آب کارت مبر، که گردی پیر
کار این آب را تو سهل مگیر
بهترین میوه‌ای ز باغ تو اوست
راستی روغن چراغ تو اوست
او نماند چراغ تیره شود
خاطرت کند و چشم خیره شود
به فریب دل خیال انگیز
هر دمش در فضای فرج مریز
پیش این ناودان خونریزان
سیل آشوب بر مینگیزان
آتش شهوتش به یاد مده
و اینچنین آب را به باد مده
در سرت اوست عقل و در رخ رنگ
در کمر سیم و در ترازو سنگ
اصل ازو بود و فرع ازو خیزد
اوست آبی که زرع ازو خیزد
آب روی تو آب پشتت و بس
تیغ آبی چنین به مشت تو بس
مهل این نطفه، گر حرام بود
پخته کن کار، اگر نه خام بود
نطفه از لقمهٔ حرام و حرج
ندهد فرج را ز نسل فرج
گندم بد نمی‌توانی کشت
چه طمع میکنی به نطفهٔ زشت؟
فرج گورست و اندرو لحدی
صحبت او عذاب هر احدی
آلتش شهوت تو کور افتاد
زنده زان بی‌کفن بگور افتاد
چه بزاید خود از چنان کوری؟
خاصه در وحشت چنان گوری
زندهٔ خود مکن به گور، ای دل
نام خود بد مکن به زور، ای دل
راست کن ره چون آب میرانی
ورنه خر در خلاب میرانی
زن ناپارسا مگیر به جفت
اگر از بهر نسل خواهی خفت
که پسر دزد و نابکار آید
بدنهادست و بد به بار آید
کند اندیشه با تو روز ستیز
آنچه شیرویه کرد با پرویز
شیر شیرویه چون حرام افتاد
خنجرش را پدر نیام افتاد
هر ستم کز چنین پسر باشد
همه در گردن پدر باشد
او ز خود در عذاب و خلق از وی
پدرش را دعای بد در پی
زو چه رنجی که دسترنج تو خورد
گرگ پرورده‌ای چه خواهد کرد؟
به خطا از پسر برنجیدی
زانکه آب خطا تو سنجیدی
قند تلخی فزود، دادهٔ تست
بره گرگی نمود، زادهٔ تست
پنبه کشتی، طمع به ماش مدار
جو بکاری، عدس نیارد بار
آنکه او را تو زشت کاشته‌ای
خوبی از وی چه چشم داشته‌ای؟
تخم بد در زمین شوره چه سود؟
در سپیدی سیاهی آرد دود
جو و گندم چو بر خطا ندهد
آدمی هم جزین عطا ندهد
باید اندیشه هم به دادن شیر
که ز خامیست آن گشادن شیر
شیر بد خلق تخم شر باشد
شیر بدکاره خود بتر باشد
تو که گر خانه‌ای نهی بنیاد
مزد مزدور جویی و استاد
پس به دست آوری زمینی سخت
آجر و سنگ و خشت و خاک و درخت
ساعتی خوبتر برانگیزی
وانگهی خشت و گل فرو ریزی
چو به کاخی که میکنی از گل
بار این جمله می‌نهی بر دل
در اساس نتیجه و فرزند
آلت و اختیار بد مپسند
ورنه فرزند خانه کن باشد
رنج جان و بلای تن باشد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن در مورد اهمیت آب و نقش آن در زندگی و نسل‌پروری است. شاعر تأکید می‌کند که آب نه تنها مایه حیات بلکه عامل اصلی خوب و بد و وراثت است. او به افراد هشدار می‌دهد که از نطفه‌های حرام و بدخواسته دوری کنند، زیرا نسل بد و دردسرساز به بار خواهند آورد. همچنین بر لزوم توجه به انتخاب همسر و پرهیز از افراد ناپارسای می‌پردازد تا از عواقب ناگوار در نسل آینده جلوگیری شود. در نهایت، شاعر به این نکته اشاره می‌کند که زندگی مناسب و خوبی باید در اساسی صحیح بنا شود تا فرزندان خوبی به وجود آورده شوند و فرزند آوری نباید به نتیجه‌ای تلخ منجر شود.
هوش مصنوعی: به هیچ وجه به کار آب لطمه نزن، زیرا مسئولیت حفظ این آب بر عهده کسانی است که در این زمینه تجربه دارند و کار آن را آسان نگیر.
هوش مصنوعی: بهترین ثمره از باغ تو حقیقت و درستی است و آنچه که روشنایی زندگی‌ات را فراهم می‌کند، همین راست‌گویی است.
هوش مصنوعی: اگر او نرود، نور زندگی خاموش خواهد شد و خاطره‌اش تلخ می‌گردد و نگاهش به دنیا سرد و بی‌روح خواهد شد.
هوش مصنوعی: به محبت و زیبایی هر لحظه، دل خود را فریب نده و از آرامش و آسایش خود دور نکن.
هوش مصنوعی: در برابر این ناودان خونی که همواره در حال جاری شدن است، طوفان و بی‌نظمی بر می‌انگیزد.
هوش مصنوعی: به یاد نیاور حس شهوتش را و تلاش نکن که این احساس را بیهوده از دست بدهی.
هوش مصنوعی: در وجود تو هوش و عقل وجود دارد و چهره‌ات زیبایی خاصی دارد. در کمر تو نوار نقره‌ای هست و در ترازوی شخصیتت نیز وزنی از سنگ وجود دارد.
