بخش ۴۹ - در مدح صدرالدّین شمس‌الائمه ابوطاهر عمر
صدر دین شمسهٔ ائمّه عُمَر
که نیارد چنو زمانه دگر
شربت شرع و دین ز باغ رسول
از نسیم فتوح کرده قبول
حافظ شرع بهر پیوندش
دیدهٔ جان ندیده مانندش
از عزازیل ننگری که بتفت
دیر بشنید امر و زود برفت
از نهیب بزرگ مایهٔ او
می‌گریزد ز سهم سایهٔ او
حفظ او تا جناب شرع سپرد
دیو نسیان ازو جنابت برد
تنش از بس که پاس دین دارد
آسمان چشم بر زمین دارد
صورت امن او خفیف‌الحجم
لیک مُرشد بسان نکته و عجم
بینی آن ذات پر لطافت او
وان صفای بری ز آفت او
هم فصیح سزای گفتارست
هم صبیح ملیح دیدارست
لاجرم نطقش اندرین منزل
همچو عیسی ز گِل نماید دل
هست رطب‌اللسان به مدحت او
جبرئیل از کمال رفعت او
هم سرای سرور ازو آباد
هم همه دوستان ازو دلشاد
چون دعا را نهاد خواهد برخ
عیسی آمین کند ز چارم چرخ
سوز سینه‌ش اگر عیان گردد
چنبرِ چرخ رایگان گردد
شادی آمد چو او به صدر نشست
بر سرِ دست برنهاده بدست
صفت صفوت دل پاکش
نعت نطق شگرف و چالاکش
پردهٔ عرش و آیهٔ الکرسیست
شهد فردوس و حجرهٔ قدسیست
از مروّت لطیف منزل‌تر
ور قناعت خفیف محمل‌تر
هر عبارت کز آن فصیح آید
دم بُوَد کز لب مسیح آید
هرکه بر آستان دین باشد
عیسی مریم آستین باشد
خصم در دست خاطرش چیرش
کُند باشد چو پشت شمشیرش
تا بدو خویشتن بیاراید
منبر از گریه هیچ ناساید
معنی از لفظ او پدید از دور
چون رخ حور عین ز پردهٔ نور
داده کلکش چنانکه شاه عروس
از نقاب تُنُک خرد را بوس
هم درخت وفا از او پربار
هم زبان ثنا ازو در کار
در دعا دست دل چو برگیرد
چرخ چتر رضا به سر گیرد
در دعاها چو دست برکند او
چرخ را صدهزار در کند او
برسد تا به عرش و یابد اجاب
نشود نُه فلک ز پیش حجاب
خلق او همچو زهره قائد دین
ذهن او در سخن عُطارد دین
چون خرد کارهاش روشن و چست
چون قضا سطوتش درشت و درست
مرده دل مانده بود از پی آز
جان چو در دل نشست گاه نیاز
زنده کرد از برای یزدان را
مال او دل جمال او جان را
تا که مالش رسد به هر یاری
از جمالش توانگرم باری
خاک پایش اگر به دست کند
حور از آن خاک آبدست کند
غم گریزد چو او شود خندان
به تک پای و جامه در دندان
حلقه در گوش کرده مردم چشم
پیش آن طاق و ابرو و خم چشم
اندران کلک و خط و فضل و جمال
دست زیر زنخ بمانده خیال
خاک پایش اگرچه زو دورست
خوش چو آب دهان زنبورست
او خرد بهر راه دین دارد
عین دین است زان چنین دارد
در صلابت چو عمّری دگرست
مر سر علم را سری دگرست
روز و شب ساز آن جهان سازد
زان به دیگر عمل نپردازد
کار او نیست جز صلاح جهان
هست ازو تازه هر زمان ایمان
هیچ ناگشته گرد هزل و فضول
شده خشنود ازو خدا و رسول
نایب شرع مصطفی اویست
عالم علمِ مرتضی اویست
علم تأویل بر زبان دارد
شرح تنزیل را بیان دارد
هرچه با مرتضی بگفت رسول
او به جان کرده است جمله قبول
تا درآمد به عالم فانی
بود شرع رسول را بانی
آن چنان علم شرعش از بر شد
کان جهانش به جان مصوّر شد
گشت با مرتضی درین ره یار
