یکی پیرِ درویش در خاک کیش
چه خوش گفت با همسر زشت خویش
چو دست قضا زشترویت سرشت
میندای گلگونه بر روی زشت
که حاصل کند نیکبختی به زور؟
به سرمه که بینا کند چشم کور؟
نیاید نکوکاری از بد رگان
محال است دوزندگی از سگان
همه فیلسوفان یونان و روم
ندانند کرد انگبین از زقوم
ز وحشی نیاید که مردم شود
به سعی اندر او تربیت گم شود
توان پاککردن ز زنگ آینه
ولیکن نیاید ز سنگ آینه
به کوشش نروید گل از شاخ بید
نه زنگی به گرمابه گردد سپید
چو رد مینگردد خدنگ قضا
سپر نیست مر بنده را جز رضا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
این شعر درباره قدرت تقدیر و سرنوشت است. شاعر در ابتدا حکایتی از پیرمردی میگوید که همسر زشترویی دارد که میخواهد با آرایشکردن خود را زیبا کند و پیرمرد، سرنوشت و تقدیر او را بهاو یادآوری میکند. شاعر در ادامه، مثالهایی از چیزهایی در زندگی و طبیعت نشانمیدهد که سعی و تلاش نمیتواند آنها را تغییر دهد، زیرا تقدیر آنها چنین بوده و بهآن شکل آفریده شدهاند.
پیرمردی تنگدست در جزیره کیش، بههمسر زشتروی خود چه خوش و بجا گفت:
«وقتی که تقدیر تو را زشت خلق کرده، پس آرایش مکن»
چه کسی میتواند تقدیر را عوض کند و بهزور نیکبخت شود؟ با سرمه چطور میشود نابینا، بینا شود؟
از بدرگان و بدسرشتان نیز نباید انتظار و توقع نیکوکاری داشت؛ محال است سگی، دوزندگی و خیاطی کند!
اگر تمام فیلسوفان یونان و روم را جمعکنی نمیتوانند از زقوم تلخ، عسل بگیرند٬ ( زُقوم: درخت دوزخی)
جانور وحشی تبدیل به آدمی نمیشود و هرچه سعی کنی و تربیت کنی در او گم و بیاثر میشود.
میشود زنگار آینه را پاک کرد اما نمیشود سنگ را به آینه تبدیل کرد.
با تلاش نمیشود از درخت بید، گلسرخ رویاند و با حمامکردن، سیاه و زنگی، سپید نمیگردد.
وقتی که تیر قضا، خطا نمیرود، بنده جز تسلیم و رضا چارهای ندارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.