اگر دل از علایق کنده باشی
به منزل بار خود افکنده باشی
فلک ها را توانی پشت سر دید
به نور عشق اگر دل زنده باشی
اگر دل برکنی زین چاردیوار
در خیبر ز جا برکنده باشی
نسازی از منی گر پاک خود را
همان یک قطره آب گنده باشی
گریبان تو طوق لعنت توست
اگر از کبر و عجب آکنده باشی
لباس آدمیت بر تو پینه است
اگر چون گرگ و سگ درنده باشی
خط آزادگی بر جبهه داری
اگر در خواجگی ها بنده باشی
به غیر از پشت پای خود چو نرگس
نمی بینی، اگر بیننده باشی
ثناگوی تو باشد هر گیاهی
اگر سرچشمه زاینده باشی
مکن چون صبحدم در فیض تقصیر
که دایم با لب پرخنده باشی
دعای تیره روزان آب خضرست
اگر چون مهر و مه تابنده باشی
پریشانی ز آفت ها حصارست
همان بهتر که زیر ژنده باشی
چنان گرم از بساط خاک بگذر
که شمع مردم آینده باشی
برات رستگاری جبهه توست
گر از اعمال خود شرمنده باشی
چو خواهد بخش کردن مرگ مالت
همان بهتر که خود بخشنده باشی
کم از گوی سعادت نیست فردا
سری کز شرم پیش افکنده باشی
به دعوی چون صدف مگشای لب را
اگر پر گوهر ارزنده باشی
ندارد زندگانی آنقدر قدر
که بر جان چون شرر لرزنده باشی
به کوشیدن توان آباد گردید
شوی آباد گر کوشنده باشی
به جستن یافت هر کس یافت چیزی
نمی جویی تو، چون یابنده باشی؟
زلیخای جهان کوتاه دست است
اگر پیراهن تن کنده باشی
تو آن روز از عزیزانی که از خود
زیاد از دیگران شرمنده باشی
دهان خویش را گر پاک سازی
به گوهر چون صدف زیبنده باشی
اگر شب را چو انجم زنده داری
همیشه با رخ تابنده باشی
توانی دست با رستم فرو کوفت
اگر خود را ز پا افکنده باشی
اگر زین جسم خاکی برنیایی
غبار دیده بیننده باشی
ندارد احتیاج شمع خاکت
اگر با سینه سوزنده باشی
ترا صبح از غریبی می رهانند
اگر چون شمع، شب گرینده باشی
نخواهی خنده زد بر گریه شمع
ز شهد وصل اگر دل کنده باشی
ز آب زندگانی سربرآری
اگر در آتش سوزنده باشی
بود همت پر و بال آدمی را
مبادا طایر پرکنده باشی
در آن عالم توانی زیست ایمن
درین عالم اگر ترسنده باشی
توانی کوس شاهی زد در آفاق
اگر صائب خدا را بنده باشی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی ویژگی‌های روحانی و انسانی فرد می‌پردازد و تأکید می‌کند که اگر دل از تعلقات دنیا بکَند و به عشق و بالندگی روحی توجه کند، می‌تواند به علو و رستگاری دست یابد. شاعر به خواننده یادآوری می‌کند که اگر خود را از کبر و خودبینی دور کند، می‌تواند انسان واقعی شود. همچنین، او به ویژگی‌های نیکو از جمله صداقت، پاکی و تلاش اشاره می‌کند و بر این نکته تأکید می‌کند که باید از عواطف منفی مانند کینه ورزی پرهیز کرد و به انسانیت و عدالت پایبند بود. در نهایت، شاعر روحیه امید و تلاش را ارج می‌نهد و به امکان دست‌یابی به اوج‌های معنوی و انسانی تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر از وابستگی‌ها و تعلقات دنیوی دل بکنی، در حقیقت باری که بر دوش داری را بر زمین گذاشته‌ای.
هوش مصنوعی: اگر دل تو سرشار از عشق باشد، می‌توانی دنیا را به شیوه‌ای متفاوت و روشن ببینی و از موانع و مشکلات فراتر بروی.
هوش مصنوعی: اگر از این چهار دیواری دوری کنی، مانند کسی خواهی بود که از خیبر دور شده است.
هوش مصنوعی: اگر خودت را درست و پاک نسازی، دیگر مثل یک قطره آب کثیف نخواهی بود.
هوش مصنوعی: اگر تو از غرور و خودبزرگ‌بینی پر شده باشی، گریبانت باری سنگین و لعنت خواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر تو مانند گرگ و سگ وحشی باشی، لباس انسانیت بر تن تو فقط یک پوشش است و معنایی ندارد.
هوش مصنوعی: اگر در زندگی خود برای دیگران همچون بنده‌ای خدمت کنی، هرچقدر هم که در ظاهر آزادانه زندگی کنی، در حقیقت نمی‌توانی آزاد از قید و بندها باشی.
هوش مصنوعی: اگر نگاهت به غیر از خودت و مشکلاتت نباشد، نمی‌توانی زیبایی‌های دیگر را ببینی.
هوش مصنوعی: هر گیاهی می‌تواند ستایش‌گر تو باشد اگر تو منبعی زاینده و حیات‌بخش باشی.
هوش مصنوعی: مبادا مانند صبح زود در نعمت‌ها کوتاهی کنی، زیرا همیشه باید با چهره‌ای خندان و شاداب باشی.
