درازی زلف یار از درازی راه چین جذاب تر و شگفت انگیزتر است. لذا در هر دو حالت سخن گفتن از "چین" با زلف یار سخنی نابجا تلقی شده و حافظ را دلخون کرده است. اما تشبیه خونِ دل حافظ با نافه، جدا از مراعات نظیر ذکر شده در این متن با آهوی خطا، تداعی کننده بوی خوش زلف یار نیز هست که حافظ همیشه آنرا مُشکین می داند.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۴۲ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۸ - ادامه ی داستان طوطی و شاه و رفتن به جزیره:
1-مصرع نخست بیت دوم، «ایستاده» وزن شعر را به هم می‌زند؛ «استاده» درست است (با تایید نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379).
2-در مصرع دوم بیت 23، «پارگینش» درست است (به جای «بارکینش»)
3-مصرع نخست بیت 24، به شکل «تنگنایی را گمان کرد و فراخ» نامفهوم و نادرست است. شکل درست عبارت است از «تنگنایی را گمان کرد آن فراخ»
حسین یوسف در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۲۷ دربارهٔ ابن یمین » دیوان اشعار » اشعار عربی » شمارهٔ ٣۴ - ترجمه:
درود
این شعر رو با کمی تغییرات در کشکول شیخ بهائی هم آوردین، برام سوال شد که بالاخره این شعر برای کدوم شخص هست؟
با احترام
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۴۶ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۹ - گرفتار شدن پادشاه به دست زنگیان:
1-در مصرع دوم بیت 14، «لولیان» درست است نه «مولیان». نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379 نیز همین را تایید می‌کند.
2-در مصر دوم بیت 17، «صبح باغ» درست نیست. آخر اگر «صبح» چه نیازی به روشن کردن شمع داشته‌اند؟ وانگهی، شاعار در بیت 18 تاکید بر شب دارد. بنابراین، ترکیب زیر درست است:
«صحنِ باغ» (نسخه خطی مجلس را هم ببینید)
3- چیدمان مصرع‌های بیت به شکل زیر درست است:
«شد به طرف باغ تنها در خرام/یاورانش جمله مدهوش از مدام»
یادآوری: این شاه است که به تنهایی به طرف باغ می‌رود در حالیکه یارانش مست هستند. البته نسخه خطی نیز همین را تایید می‌کند.
4- مصرع نخست بیت 37، به شکل «یادها از حب دنیا کرده نوش» درست نیست. شکل درست عبارت است از «باده‌ها از حب دنیا کرده نوش»
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۲۵ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۳۰ - تتمه حال پادشاه و زنگیان:
در مصرع دوم بیت 11، «به زنجیر» درست نیست، زیرا قافیه به هم می‌ریزد. در نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379، «به خیبر» نوشته شده است.
محمد سلماسی زاده در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۵۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۱۷۶:
صرفا تا اطلاعیه بعدی و به فراخور درک و فهم ناقص خود ، بیت زیر می تواند چنین معنا یابد :
آن عشق پر از صورت بی صورت عالم / هم دوز زما هم زه قواره ما کو؟
هر عشقی در عالم برآمده از آن عشق مطلق و بی صورت باشد که هرکس به اندازه وسعت وجودی خود ، ریخت و شکلی از آن را دریابد.
دوز= دوزنده
زه = تار ساز ( در اینجا می توان نخ معنا کرد )
قواره = ریخت و قیافه ، پارچه بریده شده و شکل یافته
وحید تقی آبادی در ۲۹ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۴۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۸۳۶:
بر خلاف نظر هوش مصنوعی که توصیه میکنم برای از بین نرفتن اصالت اشعار و معانی باطنی عمیق این اشعار که از درک و فهم هوش مصنوعی خارج هست، برای ترجمه از هوش مصنوعی استفاده نکنید، نظر بنده حقیر درباره این رباعی چیز دیگری هست:
به نظرم شعر از زبان خداوند به بشر پر مدعا هست که برای دیگران نسخه می‌دهد و خود را گره گشای دیگران میداند ولی نسبت به رنج و بیماری که از جانب خدا برای همان شخص میرسد نمی تواند برای خودش کاری انجام دهد و در بیت دوم خداوند می‌گوید که در برابر این رفتار بشر صبر می‌کند تا سر ما به سنگ بخورد و بفهمیم که بدون توفیقات الهی ما از خودمان هیچ چیز نداریم و در نهایت باید به درگاه خدا پناه ببریم و مانند حلقه ای که بر در آویزان است به خداوند تکیه کنیم
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۳۰ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۳۷ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۳۹ - حکایت در سیر و سلوک به سوی حق:
در مصرع دوم بیت 32، «هِلالت» درست است (به جای «ملالت»).
محسن دشتیان در ۲۸ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۸:۴۶ دربارهٔ صفای اصفهانی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۱۹: