ای دل ز بلا مکن تحاشی
جان بر سر دل چرا نباشی
در آتش و آب حرص و آزی
تا طالب نان و دیگ باشی
ایام لویشه کرده بودهست
یعنی که گرو به یک لواشی
باری به رقیب دوست گفتم
ریش دل ما چه میخراشی
معشوق تو گفت در حضورست
اما تو طلبگر معاشی
از خلق نزاریا نهان باش
گرچه به فجور و فسق باشی
آری که نه راز پادشاهان
مکشوف کنند بر حواشی
نی نی سخنی بزرگ گفتی
یعنی که تو هم ز خواجه تاشی
دریاب که سرّ ارجعی چیست
تا پس رو نقد وقت باشی
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن می سوز و دانه میپاش
هر طایفه مانده اند موقوف
در منکر نهی و امر معروف
ای امت انبیای مرسل
عمر از پی نسیه کرده مصروف
تا چند توان به جهل بودن
بر رای و قیاس خویش مشعوف
پیغمبر ما چرا به معراج
گشته ست به جبرئیل موصوف
یعنی ز حجاب خود برون آی
تا بر تو شود رموز مکشوف
هرگز نرسی به قصر مقصد
ساکن به خرابه های مالوف
از غصه بر کشیده ایوان
مسکن به خرابه می کند کوف
وز ننگ وجود خرقه پوشان
هرسال غنم بیفگند صوف
جز پس رو امر و آمر وقت
فی الجمله به کس مباش موقوف
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
تا کی بت وهم پروریدن
در هاویه هوا دویدن
از بهر نخ و نسیج و کم خا
بر خویش چو کرم غز تنیدن
کم خا چه کنند ژاژ کم خا
کرباس طلب کفن خریدن
ار مکتسب حلال باید
پیراهن آخرین بریدن
شد سیر دلم ز اهل طامات
وز موعظه گفتن و شنیدن
سرچشمه آب زندگانی ست
زین چشمه ببایدت شمیدن
یک جرعه ز جام عشق و سد جم
کو صبر و لیک تا چشیدن
دوش آمد و گفت ای رمیده
تا چند به غفلت آرمیدن
تعجیل کن و زپای منشین
زنهار که تا به ما رسیدن
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
آنها که همیشه با خدایند
بی خویش روند و با خود آیند
نتوان گفتن که جمله اویند
نه ظن بود آن کزو جدایند
آن قوم که بالغ اند و واصل
مستغرق عین کبریای اند
و آن زمره که پس روان راهند
معراج روان در قفایند
و آن طایفه دگر که ضدند
واماندگان به وهم و رایند
صُمُ بُکمُ مقلدانند
در کتم عدم دگر کجایند
جون واحد مطلق اوست آخر
مغرور به خویشتن چِراند
آنها که سفر ز خویش کردند
هم راه روندگان مایند
جایی نزیی به خود، ز خود دور
تا راه به مقصدت نمایند
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
شبها من و مسکرات در پیش
تا روز خبر ندارم از خویش
با دوست نشسته در برابر
دربسته حجاب عصمت از پیش
با من به زبان حال گفته
کای هیچ ز خود چه میکنی پیش
هیهات همین و بس که سلطان
تا کی نطری کند به درویش
من کیش تو جعبهای گرفتم
قربان نشوی مگر درین کیش
مغرور مشو به اهل دنیا
قاصر نظرند و باطل اندیش
تو پس رو امر وقت میباش
بیگانه منه تفاوت از خویش
گه نیش عتاب ما بود نوش
گه نوش عطای ما بود نیش
مرهم مطلب برین جراحت
من خسته و جان فگار و دل ریش
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
برخور ز جوانی ای جوان مرد
زیرا که بر از جهان، جوان خَورد
در نفی و فنا و جسم خاکی
اثبات بقا نمیتوان کرد
از هر که سخن کنند و گویند
ایام دمار ازو برآورد
در تنگ فضای بیم و امید
چه سخت کش و چه نازپرورد
می آتش تیز و آدمی خاک
آتش میسوز و خاک میگرد
جهال زبان کشیده در من
در مستی اگر بنالم از درد
گویند نزاریا به زاری
منال چو عندلیب بر ورد
اما نه ز گلسِتان سخن گوی
رو بر سر کوی دل سِتان گرد
مشکل کاری عجب نگاری
من عاشق جفت و او ز من فرد
دنیا نفسیست هرکه دریافت
زآن پیش که آن نفس شود سرد
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
بی یار نمیشود میسر
بی یار بود درخت بی بر
بی هم نفسی علیالضروره
مشنو که مرا شود میّسر
جامی و صراحیی و یاری
این هر سه همیشه در برابر
شیرین صنمی به ناخن تیز
افکنده هزار شور در سر
هر دم غزلی غزال چشمی
برگفته به لفظ روح پرور
ساقی پسری گشاده جبهت
کنجی و نهاده قفل بر در
خالی ز معربدان مفلس
ایمن ز مقلدان منکر
آراسته مجلسی چو فردوس
در آب فسرده آتشِ تر
برخاسته از کمال یاری
برداشته از میانه ساغر
در سیر و سلوک گرم رو باش
خرمن میسوز و دانه میپاش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعری است با مضامین عرفانی و فلسفی که به جستجوی حقیقت و عشق الهی میپردازد. شاعر به دل و جان اشاره میکند و از ناپایداریها و دغدغههای دنیوی سخن میگوید و بر لزوم حرکت در مسیر سیر و سلوک تأکید میکند. او با دعوت به ترک دنیای ظاهر و رهایی از زنجیرهای ظاهری، به جستجوی معارف حقیقی میپردازد.