هوش مصنوعی: اصل و ریشه از اوست و شاخه‌ها نیز از او می‌رویند. او همان آبی است که گیاهان از آن می‌رویند.
هوش مصنوعی: آب چهره‌ات و آب پشتت تنهاست، این تیغ آبی که در دست توست، کافی‌ست.
هوش مصنوعی: اگر این نطفه حرام است، زمان را تلف نکن و اقدام کن؛ و اگر حلال است، به آن رشد بده تا به کمال برسد.
هوش مصنوعی: نطفه‌ای که از لقمه حرام به وجود آمده باشد، نمی‌تواند نسل پاک و سالمی را به وجود آورد.
هوش مصنوعی: اگر بذر خوب نکاری، انتظار محصول خوب هم نداشته باش. اگر عمل نادرستی انجام دهی، نتیجه‌اش هم خوشایند نخواهد بود.
هوش مصنوعی: کسی که در گور خود قرار می‌گیرد و در آنجا به گفت‌وگو می‌پردازد، عذاب و درد را برای هر انسان دیگری به ارمغان می‌آورد.
هوش مصنوعی: آلت لذت تو به خاطر شهوات از کار افتاد و به دلیل آن، زندگی‌اش بدون هیچ پوششی به پایان رسید.
هوش مصنوعی: چگونه ممکن است از چنین ناامیدی چیزی زاده شود؟ به ویژه در جایی ترسناک مانند این گور.
هوش مصنوعی: ای دل، خود را زنده به گور نکن و نام خود را با زور بد نکن.
هوش مصنوعی: مسیر خود را به درستی مشخص کن و آن را درست هدایت کن، وگرنه به بیراهه می‌روی و نتیجه‌اش بیهوده خواهد بود.
هوش مصنوعی: زن بی‌عفت را به عنوان همسر انتخاب نکن، اگر برای داشتن نسل و فرزندان می‌کوشی و می‌خواهی آینده خوبی بسازی.
هوش مصنوعی: پسری که از دزدان و نابکاران به دنیا آمده، به طور طبیعی ویژگی‌های منفی خواهد داشت و به رفتارهای ناپسند خواهد گرایید.
هوش مصنوعی: فکر و اندیشه‌ام با تو در حال نبرد است، مثل کاری که شیرویه با پرویز انجام داد.
هوش مصنوعی: شیر شیرویه زمانی که به خطر افتاده، خنجرش که از پدرش به ارث برده بود، هم در موقعیت ناگوار قرار گرفت.
هوش مصنوعی: هر ظلم و ستمی که این پسر مرتکب شود، مسئولیت آن بر گردن پدر خواهد بود.
هوش مصنوعی: او از درون خود در رنج و عذاب است و مردم به خاطر رفتار ناپسندش، به پدرش بد دعا می‌کنند.
هوش مصنوعی: چرا نگران زحماتت باشی وقتی که نتیجه آن را کسی می‌خورد که خودش را در همنشینی با گرگ‌ها بزرگ کرده است؟
هوش مصنوعی: به اشتباه از رفتار پسر ناراحت شدی، زیرا تو اشتباهات او را با دقت ارزیابی نکردی.
هوش مصنوعی: شیرینی قند زیادتر شد و این به خاطر توست. رفتار مانند گرگ نشان می‌دهد که تو همان زاده و فرزند این ویژگی‌ها هستی.
هوش مصنوعی: اگر پنبه بکارید، نباید به برداشت ماش دل‌خوش باشید. اگر در زمین جو بکارید، عدس نخواهید برداشت.
هوش مصنوعی: اگر کسی را که خودت بدکار و بدخلق پرورش داده‌ای، چگونه می‌توانی انتظار خوبی و نیکی از او داشته باشی؟
هوش مصنوعی: کشت بذر ناپاک در خاک شور نتیجه‌ای نخواهد داشت. در سایه سنگینی سیاهی، حتی در روشنایی هم دود و غبار خواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر انسان در کاشت جو و گندم اشتباه کند، چیزی جز پاداش نادرست دریافت نخواهد کرد.
هوش مصنوعی: باید فکر کرد که برای به ثمر رساندن هر چیزی، ابتدا باید از مرحله خامی عبور کرد و به شکوفایی دست یافت.
هوش مصنوعی: شیر خشمگین، نطفه‌ی بدی را تولید می‌کند و شیر بی‌اصلاح هم از او بدتر است.
هوش مصنوعی: اگر تو بر پایه‌ای استوار بنایی برپا کنی، باید در جستجوی پاداش و مزد آن کارگر و استاد باشی.
هوش مصنوعی: بنابراین، زمین را به دست می‌آوری که پر از آجر، سنگ، خشت، خاک و درخت است.
هوش مصنوعی: ساعتی خوشتر و دلپذیرتر بیدار میکنی و سپس اقدامات اصلی و بنیادین را انجام می‌دهی.
هوش مصنوعی: وقتی که با دقت و ملاحظه برای ساختن کاخی از گل تلاش میکنی، این کار را با تمام وجود و احساسات قلبی‌ات انجام می‌دهی.
هوش مصنوعی: در حقیقت، نتیجه و حاصل کار و فرزند آنچه که انجام می‌دهی را بر اساس اختیار خودت ارزیابی کن و از چیزهای ناپسند دوری کن.
هوش مصنوعی: اگر فرزند خانواده به درستی تربیت نشود، زندگی او با درد و رنج مواجه خواهد بود و سرنوشتش دچار مشکلات و سختی‌ها خواهد شد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.