فغان ز کج‌روشی‌های چرخ ناهموار

که هیچ‌گونه ندارد به راستی سروکار

به گردش فلک امید استقامت نیست

جز اعوجاج نیاید ز طینت پرگار

ز من شنو که کجی جزو معنی فلک است

[...]

خلاف رأی تو بر عقل آن چنان دشوار

که کس به فرض محال از خدا شود بیزار

به فضل مرتبه ممتازی از عقول و نفوس

چنان که نور نظر در میانه انوار

نسیم مهر تو در باغ اعتقاد ضرور

[...]

کنون خوشست کشیدن شراب خنده گل

که شسته است چمن رو در آب خنده گل

کتان ناله بلبل چه گل تواند چید

ز برق شعشعه ماهتاب خنده گل

به عهد گریه دریا کشم چه می‌راند

[...]

ز باد حادثه آخر باین شدم دلشاد

که برد خاک مرا تا به آستان مراد

سر مرا که لگدکوب فوج حادثه بود

به خاک درگهی افکند و سربلندی داد

ز نور رای شهی کوکبم منور گشت

[...]

رسید مژده که آمد پناه دولت و دین

خدیو مملکت علم و فضل صدرالدین

فلک جناب ملک قدر عرش رتبه که هست

به علم و دانش رنگین به رای و فکر متین

قبول علم و عمل را سبک چو آیینه

[...]

درین رباط دو در نه‌ مسافرم نه مقیم

که خانه پرخطر افتاده است و ره پربیم

میان خوف و رجایم که دارد این دهلیز

دری به صحن امید و دری به عرصة بیم

چو ناز جمله نیازست و نعمتم نقمت

[...]

ز ناتوانی از خویش می‌روم چو نسیم

ز ضعف چون نفس غنچه می‌شوم تسلیم

نفس‌نفس، نفس خسته می‌رود از خویش

اگر درآرد دوشی به زیر بار شمیم

نشاط عیدِ فنا آن‌چنان عروج گرفت

[...]

به خانه‌ای که تو کردی دمی درو مسکن

نرفت تا ابدش آفتاب از روزن

ز رشک آینه سوزم از آنکه می‌دانم

که عکس روی تو گاهی در آن کند مسکن

ز شمع روی تو هر خانه‌ای که نور گرفت

[...]

زبان اهل سخن تا به حرف گردانست

به شکر معدلت مرتضی قلی‌خانست

بلندمرتبه خانی که حکم نافذ او

به ملک قالب عالم روان‌تر از جانست

سپهر شوکت و دریای حلم و کان کرم

[...]