ببرد عقل و دلم را براق عشق معانی
مرا بپرس کجا برد آن طرف که ندانی
بدان رواق رسیدم که ماه و چرخ ندیدم
بدان جهان که جهان هم جدا شود ز جهانی
یکی دمیم امان ده که عقل من به من آید
بگویمت صفت جان تو گوش دار که جانی
ولیک پیشتر آ خواجه گوش بر دهنم ده
که گوش دارد دیوار و این سریست نهانی
عنایتیست ز جانان چنین غریب کرامت
ز راه گوش درآید چراغهای عیانی
رفیق خضر خرد شو به سوی چشمه حیوان
که تا چو چشمه خورشید روز نور فشانی
چنانک گشت زلیخا جوان به همت یوسف
جهان کهنه بیابد از این ستاره جوانی
فروخورد مه و خورشید و قطب هفت فلک را
سهیل جان چو برآید ز سوی رکن یمانی
دمی قراضه دین را بگیر و زیر زبان نه
که تا به نقد ببینی که در درونه چه کانی
فتادهای به دهانها همیگزندت مردم
لطیف و پخته چو نانی بدان همیشه چنانی
چو ذره پای بکوبی چو نور دست تو گیرد
ز سردیست و ز تری که همچو ریگ گرانی
چو آفتاب برآمد به خاک تیره بگوید
که چون قرین تو گشتم تو صاحب دو قرانی
تو بز نهای که برآیی چراغپایه به بازی
که پیش گله شیران چو نره شیر شبانی
چراغ پنج حست را به نور دل بفروزان
حواس پنج نمازست و دل چو سبع مثانی
همیرسد ز سموات هر صبوح ندایی
که ره بری به نشانی چو گرد ره بنشانی
سپس مکش چو مخنث عنان عزم که پیشت
دو لشکرست که در وی تو پیش رو چو سنانی
شکر به پیش تو آمد که برگشای دهان را
چرا ز دعوت شکر چو پسته بسته دهانی
بگیر طبله شکر بخور به طبل که نوشت
مکوب طبل فسانه چرا حریف زبانی
ز شمس مفخر تبریز آفتاب پرستی
که اوست شمس معارف رئیس شمس مکانی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف سفر معنوی و جستجوی عشق و حقیقت میپردازد. شاعر از عقل و دل خود به عنوان وسیلهای برای شناخت حقیقت عشق یاد میکند و از فضایی بینظیر سخن میگوید که فراتر از جهان مادی است. او به شنونده پیشنهاد میکند که به حقیقت جان خود گوش بسپارد و از رازهای نهانی مطلع شود. در ادامه، شاعر به جستجوی حکمت و بهرهگیری از آگاهی آگاهانه اشاره میکند و به این نکته میپردازد که آگاهی در سکوت و با گوش دل به دست میآید.
شاعر با اشاره به داستانهای عرفانی، به شناخت عمیقتر از خود و معنای زندگی دعوت میکند و بر اهمیت دل و نور آن تأکید دارد. در نهایت، او به نور شمس و فضیلتهای علمی و معنوی اشاره میکند و تشویق میکند که با فهم عمیقتر از دنیا و عشق، به حقیقت نزدیکتر شویم.
هوش مصنوعی: عشق ذهن و دل مرا به سفر برده است. از من بپرس که به کجا رفته و در آن طرف چه خبر است، جایی که تو بیخبر هستی.
هوش مصنوعی: به جایی رسیدم که نه ماه را دیدم و نه آسمان را، در این دنیا که به نظر میرسد هر چیزی از دیگری جداست.
هوش مصنوعی: در اینجا بیان میشود که ما همگی به نوعی به هم مرتبط هستیم و برای لحظهای درنگ کن تا عقل و فهم من به درستی به کار بیفتد. همچنین میگوید که باید صفات روح و جان تو را بشنوم و به آن گوش دهم، چرا که تو خود روح و جان هستی.
هوش مصنوعی: اما قبلاً بیا ای آقا، گوش خود را به دهان من نزدیک کن؛ زیرا حتی دیوارها هم گوش دارند و این راز پنهانی است.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی اشاره دارد به اینکه نوعی لطف و توجه از سوی محبوب به ما میرسد که بسیار نادر و شگفتانگیز است. این کرامت به گونهای است که از طرق غیرمنتظره، مانند گوش، به ما میرسد و مثل نور چراغی روشناییبخش و واضح است.
هوش مصنوعی: ای دوست، همانند خضر پیامبر، عاقل شده و به سوی چشمهای برو که آب حیات را در خود دارد، زیرا این چشمه نور و روشنی روز را مانند خورشید پخش میکند.
هوش مصنوعی: زمانی که زلیخا به جوانی یوسف نگاه کرد، به طوری که او جهان کهنه را در میابد و با این ستاره، جوانی جدیدی را تجربه میکند.