لو کشف گشت بر دلش چو نگار
هرکه تن دشمنست و یزدان دوست
دانکه والرّاسخون فی‌العلم اوست
در ثنایش هرآنچه اندیشم
سیرتش گویدم که من بیشم
عجز پیش آورم من از کارش
باد یزدان به حکم در یارش
عرض از عرض دین مقید باد
تنش از عقل کلّ مؤیّد باد
بر ز عقل و خرد مکانش باد
عمر چون علم جاودانش باد
باد این خاک تا ابد دلکش
هم چنان چون سمندر از آتش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شعر به ستایش و توصیف شخصیت والای صدر دین و جناب عمر اشاره دارد. شاعر از او به عنوان عالمی بزرگ و نیکو بیان می‌کند که دانش و دیانت او از آموزه‌های پیامبر و ائمه می‌باشد. او را همچون درختی پربار در دین و معرفت می‌داند که همچون عیسی در کلامش صفا و برکت دارد. این شخصیت از همگان برتر است و دعاهای او در آسمان‌ها اجابت می‌شود. شاعر به اهمیت دیانت و صلاح در عمل او تأکید کرده و تصریح می‌کند که زندگی‌اش مختص به خدمت به بشریت و حفظ اصول دین است. در نهایت، او را در عین سادگی شکوه و بزرگی می‌بیند و از او به عنوان حافظ دین یاد می‌کند.
هوش مصنوعی: رهبری دین و نور ائمه، همچون عمر، دیگر زمانه‌ای را تحمل نمی‌کند.
هوش مصنوعی: شربتی از دین و شرع که به واسطه رسول درختی شکل گرفته، به لطف نسیم پیروزی، مورد پذیرش قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: حافظ در این بیت به این اشاره دارد که عشق و پیوند واقعی از نظر روح و دل به گونه‌ای است که نمی‌توان دیدگاه‌های معمول را در مورد آن به کار برد. او می‌خواهد بگوید که عشق واقعی، فراتر از ظواهر و قواعد دینی است و تنها از طریق عمق احساسات قابل درک و تجربه است.
هوش مصنوعی: از عزازیل نترس، چون او از دور به تو می‌نگرد؛ مانند بتی که در معبد به آرامی انتظار می‌کشد، ولی به زودی همه چیز به سرانجام می‌رسد.
هوش مصنوعی: از صدای بلند و هیبت قوی او، مایه و اساسش فرار می‌کند و تحت تأثیر قدرت سایه‌اش قرار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: تا وقتی که در حریم دین محافظت می‌شود، فراموشی و خیالات سوء از او دور می‌شود و پاکی و احترام حفظ می‌گردد.
هوش مصنوعی: به خاطر اعتقاداتش و احترامی که برای دین قائل است، همیشه به آسمان نگاه می‌کند و مانند کسی است که از زمین غافل مانده است.
هوش مصنوعی: ظاهر او کوچک و ظریف است، اما همانند حکمت و نکته‌های عمیق، راهنمایی بزرگ و ارزشمند به شمار می‌آید.
هوش مصنوعی: به او که دارای لطافت خاصی است، نگاه کن و به پاکی و بی‌نقصی‌اش که از هرگونه آفتی دور است.
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی بیان می‌کند که هم سخن واضح و شیوا لازم است و هم چهره زیبا و دلنشین برای دیدار. یعنی ارتباط خوب و همچنین جذابیت ظاهری هر دو مورد توجه و اهمیت هستند.
هوش مصنوعی: بی‌تردید، سخنش در این مکان مانند عیسی (علیه‌السلام) از خاک، دل را زنده و شاداب می‌کند.
