سود خود را چه شماری که زیانکاری
ره نیکان چه سپاری که گرانباری
تو به خوابی، که چنین بیخبری از خود
خفته را آگهی از خود نبود، آری
بال و پر چند زنی خیره، نمیبینی
که تو گنجشک صفت در دهن ماری
بر بلندی چو سپیدار چه افزائی
بارور باش، تو نخلی نه سپیداری
چیست این جسم که هر لحظه کشی بارش
چیست این جیفه که چون جانش خریداری
طینت گرگ بر آن شد که بیازارد
ز گزندش نرهی گرش نیازاری
اهرمن را سخنان تو نترساند
که تو کردار نداری، همه گفتاری
بزبونی گرویدی و زبون گشتی
تو سیه طالع این عادت و هنجاری
دل و دین تو ربودند و ندانستی
دین چه فرمان دهدت؟ بندهٔ دیناری
غم گمراهی و پستی نخوری هرگز
ز ره نفس اگر پای نگهداری
ماند آنکس که بجا نام نکو دارد
تو پس از خویش ز نیکی چه بجا داری
تا که سرگشتهٔ این پست گذرگاهی
هر چه افلاک کند با تو، سزاواری
دامن آلوده مکن، چونکه ز پاکانی
بندهٔ نفس مشو، چونکه ز احراری
جان تو پاک سپردست بتو ایزد
همچنان پاک ببایدش که بسپاری
وقت بس تنگ بود، ای سره بازرگان
کالهٔ خود بخر اکنون که ببازاری
سپرو جوشن عقل از چه تبه کردی
تو بمیدان جهان از پی پیکاری
بود بازوت توانا و نکوشیدی
کاهلی بیخ تو بر کند، نه ناچاری
چرخ دندان تو بشمرد نخستین روز
چه بهیچش نشماری و چه بشماری
کمتری جوی گر افزون طلبی، پروین
که همیشه ز کمی خاسته بسیاری
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی موضوعاتی چون خسران انسانی، غفلت از خود و نیاز به خودآگاهی میپردازد. شاعر به مخاطب یادآوری میکند که در جستوجوی سود و خوشی، ممکن است از واقعیتهای زندگی غافل شود و در دام خواستههای نفسانی بیفتد. او به تمثیلهایی چون گنجشک در دهن مار و سپیدار و نخل اشاره میکند تا نشان دهد که باید در زندگی بارور و مفید بود. همچنین، شاعر از زبونی و وابستگی به دنیا انتقاد میکند و بر اهمیت پاکیزگی جان و عمل تأکید دارد. او به مخاطب هشدار میدهد که زمان محدود است و باید در فرصتها بهرهبرداری کند و از خمودی و کسالت دوری کند، تا در نهایت به نیکی و نام نیک دست یابد.
هوش مصنوعی: به چه چیزی اهمیت میدهی در حالی که خودت دچار ضرر هستی؟ و چگونه میتوانی به دیگران اعتماد کنی در حالی که بار زیادی بر دوش داری؟
هوش مصنوعی: تو در خواب به سر میبری و بیخبر از خود هستی، حتی خوابیدهها هم از حال خود آگاهی ندارند، بله.
هوش مصنوعی: به چه علت تلاش میکنی به خودت بال و پر بدهی؟ آیا نمیبینی که در نهایت مانند گنجشکی هستی که در دهان ماری قرار دارد؟
هوش مصنوعی: بر فراز بلندی مانند سپیدار، چه فایدهای در باروری است؟ تو باید مانند نخل، میوهدار و بارور باشی.
هوش مصنوعی: این جسم چیست که هر لحظه به نوعی بار سنگینی به دوش دارد، و این موجود بیارزش چه دردی دارد که جانش خواهان و خریدار دارد؟
هوش مصنوعی: اگر طبیعیّت گرگ به او اجازه دهد، میتواند به تو آسیب برساند، اما اگر در برابر او عفو و گذشت کنی، به تو آسیبی نخواهد رساند.
هوش مصنوعی: اهرامن از سخنان تو نمیترسد چون عمل و رفتاری نداری و فقط حرف میزنی.
هوش مصنوعی: به خاطر زبونی و ضعف خود، به حالت زبونی دچار شدهای و این نشاندهنده بدبختی توست که به چنین عادت و رفتاری تن دادهای.
هوش مصنوعی: دل و ایمان تو را گرفتند و تو متوجه نشدی که ایمان چه دستوری به تو میدهد؟ تو فقط یک بندهی پول هستی.
هوش مصنوعی: اگر همواره به دنبال هدایت و راه درست باشی و از وسوسههای نفس دوری کنی، هرگز به غم و اندوه نخواهی افتاد.
هوش مصنوعی: آن کسی که نام نیکو و یاد خوب از خود بجا گذاشته است، باقی میماند. حال تو نیز باید در نظر داشته باشی که از خود چه نیکیها و یادگاریهایی را بر جای میگذاری.
هوش مصنوعی: اگر در این مسیر دنیوی سرگردان شدهای، هر کاری که آسمان برایت رقم بزند، شایسته و لایق آن خواهی بود.
هوش مصنوعی: دامن خود را آلوده نکن، چرا که مانند پاکان بوده و بندهٔ هوای نفس خود نشو، که به مانند زشتکاران خواهی بود.
هوش مصنوعی: جان تو به خداوند سپرده شده است، پس باید آن را به شیوهای پاک و خالص برگردانی، همانطور که آن را دریافت کردهای.
هوش مصنوعی: زمان بسیار محدود است، ای بازرگان ماهر، همین حالا کالای خود را بخر چون که به زودی به بازار خواهد رفت.
هوش مصنوعی: چرا تو از نیروی عقل و اندیشهات دست کشیدی و به میدان زندگی وارد شدی تا به جنگ بپردازی؟
هوش مصنوعی: اگر تو قدرت و نیروی کافی داری، اما تلاش نمیکنی، باید بدان که سستی و تنبلی تو را به عقب میکشند، نه اینکه به اجبار اینگونه هستی.
هوش مصنوعی: دندانهای تو به گونهای هستند که روزهای اول را میشمارند، اما تو نه آنها را میشماری و نه اهمیتی به آنها میدهی.
هوش مصنوعی: اگر کمی را بخواهی، بیشتر به دست میآوری؛ پروین، چون همیشه از کم، زیاد به دست آورده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
چون ترا دیدم از پیش بدین زاری
کردم از پیش رزستانت دیواری
بزدم بر سر دیوار تو من خاری
کنجکی گرد تو همچون دهن غاری
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.