شاعر همچنین به ناامیدی و جهالت بشر اشاره میکند و از اهمیت پاکسازی نیت و طلب حقیقت یاد میکند. او به جوانان شوق میدهد که در سیر به سوی خداوند بشتابند و زودتر از غفلت بیرون آیند. نهایتاً، به موضوع عشق و یاری اشاره میکند که در این مسیر بسیار اساسی است و تأکید میکند تا با هم نفسی به هدف برسند.
شعر به طور کلی بر ضرورت سیر و سلوک در زندگی، جدایی از دنیای مادی و تلاش برای رسیدن به شناختی عمیقتر از وجود و حقیقت تأکید دارد.
هوش مصنوعی: ای دل، از مصیبتها دوری نکن؛ جانت را فدای عشق کن و دلت چرا در این راه بیتفاوت است؟
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به دنبال نان و زندگی بگردی، باید خود را در چالشهای سخت و خطرناک غرق کنی.
هوش مصنوعی: شخصی در گذشته به وضوح نشان داده که به نوعی وابسته یا گرایش به یک موضوع خاص دارد، به گونهای که آن موضوع او را تحت تأثیر قرار داده است.
هوش مصنوعی: به رقیب دوستم گفتم که به دل ما چه آسیبی میزنی و چرا آن را خراشیدهای؟
هوش مصنوعی: معشوق تو میگوید که در کنار توست، اما تو به دنبال تأمین معیشت و روزی خود هستی.
هوش مصنوعی: از مردم ضعیف و ناتوان پنهان باش، حتی اگر به کارهای زشت و ناپسند مشغول باشی.
هوش مصنوعی: بله، رازهای پادشاهان را بر کسانی که در حاشیه قرار دارند فاش نکنند.
هوش مصنوعی: به معنای این است که تو هم از نظر جایگاه و منزلت شاید به کسی که بزرگتر است نزدیک هستی یا شبیه به او هستی.
هوش مصنوعی: به گوش باشید و دریابید که راز بازگشت به کجاست، تا بتوانید در زمان مناسب، تصمیمی درست بگیرید.
هوش مصنوعی: در مسیر رشد و پیشرفت خود، پرشور و پرانرژی باش. از مشکلات و چالشها نترس و از آنها به عنوان فرصتهایی برای رشد استفاده کن.
هوش مصنوعی: هر گروهی در برابر کارهای نادرست و الزامات کارهای درست متوقف ماندهاند و از انجام وظایف خود بازماندهاند.
هوش مصنوعی: ای جامعه پیامبران، عمر انسان صرف کردن در کارهایی است که هنوز انجام نشده است.
هوش مصنوعی: تا کی میتوان به نادانی و غفلت از نظرها و استدلالهای خود شاد بود؟
هوش مصنوعی: پیامبر ما چرا با جبرئیل معراج را تجربه کرده است؟
هوش مصنوعی: از پرده بیرون بیای تا رازهای نهفته بر تو آشکار شود.
هوش مصنوعی: هرگز به مقصد ایدهآل خود نخواهی رسید، مگر اینکه از حسرت و یادآوری گذشتههای تلخ و آشنا عبور کنی.
هوش مصنوعی: به خاطر غم و اندوه، کسانی که در خانهام زندگی میکنند، آنجا را رها کرده و به ویرانهای میروند.
هوش مصنوعی: از شرم وجود کسانی که لباس ریا به تن دارند، هر سال گوسفند را به کشتن میدهند.
هوش مصنوعی: تنها از کسی که مسئول و دارای قدرت است، اطاعت کن و در هیچ شرایطی به دیگران وابسته مباش.
هوش مصنوعی: در مسیر رشد و تکامل خود، با شور و انرژی حرکت کن. این مسیر ممکن است سختیهایی داشته باشد و به نظر برسد که برخی چیزها از بین میروند، اما به خاطر پاداش و برکتهایی که به دست میآوری، ارزش تلاش و فداکاری را دارد.
