گنجور » حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۲۳

وزن:	فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری:	غزل
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۹

خلاصه

هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به میکده رفته و حالتی خواب‌آلود و بی‌خبر از خود دارد. باده‌فروشی او را بیدار می‌کند و از او می‌خواهد که شستشو کند و به خرابات برود تا دچار آلودگی نشود. شاعر به زیبایی‌های زندگی اشاره می‌کند و به اهمیت پاکی و طهارت در زندگی اشاره دارد. او همچنین به حسرت و غم ناشی از آلودگی‌ها و بی‌توجهی‌ها پرداخته و در پایان، با ذکر حافظ، به پیچیدگی‌های عشق و دوگانگی آن اشاره می‌کند. در نهایت، شعر به تأمل در زندگی و پاکی می‌پردازد و یادآوری می‌کند که زیبایی‌های زندگی، گاه به دلیل آلودگی‌ها ناپدید می‌شوند.

اخطار: خلاصه‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی در بسیاری از موارد نادرستند. اگر این متن به نظرتان نادرست است می‌توانید آن را ویرایش کنید.

برگردان به زبان ساده

# دوش رفتم به در میکده خواب‌آلوده

خرقه تر دامن و سجّاده شراب‌آلوده

دیشب دلزده و درمانده، به میخانه رجوع کردم دلزده از اینکه دامن خرقه ی پرهیزگاری اَم از فراوانی گناه تر شده و سجّاده ی عبادت اَم آلوده به شراب است.

# آمد افسوس‌کنان مغبچهٔ باده‌فروش

گفت بیدار شو ای رهرو خواب‌آلوده

(وقتی با خرقه و سجّاده ی آلوده به میکده رجوع کردم( ساقی گلچهره درحالی که به حال و روز من تاسّف می خورد به استقبالم آمد و از روی دلجویی و دلسوزی گفت: ای سالک و ای رهرو، ای که به ظاهر وانمود به سیر و سلوک می‌کنی امّا در باطن به آن کار دیگر مشغولی از خواب غفلت بیدارشو!! تا کی می خواهی خود و دیگران را بفریبی؟ با خود رو راست باش و تکلیف خویش را معیّن کن. از یک سو ادّعای سیر و سلوک و تهذیب نفس می کنی از سوی دیگر در زیر خرقه چه کار ها که نمی کنی! سجّاده ی زهد بر دوش داری و در آستین خرقه شراب حمل می کنی!

# شست و شویی کن و آن‌گه به خرابات خِرام

تا نگردد ز تو این دیر خراب آلوده

( مُغبچه درادامه ی سخن گفت): برای رسیدن به بیداری و آگاهی باید اوّل دل و جانت را از آلودگیها شستشو دهی سپس پاک و بی ریا گام به میکده بگذاری اگر با آلودگیها وارد شوی ممکن است میکده را نیز آلوده کنی.

# به هوای لب شیرین پسران چند کنی

جوهر روح به یاقوت مذاب آلوده

ای خرقه پوش متظاهر، تاکی می خواهی در هوس کامگیری از لبهای نوشین پسرانِ زیبا روی، ذات واصلِ روح خویش را آلوده کنی؟ روح تو خود الماسی اصیل، حقیقی و گرانبهاست در حالی که لب سرخ پسران (یاشراب آتشین) یاقوت مجازی و فرعیست چرا ازروی هوسرانی، اصل و حقیقت(روح) را که ارزش والایی دارد با جنس فرعی و مجازی که هیچ ارزشی ندارد قرین و هم نشین می کنی و روح خویش را می‌آزاری؟!

# به طهارت گذران منزل پیری و مکن

خلعت شیب چو تشریف شباب آلوده

(درادامه ی سخن) ..... حال که به دوران کهنسالی رسیده ای سعی کن این خلعتی که از طرف خداوند به تو هدیه شده پاک نگاه داری و پاکیزه زندگی کنی کاری مکن که خلعتِ پیری هم مانند خلعتِ جوانی به ناپاکیها آلوده گردد.

# پاک و صافی شو و از چاه طبیعت به در آی

که صفایی ندهد آب تراب‌آلوده

دل و جانت را از آلودگی ها پاک کن صاف و بی غش همچون آب زلال باش که از چاه به در می‌آید خود را از تعلّقات دنیوی آزاد کن که آب گل الود هیچ لطف و صفایی ندارد زلال و بی رنگ و بی ریا می‌باش تا بتوانی علاوه بر خود به پیرامونت نیز طراوت و تازگی و فیض ببخشی.

