نه تبخاله است بر گرد دهان یار افتاده
که گوهرها برون از مخزن اسرار افتاده
کدامین سرو بالا را گذار افتاده بر گلشن؟
که از خمیازه دست شاخ گل از کار افتاده
به چین عاریت دامان استغنا نیالاید
ز بس شمشیر ابروی تو جوهردار افتاده
نگیرد پرده غفلت اگر چشم عزیزان را
متاع یوسفی در هر سر بازار افتاده
به آب روی خود در منتهای عمر می لرزم
به دست رعشه دارم ساغر سرشار افتاده
مجو در سایه بال هما امنیت خاطر
که این گنج گهر در سایه دیوار افتاده
که می گوید ثمر در پختگی بر خاک می افتد؟
سر منصور از خامی به پای دار افتاده
فلک بیهوده می گردد طرف با آه گرم من
سپر پوچ است با تیغی که لنگردار افتاده
نشوید گرد خواب غفلت از چشم گرانخوابم
ز بس سیلاب عمر من سبکرفتار افتاده
بود غافل ز دام زیر خاکم چشم ظاهربین
وگرنه رشته تسبیح از زنار افتاده
زند بر سنگ سر از غیرت کلک گهربارم
اگر چه تیشه فرهاد شیرین کار افتاده
کدامین سروبالا را خدایا در نظر دارد
که مهر عالم آرا را ز سر دستار افتاده
ازان صائب سر از پای خجالت برنمی دارم
که رزقم چون قلم گفتار بی کردار افتاده
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تشبیه و نمادهای مختلفی میپردازد که همگی به بیان حالتی از غم، تنهایی و افتادگی میپردازند. شاعر از تبخار و زیباییهای یار صحبت میکند و حسرت و ضعف را در مقابل این زیباییها مطرح میسازد. او به سروهایی اشاره میکند که در گلشنی سرسبز، از بیتوجهی و غفلت افکندهاند. ابروهای زیبای یار را به شمشیری تشبیه میکند که انرژی و جواهرات زیبایی را به دنیا میآورد.
شاعر در ادامه به زندگیاش اشاره میکند و از لرزیدن در آب صورتش میگوید، همچنین به غفلت از زمان و عمر خود میپردازد. به مثالی از تاریخ و سرنوشت افراد نیز اشاره دارد که به خامی و ناگاهداشتی منجر میشود. در انتها، موضوع خجالت و فقر را مطرح کرده و به حالتی از ناامیدی و غفلت در زندگی معاصر اشاره میکند. به طور کلی، شعر بیانگر تردید، غم و تأمل در انسان و تقدیرش در زندگی است.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که زیبایی و جذابیت چهره محبوب، مانند تلالو گوهرهای قیمتی است که از یک مخزن پنهان بیرون آمدهاند. زیبایی او چنان دلرباست که هیچ کس نمیتواند از آن غافل شود و همه را به خود جذب میکند.
هوش مصنوعی: کدام درخت بلند به گلستان افتاده که از خواب غفلت شاخسارش به زمین افتاده است؟
هوش مصنوعی: دامان بینیازی به چین عاریت نمیآید، چرا که زیبایی و جذابیت ابروی تو با شمشیری که دارد، بسیار ارزشمند و گرانبهاست.
هوش مصنوعی: اگر چشمهای عزیزان از پرده غفلت بیرون بیاید، حتی اگر کالای با ارزشی در هر گوشه بازار باشد، به آن توجه خواهند کرد.
هوش مصنوعی: در آخرین لحظات عمرم، نگران زیبایی و آبرویم هستم. دستم به خاطر لرزشی که دارم، نمیتواند ساغر پر از شراب را به خوبی نگه دارد.
هوش مصنوعی: به دنبال آرامش و اطمینان خاطر در مکانهایی که ظاهراً امن به نظر میرسند نباش، زیرا این گنجینه ارزشمند ممکن است در کنار دیواری که به نظر محکم میرسد، قرار گرفته باشد و در واقع در معرض خطر باشد.
هوش مصنوعی: آیا کسی میگوید که میوه در زمان رسیدن به زمین میافتد؟ سر منصور به دلیل ناپختگی به پای دار افتاده است.
هوش مصنوعی: آسمان بیهدف در حال چرخش است و نالههای گرم من بیفایده به نظر میآیند. سپر من در برابر مشکلات بیاثر است و همچون شمشیری که از کار افتاده، هیچ کاربردی ندارد.
هوش مصنوعی: خواب غفلت و بیخبر از زندگی، مانند گرد و غبار که بر روی چشمها نشسته، پاک نمیشود. من به خاطر گذر سریع و بیملاحظه زمان، در این حالت به خواب رفتهام.
هوش مصنوعی: در حالی که من از وضعیت خود غافل بودم و به ظاهر چیزها توجه میکردم، در واقع خود را در دام مشکلات و سختیها مشاهده میکنم؛ چرا که مانند دانههای تسبیحی هستم که از رشتهاش جدا شده و بیهدف در زمین افتادهام.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به عزم و ارادهی آهنین خود اشاره میکند و میگوید که اگرچه ممکن است مشکلات و موانع زیادی در سر راهش وجود داشته باشد، اما او هرگز تسلیم نخواهد شد و با تمام قدرت به ادامهی مسیر خود ادامه میدهد. همچنین به نوعی به قهرمانی و تلاشهای سختی که در گذشته انجام شده، اشاره میشود.
هوش مصنوعی: کدامین سرو بلند را ای خدا در نظر داری که مهر زیبای عالم را از سر عمامهاش افتاده میبینی؟
هوش مصنوعی: من از شرم و خجالت هرگز سر از پا نمیشناسم، زیرا در زندگیام، مانند قلمی که تنها کلمات را مینویسد، عمل و کردار خاصی ندارم و فقط به حرف زدن اکتفا کردهام.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
من آشفته را در راه یاری کار افتاده
که در راهش چو من بی با و سر بسیار افتاده
سر آمد عمر بیحاصل نشد پیموده یک منزل
میان راه هم خر مرده و هم بار افتاده
شده بودم همه نابود و گم گشته ره مقصود
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.