هوش مصنوعی: تا کی باید خود را در زیباییهای فریبنده گرفتار کنی و در دنیای بیهدف و توهمات سرگردان باشی؟
هوش مصنوعی: برای ساختن پارچه و بافتن الیاف، مانند کرم که خود را به درون بافت میپیچد.
هوش مصنوعی: در این بیت به تصویرسازی از احساس و وضعیت فردی پرداخته شده است. بیانگری که نسبت به کمبودها و دشواریهای زندگی خود نگران است، در پی راهی برای رفع مشکلاتش میگردد و به دنبال تهیه کفنی برای خود است. این نشاندهندهی تفکری عمیق نسبت به زندگی و موانع آن است. در واقع، فرد به دنبال ایجاد تغییرات و یافتن راهحلی برای وضعیتش میباشد.
هوش مصنوعی: اگر کسی میخواهد از درآمد حلال بهرهمند شود، باید به دقت و با مسؤولیت در رفتار خود عمل کند.
هوش مصنوعی: دل من از دست مردم پر از حاشیه و نصیحتها و صحبتهای تکراری خسته و دلزده شده است.
هوش مصنوعی: آب حیات از این چشمه سرچشمه میگیرد، پس باید آن را درک کنی و بشناسی.
هوش مصنوعی: با یک قطره از معمای عشق و همچنین از حوادث سخت نمیتوان انتظار صبر داشت، اما تا زمانی که طعم واقعی را نچشیدهای، نمیتوانی به درستی احساس کنی.
هوش مصنوعی: دیروز کسی آمد و گفت: ای فراری، تا کی میخواهی در غفلت و بیحوصلگی بمانی؟
هوش مصنوعی: زود باش و از پا نرَوی، مواظب باش که تا زمانی که به ما برسند.
هوش مصنوعی: در مسیر رشد و پیشرفت خود، با شور و انگیزه پیش برو و با وجود چالشها و مشکلات، به فکر به دست آوردن ثمرات و نتایج مثبت باش.
هوش مصنوعی: افرادی که همیشه در ارتباط با خداوند هستند، از خود و دنیای مادی خود جدا میشوند و به عمق وجود خود باز میگردند.
هوش مصنوعی: نمیتوان گفت که همه آنها از او هستند، زیرا این فقط گمانی است که آنها از او جدا هستند.
هوش مصنوعی: مردمی که به کمال رسیدهاند و به هدف خود دست یافتهاند، در عین عظمت و بزرگی فرو رفتهاند.
هوش مصنوعی: و آن دسته که پس از خود، راهی را آغاز کردهاند، در پی تحقق مراتب روحانی و رسیدن به آسمانهای معنوی هستند.
هوش مصنوعی: این گروه دیگر که در مخالفت هستند، افرادی هستند که در گمراهی و تفکرهای نادرست گیر کردهاند.
هوش مصنوعی: آنها مانند افرادی هستند که در سکوت و خاموشی به تقلید میپردازند و در دنیای ناپیدا قرار دارند. حالا نمیدانیم که کجا هستند.
هوش مصنوعی: جان واحد و بینهایت اوست، پس چرا به خودت مغرور هستی؟
هوش مصنوعی: کسانی که از خود دور شدند، هم اکنون در مسیر همراهان ما هستند.
هوش مصنوعی: اگر خود را از محیط و مسائل دور کنی، به هدفت نزدیکتر میشوی و مسیر را بهتر میتوانی ببینی.
هوش مصنوعی: در مسیر رشد و پیشرفت خود، با انرژی و تلاش حرکت کن. ممکن است در این راه چالشها و مشکلاتی پیش بیاید، اما اینها بخشی از سفر است و باید با عزم و اراده ادامه دهی.
هوش مصنوعی: شبها من و شراب در کنار هم هستیم، تا زمانی که صبح فرا رسد و من از خودم بیخبرم.
هوش مصنوعی: در جایی نشستهایم که در به روی ما بسته است و حجاب پاکی و عفت از جلو برداشته شده است.
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که شخصی به من میگوید که نگران نباشم و از خودم فاصله نگیرم. او از من میخواهد تا بر اساس احساسات و واقعیتهای درونی خودم عمل کنم و به خودم ایمان داشته باشم.
هوش مصنوعی: هیچ امیدی نیست و همین و بس که حاکم تا چه زمانی به حال فقیران نگاه کند.
هوش مصنوعی: من در کیش و عقیده تو مانند یک جعبه هستم و تا زمانی که خودت را قربان نکنی، به این عقیده پایبند نمیمانم.