هوش مصنوعی: زبان گویاترین در ستایش او، جبرئیل، به خاطر کمال بلندی و مقام اوست.
هوش مصنوعی: خانه‌ی شاد و خوشحال به خاطر او پر رونق است و همه‌ی دوستان به خاطر او خوشحال و شاداب هستند.
هوش مصنوعی: وقتی دعا به آسمان می‌رود، عیسی (ع) پاسخ مثبت خواهد داد و برکت و رحمت الهی از آسمان نازل می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر درد و رنج درون او آشکار شود، آن وقت مشکلات و محدودیت‌های زندگی هیچ ارزشی پیدا می‌کنند.
هوش مصنوعی: شادی با آمدن او به اوج رسید و با آرامش تمام بر دستان گشته‌اش نشسته است.
هوش مصنوعی: دل او پاک و خالص است و سخنوری او شیرین و چالاک، که به زیبایی او اشاره دارد.
هوش مصنوعی: بهشت و جایگاه‌های مقدس الهی همچون عرش و آیهٔ الکرسی، مانند شهدی شیرین و مطبوع هستند.
هوش مصنوعی: اگر انسان دارای مروت و بزرگ‌منشی باشد، در خانه‌ای لطیف و دلپذیر ساکن می‌شود. اما اگر قناعت و بی‌نیازی را در زندگی پیشه کند، زندگی‌اش ساده‌تر و آسان‌تر خواهد بود.
هوش مصنوعی: هر سخنی که زیبا و واضح باشد، مانند کلامی است که از زبان مسیح بر خواهد خواست.
هوش مصنوعی: هر کسی که در پی دین و معنویت باشد، در حقیقت به مقام و جایگاه بالایی دست می‌یابد و از رحمت و اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر دشمن در دستان تو باشد و به خاطر تو قدرتش را از دست بدهد، مانند کارکرد شمشیر در پشت آن است.
هوش مصنوعی: تا زمانی که انسان به خوبی خود را نزیند و احساساتش را نپرورد، بر روی منبر (یعنی مقام و جایگاه) خود هیچ تأثیری مثبت نخواهد داشت. گریه و اندوه هم در این مسیر کمکی نخواهد کرد.
هوش مصنوعی: معنی کلمات او مانند چهره‌ی زیبای یک حوری که از پشت پرده‌ی نور نمایان می‌شود، ظاهر می‌شود.
هوش مصنوعی: آدمی با ظرافت و دقت کار خود را انجام می‌دهد، به‌گونه‌ای که مانند شاهی باشد که عروس را با دقت و محبت از پشت پرده می‌گیرد و می‌بوسد.
هوش مصنوعی: درخت وفا از او پرثمر و پربار است و زبان ستایش نیز به واسطه او به کار می‌آید.
هوش مصنوعی: زمانی که دل در دعا و نیایش بلند شود، چرخ روزگار برکت و رضایت را بر سر انسان می‌نهد.
هوش مصنوعی: وقتی او به دعا دست می‌زند، چرخ گردون را به صد هزار در باز می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر کسی به مقام بلند و والایی برسد و دعا یا خواسته‌اش برآورده شود، دیگر نه آسمان‌ها و نه حجاب‌ها نمی‌توانند مانع او شوند.
هوش مصنوعی: آفرینش او مانند سیاره زهره زیبایی است و فکرش در سخن، مانند عطارد که نشان‌دهنده هوش و ذکاوت است، در دین و مذهب نمایان می‌شود.
هوش مصنوعی: عقل و اندیشه، کارها را به روشنی و نیکی انجام می‌دهد و در عین حال، تقدیر خداوند هم قدرتی قوی و بی‌نقص دارد.
هوش مصنوعی: دل مرده و خسته‌ای در جستجوی زندگی بود، اما وقتی لحظه‌ای از نیاز در دلش برخاست، به حالت دلخواهش رسید.