هوش مصنوعی: اگر در زندگی مانند خورشید و ماه درخشان و پرنور باشی، دعای افرادی که روزهای سخت و سیاهی دارند، می‌تواند مانند آب حیات بخشد.
هوش مصنوعی: نگرانی و ناراحتی ناشی از مشکلات، همچون دیواری است که اطراف انسان را احاطه کرده. بهتر است که در شرایط سخت و ناآرامی، زندگی را با سادگی و تواضع بگذرانیم و در عین حال، از این احوال نگران نباشیم.
هوش مصنوعی: به گونه‌ای زندگی کن و به دیگران خدمت کن که مانند شمعی در تاریکی برای نسل‌های آینده روشنایی ببخشی.
هوش مصنوعی: راه نجات و رستگاری تو در عمل و رفتار خودت است، به‌شرطی که از کارهای خود خجالت بکشی.
هوش مصنوعی: وقتی زمان مرگ فرا می‌رسد و دارایی‌ات به پایان می‌رسد، بهتر است خودت بخشش کنی تا دیگران نکنند.
هوش مصنوعی: فردا، دستاوردهایی برای تو رقم می‌خورد که باعث می‌شود از خوشحالی و افتخار، سر به زیر بیندازی.
هوش مصنوعی: اگر گوهری با ارزش و خاص هستی، مانند صدف زبانت را نگو، که دیگران را از ارزش تو آگاه نکند.
هوش مصنوعی: زندگی به قدری ارزشمند نیست که انسان همیشه در نگرانی و اضطراب باشد.
هوش مصنوعی: با تلاش و کوششی که می‌کنی، می‌توانی به زندگی‌ات رونق و آبادانی ببخشی. اگر کسی در پی کار و کوشش باشد، توانایی ساختن آینده‌ای بهتر را خواهد داشت.
هوش مصنوعی: هر کسی چیزی را که دنبال می‌کند، پیدا می‌کند. تو چرا چیزی را جست‌وجو نمی‌کنی، در حالی که می‌توانی مانند یک جوینده به دنبال آن باشی؟
هوش مصنوعی: زلیخای زمان، یعنی زیبایی و جذابیت، اگر تو پیراهنی را که بر تن داری کنار زده باشی، نمی‌تواند به تو دسترسی پیدا کند. در واقع، اگر کسی از زیبایی و جلوه‌های ظاهری خود آن‌چنان که باید استفاده نکند، زیبایی و عشق نمی‌تواند به او نزدیک شود.
هوش مصنوعی: تو در آن روز، از عزیزانی خواهی بود که نسبت به دیگران احساس شرمندگی بیشتری خواهی داشت.
هوش مصنوعی: اگر دهان خود را پاکیزه نگه‌داری، مثل صدفی زیبا و باارزش خواهی بود.
هوش مصنوعی: اگر شب را مانند ستاره‌ها زنده و پرنور نگه‌داری، همیشه با چهره‌ای درخشان و تابنده خواهی بود.
هوش مصنوعی: اگر خود را به پایین آورده باشی، می‌توانی حتی قدرتی همچون رستم را هم شکست بدهی.
هوش مصنوعی: اگر از این جسم خاکی رها شوی، می‌توانی دیدگاهی روشن و عمیق پیدا کنی.
هوش مصنوعی: اگر دل‌سوز و مهربان باشی، دیگر نیازی به نور شمع نیست.
هوش مصنوعی: اگر در تاریکی شب مثل شمعی اشک بریزی و غمگین باشی، صبح تو را از تنهایی و غریبتی که در آن هستی نجات می‌دهند.
هوش مصنوعی: اگر دل از رابطه جدا شده باشد، هرگز نمی‌توانی به گریه شمع بخندی، حتی اگر از شیرینی وصال لذت ببری.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی از زندگی بهره‌مند شوی و به اوج برسی، باید آماده‌ی تحملِ سختی‌ها و چالش‌های دشوار باشی.
هوش مصنوعی: عزم و اراده انسان باید قدرتمند و بالا باشد؛ مبادا که درگیر مشکلات و ناامیدی‌های پراکنده شوی.
هوش مصنوعی: در آن جهان می‌توانی به راحتی و بدون نگرانی زندگی کنی، اما اگر در این جهان از چیزهایی بترسی، زندگی‌ات دچار مشکل خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر در پیروزی و بلندی مقام، تلاش کنی و خدا را بندگی کنی، می‌توانی در سراسر جهان صدای شاهانه‌ات را طنین‌انداز کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
نظامی هان و هان تا زنده باشی
چنان خواهم چنان کافکنده باشی
به چیزی دونِ حق گر زنده باشی
بقطع آن چیز را تو بنده باشی
گر این سلطان ما را بنده باشی
همه گریند و تو در خنده باشی
وگر غم پر شود اطراف عالم
تو شاد و خرم و فرخنده باشی
وگر چرخ و زمین از هم بدرد
[...]
به خوبی همچو مه تابنده باشی
به ملک دلبری پاینده باشی
من درویش را کشتی به غمزه
کرم کردی، الهی زنده باشی
جفا کم کن که فردا روز محشر
[...]
الهی تا ابد فرخنده باشی
برای من همیشه زنده باشی
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.