بخش ۱۲ - در فترت و جهالت گوید و ستایش پیغمبران علیهم‌السلام کند ذکرالانبیاء خیر من حدیث الجهلاء
انبیا راستانِ دین بودند
خلق را راه راست بنمودند
چون به غرب فنا فرو رفتند
باز خود کامگان برآشفتند
پرده‌ها بست ظلمت از شب شرک
بوسها داد کفر بر لب شرک
این چلیپا چو شاخ گل در دست
وآن چو نیلوفر آفتاب‌پرست
این صنم کرده سال و مه معبود
وآن جدا مانده از همه مقصود
این شمرده ز جهل بی‌برهان
بدی از دیو و نیکی از یزدان
خاک پاشانِ آتش آشامان
آبْ کوبان بادْ پیمایان
این چو باده ز مغز عقل زدای
وان چو نکبا ز سر عمامه‌ربای
این وثن را خدای خود خوانده
وآن شمن‌وار دین برافشانده
این یکی سحر آن دگر تنجیم
این یکی در امید وان در بیم
همه ناخوبْ سیرتان بودند
همه اعمی بصیرتان بودند
عام قانع شده به ریمن دین
خاص مشغول در نشیمن دین
دین حق روی خود نهان کرده
هریکی دین بد عیان کرده
بدعت و شرک پر برآورده
رندقه جمله سر برآورده
این به تلقین هرزه‌ای در بند
وآن به تخییل بیهده خرسند
گوش سرشان هوس شنوده ز ریو
هذیانشان هدی نموده ز دیو
شده نزدیک عام و دانشمند
سفه و غیبت و فضولی پند
خاص در بند لذّت و شهوات
عام در بند هزل و تراهات
مندرس گشته علم دین خدای
همگان ژاژخای و یافهْ درای
عِزّ خود جسته در بهانهٔ علم
عقل پوشیده در میانهٔ علم
راستیها ز بیم بند و طلسم
روی پوشیده چون الف در بسم
خاصگان چون به خانه باز شدند
عامه هم با سرِ مجاز شدند
آن یکی رفته بر ره موسی
وآن دگر مقتدای او عیسی
کیشِ زردشت آشکار شده
پردهٔ رحم پاره پاره شده
ملک توران و ملکت ایران
شده از جور یکدگر ویران
حبشه تاخته سوی یثرب
فیل با ابرهه ز مرغ هرب
خانهٔ کعبه گشته بتخانه
بگرفته به غصب بیگانه
عتبه و شیبه و لعین بوجهل
یک جهان پر ز ناکس و نااهل
عالمی پر سباع و دیو و ستور
صد هزاران ره و چه و همه کور
بر چپ و راست غول و پیش نهنگ
راهبر گشته کور و همره لنگ
خفتهٔ جهل را ز پر خوابی
گزدم حمق کرده ذبابی
پُر ضلالت جهان و پُر نیرنگ
بر خردمند راه دین شده تنگ
بانگ برداشته سحرگاهان
سگ و خر در جهان گمراهان
ای سنایی چو بر گرفتی کلک
درّ معنی کشیدی اندر سلک
چون بگفتی ثنای حق اوّل
پس بگو نعت احمدِ مرسل
چون ز توحید گفته شد طرفی
گفت خواهم ز انبیا شرفی
خاصه نعت رسولِ بازپسین
آن ز پیغمبران بهین و گزین
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به توصیف وضعیت انسان‌ها در دوران غفلت و فساد دینی پرداخته است. او به نقش انبیا در هدایت بشر و نشان دادن راه راست اشاره می‌کند، اما پس از وفات آنان، مردم به خودکامگی و کفر گرایش پیدا کردند. شاعر به نقد شرک و بدعت‌های فراوان در جامعه می‌پردازد و از ناآگاهی و فساد در اعتقادات عمومی و خصوصی صحبت می‌کند. او به تضاد بین علم حقیقی و علوم بی‌محتوا اشاره می‌کند و از تخریب ادیان و معبودهای مختلف سخن می‌گوید. در نهایت، او از تضعیف اصول دین و گمراهی بشر در مسیرهای نادرست ابراز تأسف می‌کند و از خصوصیات پیامبر اسلام می‌خواهد که مورد توجه قرار گیرد.
