گنجور

 
سنایی

زینة اللّٰه نه اسب و زین باشد

زینة‌اللّٰه جمالِ دین باشد

مرده ای زان شدی اسیرِ هوس

دیده از مردگان کشد کرگس

در جهان منگر از پی رازش

چکنی رنگ و بوی غمّازش

که تو اندر جهان بدسازان

همچو رازی به دست غمازان

نیست مهر زمانه بی‌کینه

سیر دارد میان لوزینه

کی سزای جهان جان باشد

هرکرا روی دل به کان باشد

سرنگون خیزد از سرای معاد

هرکه روی از خرد نهد به جماد

هرکه اکنون درین کلوخین گوی

از نَبیّ و نُبی بتابد روی

چون قیامت برآید از کویش

روی باشد قفا قفا رویش

ای سنایی برای دین و صلاح

وز پی جُستن نجات و فلاح

همچو دریا چو نیست اینجا حُر

کام پر زهر باش و دل پر دُر

زانکه در جان به واسطهٔ اسباب

زفتی از خاک رُست و ترّی از آب

آدمی چون غلام راتبه شد

ژاژِ طیان به خط کاتبه شد

گرچه جان همچو آب پاک آمد

زر نگهدارتر ز خاک آمد

ورنه ارکان ز خاک پاکستی

زر نگهدارتر ز خاکستی

معطیان زفت و دل زحیر زده

دایه بیمار و طفل شیر زده

هرکه در زندگی بخیل بُوَد

چون بمیرد چو سگ ذلیل بُوَد

بیش از این بهر خواجه و مزدور

نتوان رفت در جوال غرور

تو مشو غرّه کو سیه چرده‌ست

کان سیاهه سپید بر کرده‌ست

 
 
 
عنصری

چون بیامد بوعده بر سامند

آن کنیزک سبک زبام بلند

برسن سوی او فرود آمد

گفتی از جنبشش درود آمد

جان سامند را بلوس گرفت

[...]

مسعود سعد سلمان

چیست آن کاتشش زدوده چو آب

چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب

نیست سیماب و آب و هست درو

صفوت آب و گونه سیماب

نه سطرلاب و خوبی و زشتی

[...]

ابوالفرج رونی

ثقة الملک خاص و خازن شاه

خواجه طاهر علیک عین الله

به قدوم عزیز لوهاور

مصر کرد و ز مصر بیش به جاه

نور او نور یوسف چاهی است

[...]

سنایی

ابتدای سخن به نام خداست

آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست

خالق الخلق و باعث الاموات

عالم الغیب سامع الاصوات

ذات بیچونش را بدایت نیست

[...]

وطواط

الترصیع مع التجنیس

تجنیس تام

تجنیس تاقص

تجنیس الزاید و المزید

تجنیس المرکب

[...]