هوش مصنوعی: به خودت مغرور نشو، چون مردم دنیا کوتاهنظر و خیالپرداز هستند.
هوش مصنوعی: تو در زمانهای هستی که باید به کار خود ادامه دهی و نگران تفاوتها و اختلافات نباشی.
هوش مصنوعی: گاهی تندی و انتقاد ما مانند زهر است و گاهی هم محبت و بخشش ما مانند شربت شیرین.
هوش مصنوعی: درد و رنج من به وسیلهای برای بهبود و تسکین یافتند؛ من خستهام، جانم نزار است و دلم شکسته است.
هوش مصنوعی: در مسیر سفر و رشد روحی خود با اشتیاق و جدیت پایدار باش. در این راه، برای رسیدن به مقصود، از تلاش و زحمت دریغ نکن و پیشرفت خود را ادامه بده.
هوش مصنوعی: ای جوان مرد، از جوانی خود بهرهبرداری کن، چون که جوانی فقط یکبار در زندگی نصیب میشود و بعد از آن دیگر بر نمیگردد.
هوش مصنوعی: در نبود و نابودی و جسم خاکی، نمیتوان اثبات کرد که چیزها پایدار و دائمی هستند.
هوش مصنوعی: هر کسی که دربارهاش صحبت کنند و بگویند که روزگار او را به زحمت انداخته است.
هوش مصنوعی: در فضایی محدود که مملو از نگرانی و امید است، زندگی چقدر دشوار و شکننده است.
هوش مصنوعی: آتش شعلهور و سرکش است و انسان مانند خاکی است که در برابر آن میسوزد و در نهایت به خاک تبدیل میشود. انسان در مواجهه با آتش و چالشها ممکن است آسیب ببیند و به چیزی غیر از آنچه که بود، تبدیل شود.
هوش مصنوعی: اگر در احساس سرمستی بخواهم از دردهایم شکایت کنم، نادانان و بیخبران دور و برم زبان به سخن میگشایند و سخنان نامربوطی را به من نسبت میدهند.
هوش مصنوعی: میگویند نزارها با گریه و فریاد مانند بلبلان برای گلها آه و ناله میکنند.
هوش مصنوعی: اما به جای صحبت کردن درباره گلها و زیباییهای ظاهری، بهتر است به دل و احساسات واقعی توجه کنیم و در مکانهایی که عشق و محبت وجود دارد، گرد هم بیاییم.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به عشق و پیچیدگیهای آن اشاره دارد. او از معشوقهای زیبا صحبت میکند که در عین علاقهاش به او، همچنان به تنهایی خود و ویژگیهای خاصش اهمیت میدهد. این تضاد بین عشق و فردیت نشاندهنده چالشهایی است که در روابط عاشقانه وجود دارد.
هوش مصنوعی: دنیا فرصتی است که باید از آن بهرهبرداری کرد، چرا که هر کسی که این فرصت را درک کند، پیش از آنکه از دست برود، باید از آن استفاده کند.
هوش مصنوعی: در مسیر رسیدن به هدف و پیشرفت، با انگیزه و انرژی حرکت کن. اگرچه ممکن است با چالشها و موانعی مواجه شوی، اما باید به تلاش خود ادامه دهی و در این راه سرمایهگذاری کنی.
هوش مصنوعی: بدون یار و همراه، هیچ چیزی ممکن نیست؛ همانطور که درخت بدون میوه نمیتواند وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: تنهایی و جدایی را در شرایط دشوار نشنو؛ زیرا در این حالت برای من ممکن میشود که با تو باشم.
هوش مصنوعی: جام و شرابی و همراهی همیشه در کنار هم هستند.
هوش مصنوعی: دوست شیرین من با چهره جذابش، هیجان زیادی در دلها ایجاد کرده است.
هوش مصنوعی: هر لحظه شعری زیبای بهاری با چشمی دلربا به زبان میآید که روح را شاداب میکند.
هوش مصنوعی: ساقی، جوانی با چهرهای زیبا در گوشهای نشسته و در را قفل کرده است.
هوش مصنوعی: اهالی بیخبر از علم و دانش نادان، در برابر تقلیدکنندگان بیتعصب، از فقر و ناامنی دورند.
هوش مصنوعی: مجلسی را تجسم کن که مانند بهشتی زیباست و در آن آبی سرد به همراه آتش وجود دارد.
هوش مصنوعی: فردی از مقام و جایگاهی بالا برخاسته و از دل ساغر، یعنی نوشیدنی خاصی گرفته شده است.
هوش مصنوعی: در مسیر خود به طور فعال و پرانرژی حرکت کن و به دنبال اهداف و آرزوهایت باش. از تلاش و اقدام نترس، زیرا در این راه میتوانی به ثمرات خوبی دست یابی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.