گنجور

 
سحاب اصفهانی

دگر باره شد ابر در بوستان

گهر بار چون دست فخر زمان

ز نظاره ی یوسف نو بهار

زلیخای پیر جهان شد جوان

چنان گشت از سبزه خرم زمین

که هر دم زند طعنه بر آسمان

ز ترویج باد بهاران چمن

ز تأثیر ابر بهاری جهان

بود غیرت افزای باغ ارم

بود رشک فرمای باغ جنان

کشد ناله چون عاشق دلفگار

کند جلوه چون شاهد دلستان

به سرو سهی جان زار تذرو

به طرف چمن قد سرو روان

سزد گرزند طعنه بر مرغزار

سزد گر کند خنده در گلستان

به گیسوی سیمین بران یاسمن

به رخسار گلچهرگان ارغوان

چو من هر نفس قمری بی‌قرار

چو من هر زمان بلبل ناتوان

به مدح وحید زمان نکته سنج

به شأن فرید جهان مدح خوان

محیط سخا میرزا احمد آنک

ز جودش دراز بحر خواهد امان

جهان کرم صاحب کامکار

سپهر هنر سرور کامران

هنر پروری کش خرد رایض است

که آورده رخش هنر زیر ران

ثریا مکان فلک رتبتی

که در بزم بخشش چو سازد مکان

جواهر زانجم پی بذل او

به درگاهش آرد سپهر ارمغان

ببالند برجیس و ناهید از این

بنازند بهرام و کیوان از آن

که گشتند در محفلش متصل

که هستند بر درگهش جاودان

یکی نغمه سنج و یکی همنشین

یکی پرده دار و یکی پاسبان

به تحریر مدحش به صد قرن اگر

عطارد بکوشد به کلک و بنان

نویسد نه یک شمه از آن حدیث

نگارد نه یک جزو از آن داستان

به خجلت زرایش بود ماه و مهر

به غیرت به دستش بود بحر و کان

بود نکهت خلق او بر مشام

بود شعله ی قهر او در روان

دلاویز مانند باد بهار

شرربار مانند برق یمان

هم از لطف و بیمش بود روز و شب

رخ دوستان و تن دشمنان

فروزان بدانسان که از مهر لعل

گدازان بدانسان که از مه کتان

از او خصم را پایه ی اقتدار

از او دوست را رایت قدر و شان

زپستی به قعر زمین جایگاه

زرفعت به فرق ملک سایبان

قضا روز و شب بر جنابش مقیم

قدر سال و مه در رکابش روان

ز اندیشه ی ناوک قهر او

خمیده است پشت فلک چون کمان

زنخل وجودش ریاض کمال

چنان تازه کز سروو گل بوستان

بود نکته دانی که با دانشش

نداند کسی عقل را نکته دان

زالفاظ خوش همچو چشم سحاب

لب او به گاه سخن درفشان

فلک رفعتا ایکه روشن بود

زخاک درت دیده ی روشنان

دو روزی به ظاهر نهادم اگر

ز راه اطاعت قدم بر کران

و زاینسان سخن های دور از ادب

دمادم اگر باتو کردم بیان

که دیگر نپویم به آئین خویش

طریق رضای تو چون بندگان

چو گردون نگردم به امرت مطیع

چو کیوان نبندم به حکمت میان

به قدر فروزنده ی آفتاب

به ذات فرازنده ی آسمان

به پیوند عشاق زود آشنا

به پیمان خوبان نا مهربان

به عیش دل آسودگان وطن

به درد غریبان آزرده جان

به قهری که داری به من آشکار

به لطفی که داری به من در نهان

که بودم در اندیشه ی خرده بین

همین آزمایش همین امتحان

که پایان لطف تو گردد پدید

که مقدار حکم تو گردد عیان

اگر نه من آن با وفا بنده ام

که محکم بود عهد سختم چنان

که تا باشد از من به گیتی اثر

که تاباشد از من به عالم نشان

سپارم ره خدمت و طاعتت

به دل چاکر آسا به تن بنده سان

گر افشانیم از جفا آستین

و گررانیم از ستم ز آستان

خیالم خلل یابد اندر دماغ

زبانم خدر گیرد اندر دهان

به جزو صفت آرم اگر در خیال

به جز مدحت آرم اگر بر زبان

دل من به باغ وفا بلبلی است

که چون کرد در گلشنی آشیان

نباشد غمین گر رود هر قدم

نگردد حزین گر رسد هر زمان

به پا خار بیدادش از خار بن

به پر سنگ آزارش از باغبان

مکن جز صفا در گمانم خیال

مکن جز وفا در خیالم گمان

که این گشته بارای من مقترن

که این کرده با ذات من اقتران

چوپایان ندارد (سحاب) این سخن

از این ره همان به که پیچم عنان

ز سود و زیان تا به گیتی بود

یکی شاد کام و یکی دل گران

دل دوستان رازلطف تو سود

تن دشمنان را زبیمت زیان

خزان عدویت بود بی بهار

بهار حبیبت بود بی‌خزان