بخش ۴ - در شرف نفس و عقل
پدر و مادر جهان لطیف
نفس گویا شناس و عقل شریف
زین دو جفت شریف طاق مباش
واندرین هر دو اصل عاق مباش
بندگی کن همیشه ایشان را
مده از دست در پریشان را
گرشان بعد امر بپرستند
این دو گوهر سزای آن هستند
پدر و مادری که نازارند
حکما عقل و نفس را دارند
مایه بخش سپهر و ارکانند
پیشکاران عالم جانند
سبب جسمت این دو جسمانیست
علت روحت آن دو روحانیست
آن دوت از آرزو سپرده به خاک
وآن دوت از قدر برده بر افلاک
حق آن دو شریف را بگذار
حق این هر دو هم فرو مگذار
وانکه در راهِ کعبه از سرِ داد
اشتر این داد اگرت زاد آن داد
خرد از تو تویی برد جاوید
آب را در هوا کشد خورشید
خرد آمد مشاطهٔ جانت
خرد آمد چراغ ایمانت
حقّهٔ حق دراین جهان خردست
سر به مُهرست و پایدار خودست
عقل در کارگاه کن‌فیکون
از پی جلوهٔ قرار و سکون
در ازل چون حدیث با خود راند
تا ابد همچو کرم پیله بماند
سوی بازار دین چو جستی راه
رستی ار جستی از ملامت گاه
از کژی دور باش و کاژ مباش
چون نه‌ای عود خیره ناژ مباش
که کژی نفس عشوه آگین راست
راستی عقل عافیت بین راست
خرد از بد ترا نجات دهد
خرد از دوزخت برات دهد
جاهلی کفر و عاقلی دین است
عیب‌جو آن و غیب‌گو این است
کشد این را هوا سوی سجین
برد آنرا خرد به علّیّین
منگر آن تات بد چه فرماید
آن نگر کت خرد چه فرماید
کند ار عاقلت به حق در خشم
به از آن کت ببندد ابله چشم
همه کار تو باد با عقلا
دور بادی ز صحبت جهلا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به اهمیت پدر و مادر به عنوان تمثیل عقل و نفس اشاره می‌کند. او تأکید می‌کند که باید همیشه به این دو ارج نهاد و در خدمت آنها بود. همچنین، عقل و نفس به عنوان دو نیروی بنیادین در زندگی انسان، از یک سو به جسم و از سوی دیگر به روح او ارتباط دارند. شاعر از خرد به عنوان راهنمای انسان در زندگی یاد می‌کند و آن را وسیله‌ای برای نجات از ظلمت و جهل می‌داند. در نهایت، او به اهمیت دوری از شر و جهل و نزدیکی به عقل و اندیشه تأکید می‌کند تا انسان به سعادت و آرامش برسد.
هوش مصنوعی: پدر و مادر جهان، موجوداتی لطیف و با نفسی گویا هستند که به خوبی شناخته شده و دارای عقل و فضیلت بالایی هستند.
هوش مصنوعی: از این دو پیوند نیکو، خود را از آنها جدا نکن و در این دو اصل، عصبانی و بی‌صبر نباش.
هوش مصنوعی: هرگز از خدمت به آنها غافل نشو و درنگ نکن، حتی وقتی که اوضاع به هم ریخته است.
هوش مصنوعی: اگر بعد از فرمان، این دو گوهر را پرستش کنند، شایسته‌ی آن هستند.
هوش مصنوعی: پدر و مادری که دچار عواطف و احساسات قوی هستند، قطعاً از فهم و عقل کافی برخوردارند.
هوش مصنوعی: پیشکاران زمین و آسمان، جان‌فزای جهان هستند و مایه حیات و استحکام آن محسوب می‌شوند.
هوش مصنوعی: علت وجود جسم تو دو جسم مادی است، اما روح تو از دو منبع معنوی نشأت می‌گیرد.
هوش مصنوعی: دوستی‌ها و آرزوهای دنیا به خاک سپرده می‌شوند، اما دوستی‌های حقیقی و ارزشمند به آسمان‌ها و عالم بالا منتقل می‌شوند.
هوش مصنوعی: به حقوق آن دو بزرگوار احترام بگذار و حق هر دو را فراموش نکن.
هوش مصنوعی: اگر کسی در مسیر کعبه در جهت انصاف و حق طلبی رفتار کند و نیت خالصی داشته باشد، به او پاداشی عطا خواهد شد که فراتر از تلاش‌ها و کارهایش خواهد بود.
هوش مصنوعی: خرد باعث می‌شود که تو بتوانی جوهر انبیاء را درک کنی و این که چگونه خورشید می‌تواند آب را از زمین به آسمان ببرد.
هوش مصنوعی: خرد باعث می‌شود که روح تو زیبا و آراسته شود و همچنین، روشنایی ایمان تو را تامین می‌کند.
هوش مصنوعی: در این دنیا، حقیقت اصلی به‌طور نرم و آرام وجود دارد و همواره پایدار و مطمئن است، هرچند که به راحتی قابل مشاهده نیست.
هوش مصنوعی: در دنیای خلقت و وجود، عقل در حال تلاش و فعالیت است تا آنچه که ثابت و ساکن به نظر می‌رسد را درک کند و به جلوه‌های مختلف آن پی ببرد.
هوش مصنوعی: در ابتدای خلقت، زمانی که خداوند با خود فکر می‌کرد، تا ابد مانند پیله‌ای که کرم درون آن زندگی می‌کند، باقی خواهد ماند.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال حقیقت و معنای دین هستی و تلاش کنی، به راه رستگاری می‌رسی. اما اگر از سرزنش‌ها و انتقادها بگریزی، در این مسیر موفق نخواهی بود.
هوش مصنوعی: از انحراف و نادرستی دوری کن و خودت هم به آن دچار نشو؛ زیرا تو مانند چوب معطر نیستی که در کژ بودن، بوی خوشی پخش کند.
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که تمایلات و وسوسه‌های نفس، که اغلب جذاب و فریبنده به نظر می‌آیند، می‌توانند ما را از درک حقیقت و عقلانیت دور کنند. در واقع، عقل و درک صحیح باید بر این تمایلات فائق آید تا به آرامش و عافیت برسیم.
هوش مصنوعی: ذکاوت انسان او را از مشکلات بزرگ نجات می‌دهد و به او فرصتی برای رهایی می‌بخشد.
هوش مصنوعی: انسان جاهل به خاطر نداشتن آگاهی از حقایق، به بی‌مبالاتی و کفر می‌پردازد، در حالی که فرد عاقل با درک و آگاهی، راه دین را می‌شناسد. عیب‌جویی از دیگران نشانه نادانی است، در حالی که افراد عاقل نمی‌پردازند به غیبت و قضاوت‌های نادرست.
هوش مصنوعی: هوا این فرد را به سوی سجین می‌برد، در حالی که خرد آن فرد را به سمت علیّین می‌کشاند.
هوش مصنوعی: به آنچه که ظواهر نشان می‌دهند توجه نکن، بلکه به آنچه که عقل و خرد می‌گوید گوش بده.
هوش مصنوعی: اگر عقل تو در حق به خشم بیفتد، بهتر است که ابلهان چشمان خود را ببندند.
هوش مصنوعی: همهٔ کار تو باید با افراد باهوش و عاقل باشد و از گفت‌وگو با افراد نادان دوری کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.