هوش مصنوعی: برای خداوند، مال و زیبایی و جان را به زندگی برمی‌گرداند.
هوش مصنوعی: هرگاه ثروت و زیبایی او به دیگران برسد، من هم از این زیبایی غنی و سعادتمند می‌شوم.
هوش مصنوعی: اگر کسی خاک پای او را بردارد، حوریان از آن خاک برای خود آب گوارا می‌سازند.
هوش مصنوعی: غم در زمانی که او با خوشحالی و لبخند ظاهر می‌شود و تنها با یک پای به سمت جلو می‌رود، فرار می‌کند و از او دور می‌شود.
هوش مصنوعی: مردم در اطراف آن شخص، مانند حلقه‌ای که در گوش آویزان است، جمع شده‌اند و همه به زیبایی‌های چشمان او و قوس ابرویش خیره شده‌اند.
هوش مصنوعی: در آنجا که هنر و زیبایی و فضیلت جمع شده است، دست خیال به زیر چانه مانده است.
هوش مصنوعی: گرد و غبار پای او هر چند از ما دور است، اما همانند شهدی است که زنبور از دهان خود بیرون می‌آورد و شیرین و دلچسب است.
هوش مصنوعی: او برای مسیر دین خود خرد و فهمی داراست و به همین دلیل حقیقت دین را به خوبی درک کرده و در زندگی‌اش پیاده می‌کند.
هوش مصنوعی: در استقامت و坚韧 بودن شبیه عمر هست، ولی سر علم، سر دیگری دارد.
هوش مصنوعی: روز و شب به خاطر آن جهان، ساز وکاری انجام می‌دهند و از کار دیگری غافل نمی‌شوند.
هوش مصنوعی: او فقط برای بهبود و اصلاح جهان فعالیت می‌کند و از او هر لحظه ایمان و تازگی به وجود می‌آید.
هوش مصنوعی: هیچ کس نباید درشت و بی‌ادب باشد و از بیهوده‌گویی و حرف‌های بی‌فایده خشنود شود؛ چون این امر نه مورد رضایت خداست و نه پیامبر.
هوش مصنوعی: او نماینده شرع پیامبر اسلام است و عالم به علم و دانش امام علی نیز اوست.
هوش مصنوعی: دانش تفسیر به طور عمیق و دقیق به توضیح و تبیین معانی آیات و متون دینی می‌پردازد.
هوش مصنوعی: هر چه که پیامبر با مرتضی (علی) صحبت کرده، به جان و دل پذیرفته شده است.
هوش مصنوعی: زمانی که به این دنیای فانی وارد شد، قوانین و دستورات پیامبر، بنیان‌گذار خود را داشت.
هوش مصنوعی: دانش او از دین به حدی عمیق و گسترده بود که دنیای او به تصویر روحش درآمد.
هوش مصنوعی: مرتضی در این مسیر دوست و یاری بود که در دلش به مانند نگار، عشق و زیبایی نمایان شد.
هوش مصنوعی: هر کسی که با بدنش دشمنی کند و دلش با خدا باشد، بدان که او از اهل علم و آگاهی است.
هوش مصنوعی: هرچه در مورد ستایش او فکر کنم، نشانگر شخصیت اوست و من بیش از این نمی‌دانم.
هوش مصنوعی: من از ناتوانی‌ام در برابر کار او به یزدان پناه می‌برم، زیرا او به حكمت خود در کنار اوست.
هوش مصنوعی: ایمان و دین باید با احتیاط و دقت بیان شود و از خرد کل نیز پشتیبانی شود.
هوش مصنوعی: بهتر است که عمر انسان به اندازه‌ای باشد که با علم و دانش او همراه باشد و خرد و اندیشه‌ی او همیشه در یاد و خاطر مردم باقی بماند.
هوش مصنوعی: باد این سرزمین همیشه دل‌نواز است، درست مانند سمندری که از آتش لذت می‌برد و هرگز آسیب نمی‌بیند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.