سنایی
»
حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه
»
الباب السّابع فصل فی‌الغرور و الغفلة والنسیان و حبّ‌الامانی والتّهور فی امور الدّنیا و نسیان‌الموت والبعث والنشر
»
بخش ۱۸ - فصل فی صفة‌الافلاک والبروج والسّماء والارض و ما بینهما من‌العجایب ذکر الافلاک و ما فیها من‌العجایب احسن من ابداع المخدّرات الکواعب
چندگویی ز چرخ و مکر و فنش
به خدای از کری کند سخنش
چیست چرخ و زمین فراز و مغاک
جامهٔ سبز و دامنی پر خاک
شب صد چشم چیست محتالی
روز یک چشم چیست دجّالی
زشت باشد به خاصه از ابدال
جز به عبرت نظارهٔ دجّال
روز و شب را به سوی زیرک و غمر
تحفه از وی غمست و غارت عُمر
چیست چنبر سپهر دهر افروز
رسن پیسه چیست جز شب و روز
در فگندت به چنبر گردن
بهر کشتن زمانه پیسه رسن
زده مار فلک ترا به ستیز
هست پیسه رسن ازو بگریز
در غم زرّ سرخ و سیم سره
سبلتت سبز گشت همچو تره
تره سبز و پر آب و رنگینست
سر کینش ز پای سرگینست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی پیچیدگی‌ها و فریبندگی‌های زندگی و زمان می‌پردازد. شاعر به چرخ فلک و تاثیرات آن بر انسان اشاره می‌کند و می‌گوید که زندگی مانند یک بازی یا تله است که هرچند زیبا به نظر می‌رسد، اما در واقع می‌تواند باعث رنج و غم شود. شب و روز به عنوان نمادهای دوگانگی زندگی معرفی می‌شوند و شاعر به این نکته اشاره می‌کند که باید از این دجال‌ها عبرت گرفت و هوشیار بود. در انتها، به فریبندگی دنیا و زیبایی‌های ظاهری اشاره شده و این موضوع که این زیبایی‌ها می‌تواند موجب غفلت و گرفتار شدن در مشکلات گردد، بیان می‌شود.
هوش مصنوعی: در اینجا صحبت از این است که انسان در برابر تغییرات و بازی‌های روزگار از خود ضعف نشان می‌دهد و در نهایت به خداوند پناه می‌برد تا از رحمت و کرمش بهره‌مند شود. در واقع، این بیانگر این است که در شرایط سخت و دشوار، فرد به خدا روی می‌آورد و از او یاری می‌طلبد.
هوش مصنوعی: چرخ و زمین به چه معناست؟ دنیای ما پر از فراز و نشیب‌هاست، مانند لباسی سبز که در آن خاک و غبار نشسته است.
هوش مصنوعی: در شب، چشمان زیادی وجود دارد که به نظر می‌رسد به تجمل و زیبایی دنیا اشاره دارند، در حالی که در روز تنها یک چشم، که ممکن است نمادی از واقعیت یا حقیقت باشد، وجود دارد که به نیرنگ‌های زمان اشاره می‌کند. این بیان به تضاد بین شب و روز و ظاهری که هر یک از آنها دارند، می‌پردازد.
هوش مصنوعی: نگاه کردن به دجّال، به ویژه برای کسانی که به مقام ابدال رسیده‌اند، ناپسند و زشت است، مگر این که هدفشان عبرت گرفتن باشد.
هوش مصنوعی: روز و شب را به سمت کسی که هوشمند و پرجنب و جوش است، هدیه‌ای از غم و سرقت زمان زندگی می‌رسد.
هوش مصنوعی: چرا این گردونه ی زمان و روزگار، جز شب و روز چیز دیگری بیشتر نیست؟
هوش مصنوعی: در دام تو، به دور گردن، به خاطر نابودی زمان، طناب کشیده شده است.
هوش مصنوعی: دشمنی و سختی‌هایی که از آسمان به تو می‌رسد، مانند مار هاری است که باید از آن دوری کنی و فرار کنی.
هوش مصنوعی: غم و اندوهی که بر سر زرین و نقره‌ای تو آمده، باعث شده که موهایت مانند تره، سبز و شاداب شود.
هوش مصنوعی: تره‌ای سبز، پرآب و خوش‌رنگ است اما دمی که از ریشه‌اش به زمین می‌رسد، نشان‌دهندهٔ ریخت و وضعیتی ناپسند و ناخوشایند است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.