هوش مصنوعی: پیامبران راهنمایان حقیقی دین بودند و مسیر درست را به مردم نشان دادند.
هوش مصنوعی: زمانی که کسانی که به خودخواهی و لذت‌جویی پرداخته بودند، به پایان و نابودی رسیدند، دوباره آنها که با عزم و اراده خود برخواسته بودند، به واکنش و خشم پرداختند.
هوش مصنوعی: در تاریکی شب، پرده‌ها بسته شده و کفر به آرامی بر لب شرک می‌نشیند، نشان از تسلط و حاکمیت شرک و نادانی در دل‌های مردم است.
هوش مصنوعی: این تصویر زیبا از گل و نیلوفر آفتاب‌پرست نشان‌دهنده‌ی دو زیبایی متفاوت است. چلیپا به شکل شاخ گل در دست است و نمایی ظریف و دلنشین دارد. در عوض، نیلوفر آفتاب‌پرست حالتی شاداب و روشن دارد که نشان‌دهنده‌ی ارتباط با خورشید و زندگی است. این تضاد زیبا بین دو نوع گل، نمادی از تنوع و زیبایی‌های طبیعت است.
هوش مصنوعی: این معشوق همچون خورشید و ماه است که همه سال و ماه را به خود جذب کرده و هیچ چیز دیگری نمی‌تواند به او نزدیک شود؛ و آنچه که جدا از اوست، هیچ هدف و مقصودی ندارد.
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم نادانی و ناامیدی اشاره دارد که چگونه می‌تواند انسان را از درک حقیقت دور کند و باعث شود که بدی از موجوداتی شریر و نیکی از موجوداتی خوب به‌دست نیاید. به عبارت دیگر، نادانی می‌تواند منجر به قضاوت‌های نادرست درباره خوب و بد شود.
هوش مصنوعی: افرادی که در حال پراکندن خاک هستند، در حالی که آتش‌نوش‌ها آب را می‌کوبند و کسانی که به سوی باد می‌روند، در تلاش‌اند.
هوش مصنوعی: این باده، وقتی که به عقل و فهم می‌رسد، آن را می‌گیرد و خالی می‌کند، و آن نکبت هم مانند عمامه‌ای است که از سر کسی بر می‌دارد.
هوش مصنوعی: این فرد بت خود را به عنوان خدا می‌شناسد و همچنان که یک شمن دین و آیین خود را پراکنده می‌کند، به ترویج افکار خود می‌پردازد.
هوش مصنوعی: این یکی جادو و سحر است و آن دیگری علم نجوم؛ یکی در حال امیدواری و دیگری در حال نگرانی.
هوش مصنوعی: همه انسان‌ها در ظاهر نیکو بودند، اما در باطن بینش و بصیرت نداشتند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که جمعی از مردم به چیزهای ساده و مشتی از دین راضی شده‌اند، در حالی که گروهی دیگر در جزئیات عمیق‌تری از دین و مسائل معنوی مشغول‌اند. به نوعی، اشاره به تفاوت در عمق و توجه افراد به مسایل مذهبی دارد.
هوش مصنوعی: هر کسی که در دل خود دین حق دارد، آن را پنهان کرده، اما دین‌های نادرست را به وضوح نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: نوآوری و شرک در پی هم به شکل‌های مختلف خود را نشان داده‌اند و همگان آنها را آشکارا دریافت کرده‌اند.
هوش مصنوعی: این فرد در حال شنیدن حرف‌های بی‌خود و بی‌هدف است و آن فرد دیگر از تخیلات بی‌اساس و بی‌فایده‌اش خوشحال است.