هوش مصنوعی: وقتی سهیل جان (ستارهای در آسمان) از طرف رکن یمانی (یکی از نقاط اصلی کعبه) ظاهر میشود، مه و خورشید و ستارههای هفتگانه آسمان در برابر او محو و ناپدید میشوند. این جمله به زیبایی و درخشش سهیل نسبت به دیگر اجرام آسمانی اشاره دارد و نشان میدهد که هنگام ظهور او، سایر نورها و منابع نوری به حاشیه میروند و تحتالشعاع قرار میگیرند.
هوش مصنوعی: یک لحظه دین را به دقت بررسی کن و در دل خود نگهدار، تا زمانی که بتوانی ببینی حقیقت درونی آن چه ارزشی دارد.
هوش مصنوعی: دچار شرایطی شدهای که مردم دربارهات صحبت میکنند، و مانند نانی نرم و خوشمزه تحت نظر و قضاوت آنان هستی. این وضعیت نشاندهندهی آسیبپذیری و تاثیرپذیریات از نظرات دیگران است.
هوش مصنوعی: وقتی که ذرهای به زمین بکوبی، نور دستت را میگیرد؛ زیرا آن ذره به خاطر سردی و تریاش، همچون ریگ سنگین است.
هوش مصنوعی: وقتی آفتاب از افق سر برآورد، به زمین تاریک میگوید: حالا که من با تو همدم شدم، تو نیز صاحب ارزش و اعتبار شدهای.
هوش مصنوعی: تو مانند گوسفند نیستی که در میان گله به سادگی ظاهر شوی، بلکه مانند نر شیر هستی که در شبانی برتری دارد و در مواجهه با خطرات و چالشها قدرتمند و قوی عمل میکند.
هوش مصنوعی: چراغ پنج حس خود را با نور دل روشن کن، زیرا حواس پنجگانه مانند نمازهایی هستند که دل انسان نیز به مانند سورهای پر از معانی و مفهوم است.
هوش مصنوعی: هر صبح ندا و پیامی از آسمان میرسد که تو را به راه و نشانهای هدایت میکند، مانند گردی که در مسیر نشسته باشد.
هوش مصنوعی: سپس مانند کسی که تصمیمش ضعیف است، عزم و اراده خود را کنار نگذار. زیرا در پیش روی تو دو نیروی قوی وجود دارد و تو در میان آنها به مانند سنان (پیکانی است که در کنار تیر قرار میگیرد) ظاهر میشوی.
هوش مصنوعی: شکر به نزد تو آمد و از او خواست که چرا دهانش را نمیگشاید. او مانند پستهای است که دهانش بسته شده و از دعوت شکر استقبال نمیکند.
هوش مصنوعی: شکر را بگیر و بخور و به طبل بزن، چرا که گفتهاند طبل بیصدا زدن فایدهای ندارد. پس چرا باید زبانی را که در دست داری، نادیده بگیری؟
هوش مصنوعی: از شمس تبریز، که به عنوان یک نماد افتخار شناخته میشود و معلمی پرشکوه در معرفت و دانش است، اشاره میکند. او همچون آفتابی است که در عالم معارف و دانایی میدرخشد و برتری خاصی دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
کجایی ای دل و جانم مگر که در دل و جانی
که کس نمیدهد از تو به هیچ جای نشانی
به هیچ جای نشانی نداد هیچ کس از تو
نشانی از تو کسی چون دهد که برتر از آنی
عجب بماندهام از ذات و از صفات تو دایم
[...]
دلم ز روح سحرگه سوال کرد به لفظی
چنانکه آب خجل گشت از او به گاه روانی
که چیست در همه عالم به طبع موجب صحت
که کیست در همه گیتی سجود حاتم ثانی
جواب داد دلم را که ای بر اسب تفکر
[...]
هزار جان مقدس هزار گوهر کانی
فدای جاه و جمالت که روح بخش جهانی
چه روحها که فزایی چه حلقهها که ربایی
چو ماه غیب نمایی ز پردههای نهانی
چو در غزا تو بتازی ز بحر گرد برآری
[...]
ندانمت به حقیقت که در جهان به که مانی
جهان و هر چه در او هست صورتند و تو جانی
به پای خویشتن آیند عاشقان به کمندت
که هر که را تو بگیری ز خویشتن برهانی
مرا مپرس که چونی به هر صفت که تو خواهی
[...]
چو تازه کرد جهان نوبهار و رفت خزانی
تهیست دستم ساقی بیار باده که جانی
وگر چو دستِ من است ای پسر تهی شده مشکت
دو اسبه از پیِ می شاید ار الاغ دوانی
چه گونه فوت توان کرد خاصه موسمِ گلها
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.