# گفتم ای جان جهان دفتر گل عیبی نیست

که شود فصل بهار از می ناب آلوده

(در پاسخ به مُغبچه ای که مرا سرزنش و نصیحت می کرد) گفتم: ای عزیزتر از همه ی جهانیان، اینها که گفتی و شنیدم درست، امّا ایرادی هم ندارد که در موسم بهار باده ی ناب بنوشی جرعه ای نیز به گلها بپاشی و اوراق گل را با شراب خیس کنی تا طرب انگیزتر و شاداب تر گردند.

# آشنایانِ رهِ عشق در این بحر عمیق

غرقه گشتند و نگشتند به آب آلوده

آنها که عشق را می شناسند و در طریق عشق قدم بر می‌دارند با عجایب و شگفتیهای عشق آشنایی دارند آنها به رغم آنکه در دریای بیکران علایق و وابستگیهای دنیوی فرو می روند لیکن به لطف قدرت عشق حتّا به اندازه ی مویی آلوده نمی‌شوند!

# گفت حافظ لغز و نکته به یاران مفروش

آه از این لطف به انواع عتاب آلوده

مغبچه گفت: ای حافظ ختم کن اینقدر معمّا و نکات معنادار و کنایه آمیز به رخ دوستان خودمکش!حافظ دوباره به کنایه آهی از سر درد می‌کشد(البته به مزاح وشوخی) و می فرماید:سخنانت سرشار از لطایف و ظرایف است فریاد از لطف و محبّتِ کنایه دار و ملامت بار! امان از لطف و محبّت هایی که به سرزنش های مکدّر کننده آلوده هستند!

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی

راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور

حاشیه‌ها

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش فریدون فرح‌اندوز
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش سهیل قاسمی

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش مریم فقیهی کیا

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش عبدالحمید ضیایی

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش فاطمه زندی

همهٔ خوانش‌هاautorenew

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش محسن لیله‌کوهی

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش محمدرضا مومن نژاد

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش عندلیب

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش افسر آریا

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش شاپرک شیرازی

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش نازنین بازیان

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

حاشیه‌ها

غزل شمارهٔ ۴۲۳ به خوانش محمدرضاکاکائی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش

حاشیه‌ها

پیشنهاد مشق شعر

حاشیه‌ها

امیرعلیشیر نوایی » دیوان اشعار فارسی » غزلیات » شمارهٔ ۲۷۴ - تتبع خواجه

سرگران گشتم ازان نرگس خواب‌آلوده

جگرم خون شد ازان لعل شراب‌آلوده

لبش آلوده به می گشت و حیاتم بخشید

جوهر جان که به یاقوت مذاب آلوده

گفتمش کوی تو آلود ز اشکم گفتا

[...]

میلی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۶۵

آنکه از پرسش یار است حجاب‌آلوده

گوید از قهر سخنهای عتاب‌آلوده

می‌رود تند و خبر می‌دهد از وعده غیر

هر طرف دیدن و رفتار شتاب‌آلوده

بهر خاطر خوشی دشمن و خرسندی من

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از میلی

صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۵۹۵

چه شبی بود که آن نرگس خواب آلوده

دست در گردنم انداخت شراب آلوده

نکند طالع نامرد اگر کوتاهی

می کشم پرده ازان روی حجاب آلوده

باش تا پیش لب آرند ترا دلسوزان

[...]

حزین لاهیجی » غزلیات » شمارهٔ ۸۰۴

سوی محراب شدم با می ناب آلوده

در بغل مصحف و دامن به شراب آلوده

دل سیه مست و خراب از اثر بادهٔ دوش

بی صفا می شود آیینهٔ آب آلوده

مجلس موعظه ام گرم نگردیده رسید

[...]

نشاط اصفهانی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۲۳۲

دوش آمد به برم میْ‌زده خواب‌آلوده

چهره‌افروخته، خوی‌ْکرده، عتاب‌آلوده

شیشه در دست و قدح بر کف و بگشوده نظر

لبِ شکّر‌شکن آن لعلِ شراب‌آلوده

گفت ای خفتهٔ آشفته ز اندوهِ جهان

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

تا به حال ۶۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

سینا در ‫۱۵ سال قبل، جمعه ۱۶ مهر ۱۳۸۹، ساعت ۰۹:۰۷ نوشته:

سلام,
حقاً خسته نباشید.
فکر کنم در مصراع دوم بیت 6 به جای تراب شراب است, لطفأ برّسی کنید.
---
پاسخ: با تشکر، نقل تصحیح قزوینی همین است.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

غزل شمارهٔ ۴۲۳