... رخت بر چارم فلک بر برده ام

تا به زیر چرخ ناری چون حطب

من نسوزم در عنا و در عطب ...

... اندرین چه این رسن آمد به فن

گردش چرخه رسن را علتست

چرخه گردان را ندیدن زلتست

این رسنهای سببها در جهان

هان و هان زین چرخ سرگردان مدان

تا نمانی صفر و سرگردان چو چرخ

تا نسوزی تو ز بی مغزی چو مرخ ...

... این قضا صد بار اگر راهت زند

بر فراز چرخ خرگاهت زند

از کرم دان این که می ترساندت ...

... فهم کن تبدیلهای هوش او

چرخ سرگردان که اندر جست و جوست

حال او چون حال فرزندان اوست ...

... شیر را چون دید در چه کشته زار

چرخ می زد شادمان تا مرغزار

دست می زد چون رهید از دست مرگ ...

... هر که را باشد ز سینه فتح باب

بیند او بر چرخ دل صد آفتاب

حق پدیدست از میان دیگران ...

... باده در جوشش گدای جوش ماست

چرخ در گردش گدای هوش ماست

باده از ما مست شد نه ما ازو ...

... ذکر و فکری فارغ از رنج دماغ

کردمی با ساکنان چرخ لاغ

چشم بسته عالمی می دیدمی ...

... پاک شد از رنجها چون نور شرق

مثنوی در حجم گر بودی چو چرخ

در نگنجیدی درو زین نیم برخ ...

... خوی شاهان در رعیت جا کند

چرخ اخضر خاک را خضرا کند

شه چو حوضی دان حشم چون لوله ها ...

... کان گروهی که رهیدند از وجود

چرخ و مهر و ماهشان آرد سجود

هر که مرد اندر تن او نفس گبر ...

... گر نبرم سر بود عین خطا

وا رهانم چرخ را از ننگتان

تا بماند در جهان این داستان ...

... پیش معنی چیست صورت بس زبون

چرخ را معنیش می دارد نگون

تو قیاس از چرخ دولابی بگیر

گردشش از کیست از عقل مشیر ...

... گردش این باد از معنی اوست

همچو چرخی کان اسیر آب جوست

جر و مد و دخل و خرج این نفس ...

... هر کسی را گر بدی آن چشم و زور

کو گرفتی ز آفتاب چرخ نور

کی ستاره حاجتستی ای ذلیل ...

... از ره پنهان که دور از حس ماست

آفتاب چرخ را بس راههاست

آن رهی که زر بیابد قوت ازو ...

... ور تو قد سرو را گویی دوتا

ور تو چرخ و عرش را خوانی حقیر

ور تو کان و بحر را گویی فقیر ...

... ای صفاتت آفتاب معرفت

و آفتاب چرخ بند یک صفت

گاه خورشیدی و گه دریا شوی ...

... ورچه پرم رفت چون بنوازی ام

چرخ بازی گم کند در بازی ام

گر کمر بخشیم که را برکنم ...

... احمدا خود کیست اسپاه زمین

ماه بین بر چرخ و بشکافش جبین

تا بداند سعد و نحس بی خبر ...

... هوش تو کو نیست اندر خانه کس

طبل افلاسم به چرخ سابعه

رفت و تو نشنیده ای بد واقعه ...

... گوهر چه بلک دریایی شوی

آفتاب چرخ پیمایی شوی

کارکن در کارگه باشد نهان ...

... عالم اندر چشم تو هول و عظیم

ز ابر و رعد و چرخ داری لرز و بیم

وز جهان فکرتی ای کم ز خر ...