هوش مصنوعی: سرهایشان به شنیدن تمایل دارد و هذیان‌هایشان به آنها جهت و راهنمایی می‌دهد، گویی که تحت تأثیر یک نیرو یا موجود شوم قرار گرفته‌اند.
هوش مصنوعی: نزدیک مردم عادی و دانشمندان، سخن از نابخردی، غیبت و دخالت در کار دیگران را بشنوید و عبرت بگیرید.
هوش مصنوعی: بعضی از افراد فقط مشغول لذت‌ها و خواسته‌های خود هستند، در حالی که دیگران درگیر مسائل بی‌محتوا و بی‌اهمیت هستند.
هوش مصنوعی: علم دین خدا به زوال رفته و کسانی که در سخن گفتن بی‌پایه هستند، ادعای زیادی دارند.
هوش مصنوعی: شخصی که به علم و دانش متمسک می‌شود، عزت و عظمت خود را در بهانه‌های علمی جستجو می‌کند. در واقع، عقل و حکمتی که در پس دقت و پژوهش وجود دارد، در دل این علم نهفته است.
هوش مصنوعی: واقعیت‌ها به‌خاطر ترس از قید و شرط‌ها و مراسم‌های مرموز، پنهان مانده‌اند، همان‌طور که حرف "الف" در کلمه "بسم" غیرقابل رؤیت است.
هوش مصنوعی: زمانی که افراد خاص و برجسته به خانه‌هایشان برگشتند، مردم عادی هم با راهی آسان و ساده در این مسیر قرار گرفتند.
هوش مصنوعی: یکی در راه موسی رفته و دیگری پیرو عیسی است.
هوش مصنوعی: کیش زردشت به وضوح نمایان شده و پرده‌ای که رحم را می‌پوشاند پاره شده است.
هوش مصنوعی: ملک توران و کشور ایران به خاطر ظلم و ستم یکدیگر خراب و ویران شده‌اند.
هوش مصنوعی: حبشه به سمت یثرب (مدینه) حمله کرده و فیل با ابرهه، فرمانده آنها، به سوی این شهر آمده است.
هوش مصنوعی: خانهٔ کعبه به مکانی تبدیل شده که به جای عبادت خدای یگانه، محل پرستش بت‌ها شده و آن هم به طرق ناح legal و تصرف از سوی بیگانگان.
هوش مصنوعی: عتبه و شیبه و لعین بوجهل، افرادی هستند که در کمال بدی و ناپسندی به سر می‌برند و جامعه‌ای پر از افراد بی‌ارزش و نالایق را تشکیل می‌دهند.
هوش مصنوعی: جهانی پر از درندگان، شیاطین و جانوران است؛ در این عالم هزاران راه وجود دارد و همه آنها به نوعی نابینا هستند.
هوش مصنوعی: در دو طرف غول‌ها و در مقابل نهنگ راه را گم کرده و همراهانش لنگ لنگان حرکت می‌کنند.
هوش مصنوعی: در بستر نادانی، کسی که در خواب عمیق است را به خاطر نادانی‌اش، مگس نیش می‌زند.
هوش مصنوعی: جهان پر از گمراهی و فریب است و برای فردی عاقل، مسیر واقعی دین دشوار و باریک شده است.
هوش مصنوعی: در صبح زود صدای سگ و خر به گوش می‌رسد و این نشانه‌ای از بی‌راهه رفتن انسان‌هاست.
هوش مصنوعی: ای سنایی، هنگامی که قلم خود را برداشتید، معنی‌های ارزشمند را در نظم و ترتیب قرار دادید.
هوش مصنوعی: اول از ستایش خداوند سخن بگو، سپس از صفات و ویژگی‌های پیامبر احمد که فرستاده شده است، یاد کن.
هوش مصنوعی: وقتی از یکتاپرستی صحبت شد، طرفی گفت: می‌خواهم از انبیا مقام و فضیلت بگیرم.
هوش مصنوعی: به‌ویژه توصیف پیامبر آخرالزمان، بهترین و برگزیده‌ترین پیامبران است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.