گنجور

 
صائب تبریزی

جان غریب ازین جهان میل وطن نمی‌کند

شد چو عقیق نامجو یاد یمن نمی‌کند

عشق مگر به جذبه‌ای از خودیم برآورد

چاره یوسف مرا دلو و رسن نمی‌کند

بی‌خبری ز پای خم برد به سیر عالمم

ورنه به اختیار کس ترک وطن نمی‌کند

پیرهنش ز بوی گل خلوت غنچه می‌شود

هر که ز شرم بلبلان سیر چمن نمی‌کند

نیست ز تشنگان خبر در ظلمات خضر را

دل به حریم زلف او یاد ز من نمی‌کند

زخم زبان نمی‌شود مانع گفتگوی من

خامه اگر سرش رود ترک سخن نمی‌کند

بس که ز بخل خشک شد گوهر جود در صدف

از کف خود غریق را بحر کفن نمی‌کند

جامه خضر را دهد آب حیات شستشو

دل چو ز عشق تازه شد چرخ کهن نمی‌کند

نظم کلام غیر را رشته ز زلف می‌دهد

آن که حدیث چون گهر گوش زمن نمی‌کند

لعل حیات بخش او مرحمتی مگر کند

ورنه علاج تشنگان چاه ذقن نمی‌کند

در سیهی کجا بود نشأه آب زندگی

گوشه چشم مرحمت کار سخن نمی‌کند

حسن ز حصن آهنین جلوه طراز می‌شود

جمع فروغ شمع را هیچ لگن نمی‌کند

کوتهی از چه می‌کند دست دراز شاخ گل

مرغ شکسته‌بال اگر عزم چمن نمی‌کند

هست به یاد دوستان زندگی و حیات من

گرچه ز دوستان کسی یاد ز من نمی‌کند

صائب اگر ز کلک من جای سخن گهر چکد

یار ستیزه‌خوی من گوش به من نمی‌کند

 
 
 
حافظ

سروِ چَمانِ من چرا میلِ چمن نمی‌کند؟

همدمِ گل نمی‌شود یادِ سَمَن نمی‌کند

دی گِلِه‌ای ز طُرِّه‌اش کردم و از سرِ فُسوس

گفت که این سیاهِ کج، گوش به من نمی‌کند

تا دلِ هرزه گَردِ من رفت به چینِ زلفِ او

[...]

کلیم

اشک دمی جدایی از خانه تن نمی‌کند

سیل خراب می‌کند لیک وطن نمی‌کند

بار غم فراق تو بس که شکسته پیکرم

داغ به سینه‌ام کنون تکیه به من نمی‌کند

آه ز شرح حال ما بسته زبان خویش را

[...]

بیدل دهلوی

بولهوس از سبک سری حفظ سخن نمی‌کند

در قفس حبابها، باد وطن نمی‌کند

لب مگشای چون صدف تا گهر آوری به‌ کف

گوش طلب‌که‌کارگوش هیچ دهن نمی‌کند

قطره محیط می‌شود چون ز سحاب شد جدا

[...]

مشتاق اصفهانی

باز چه شد که با من او هیچ سخن نمی‌کند

ور گله ازو کنم گوش به من نمی‌کند

رسم قدیم باشد این هرکه گرفت یار نو

یاد دگر ز صحبت یار کهن نمی‌کند

بی‌تو ز بس فتاده‌ام از نظر جهانیان

[...]

رفیق اصفهانی

غنچه و سرو کار آن قد و دهن نمی کند

سرو نمی خرامد و غنچه سخن نمی کند

بیش ز من به یار نو مهر کند که از وفا

یار نو آنچه می کند یار کهن نمی کند

دعوی دوستی به من دارد و می کشد مرا

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه