ایا به محمدت و بر و مکرمت معروف

خط علوم و ادب را شمایل تو حروف

رشید ملک، ادیب عمید، زین الدین

چو دین به هر صفتی کز ثنا رود موصوف

محل کلک تو را رتبت زمین و زمان

[...]

چون نیابد مهتر از کهتر عطا

پس میان کهتر و مهتر چه فرق

شرط مهتر چیست بر و فضل و بذل

شرط باران چیست ابر و رعد و برق

زحد گذشت و به غایت رسید و بی مر شد

جفای اختر و قصد سپهر و جور فلک

جفا و جور جهان را یکی است میر و ملک

بلا و قصد فلک را یکی است دیو و ملک

زمانه از همگان بر من است مستولی

[...]

بسی به بود مردن از زیستن

کرا زندگانی نباشد به برگ

زبس رنج و آفت که در زندگی است

حسد می برم مردگان را به مرگ

گرم حاجت آمد به تعریف تو

تو را هست فخر و مرا نیست ننگ

نبینی که مر زر پاکیزه را

همی حاجت آید به تعریف سنگ

نبینی که مر زر پاکیزه را

[...]

زنفس او به لطافت همی رسند نفوس

ز عقل او متحیر همی شوند عقول

به گاه عزم دلیر و به گاه حزم حذور

گه غضب متانی، به گاه عفو عجول

مدار علم و عمل بر لطافتش مقصور

[...]

زاهل جود و سخاوت زمانه خای ماند

چه جرم مفلسی خویش بر زمانه نهم

زمانه ای که خود از مفلسی همی نرهد

دراین زمانه من از مفلسی چگونه رهم

چو شمشیرم اندر نیام هنر

به قیمت بلند و به گوهر تمام

سزد گر نظیرم نیابد فلک

نگنجد دو شمشیر در یک نیام

به روز از بیم دشمن شاد گشتن

غم دل پیش کس گفتن نیارم

ز بیم خواب بد دیدن به شب ها

اگر خوابم بود خفتن نیارم

خوش است باده که باشد یکی حریف ظریف

ظریف نیست حریفی که بشمرد نفسم

چنین حریف طلب کن، چو یافته نشود

بیار باده که من خود حریف خویش بسم

قوتم با نام برنایی برفت

بار ضعف از وام پیری می کشم

نیستم یک لحظه بی رنج خمار

تا شراب از جام پیری می کشم

بودم از روز جوانی هر نفس در لذتی

زان چنین در حسرت روز جوانی مانده ام

لذتی از زندگانی نیست در پیری مرا

زانکه در بیم زوال زندگانی مانده ام

گر کف پای تو را ز عشق ببوسم

تا نکند بسدین لب تو فسوسم

روزی صد ره دو زلف غالیه بارت

پای تو بوسند، من کیم که نبوسم

گر خدمتی نویسم و ننویسم

ور مدحتی فرستم و نفرستم

بعد از خدای هر که بود جز تو

نزدیک من بت است که بپرستم

تا نمودی عارض چون لاله ام

همچو بلبل با خروش و ناله ام

لیکن اندر گفتن اسرار خویش

خامشم گویی زبان لاله ام

از بلخ تا به ترمذ اسبیم وعده کردی

چون بی خبر درآیم دانی چه گفته باشم

در هر دو گامی از ره چون خر به سر درآید

با خر به سر درآیم دانی چه گفته باشم

بزرگ آل پیمبر بزرگ حادثه ای

که چون تویی بود اندر کف زمانه زبون

مقر عز تو ترمذ، ز درد رفتن تو

همی بگرید و آنک سرشک او جیحون

اگر دو دیده من در غمت نه خون گرید

[...]

ای دو چشم اجل به تو نگران

چند خندی زگریه دگران

لقب تو چه سود صدر اجل

چون اجل هست سوی تو نگران

اجل از تو کران نخواهد کرد

[...]

دل من مهر آن گزید که او

بسته دارد میان به کینه من

من زدشمن چگونه پرهیزم

دشمن من میان سینه من

ز دشمنان کهن دوستان نوسازی

به دست دیو بود عقل را گرو کردن

ز مرده زنده شدن ممکن است و ممکن نیست

ز دشمنان کهن دوستان نو کردن