شمارهٔ ۴ - فی مدح السلطان الاعظم الخاقان الاعدل الاکرم سلطان سلاطین العالم علاء الدولة و الدین ابوسعید انار الله برهانه
زین سفینه دم زند من عندهُ علم الکتاب
کاب حیوان هست پیش بحر او از خجلت آب
گوئیا هر مطلعش برجیست پر خورشید و ماه
یا نه هر درجی ازو درجیست پر در خوشاب
بحر او بحر المحیط و بیت او بیت الحرام
باب او باب الجنان و فصل او فصل الخطاب
ز آسمان آمد کتاب و من بدین عالی کلام
بگذراندم ز آسمانش چون دعای مستجاب
گر فلک پیشش نماز آرد نباشد عیب از آنک
بیت معمورست هر بیتش ز روی انتساب
نی سفینه کشتی نوحست و آنکش حاصلست
فارغست از بر سر آبست عالم یا سراب
برده ناهید از برای ساعد کفّ الخصیب
بر سپهر از سرخی شنگرف اوراقش خضاب
هر طبق زو صفحه ئی پر قند و صحنی پر شکر
هر ورق زو جامه ئی گلبوی و جامی پر گلاب
لفظ شعری طلعتان شعر او در عین لطف
جعد زنگاری خطان حرف او در پیچ و تاب
نکته های (عذب) او معموره ی دلرا سواد
نقطه های حرف او سرچشمه جان را حباب
باغ بینش را خط ریحانی او خوش نظر
چرخ دانش را حروف صفحه های او شهاب
آفرینش را عقود گوهر نظمش و شاح
و آب حیوان را سواد خطه ی خطش زهاب
شاهدی خوشمنظر و شیرین حدیثی خوشحضور
لعبتی مشگین خط و سیمین بری عنبر نقاب
غمگسار عاشقان و مونس دلخستگان
دستگیر خاص و عام و دلپذیر شیخ و شاب
روضه ئی پر حور عین و چشمه ئی پر آب خضر
طبله ئی پر عود خام و نافه ئی پر مشک ناب
شخص دانش را روان و مغز معنی را خرد
مشرب دل از زلال و ساغر جان را شراب
معنی الفاظ او کردم سؤال از عقل گفت
روشنست این آفتابست آفتابست آفتاب
ای به صد روی از تو وهم و عقل را صد آبروی
وی به صد باب از تو علم و فضل را صد فتح باب
آب حیوان از تو یک قطره ست و گویندت سواد
لوح محفوظ از تو یک جزوست و خوانندت کتاب
اختری در روشنی اما مصون از ارتداد
و آسمانی در علو اما برون از انقلاب
گوهر شهوار بحرت هیچ می دانی که چیست
مدح سلطان جهان واله اعلم بالصواب
سایه ی یزدان علاء دین و دنیا بوسعید
خان کسری مرتبت خاقان اسکندر جناب
داور دوران بهادرخان جم خسرو نشان
درّ رأفت را صدف باران رحمت را سحاب
آنک پیش حزم و عزم او بود بی آبروی
خاک هنگام درنگ و باد هنگام شتاب
ساکنان سده ی درگاه او خیر الانام
حاسدن حضرت اعلی او شر الدواب
باغ جنت را بساط مجلسش قایم مقام
شاه گردون را فروغ خاطرش نایب مناب
بر سپهر تاجداری عدل او صاحبقران
در جهان سرفرازی تیغ او مالکرقاب
ای شهنشاهی که در ایام عدل شاهیت
نیست جز در حلقه ی مرغول خوبان اضطراب
پیش تیغ انتقامش دشمن دجال طبع
گردم از عیسی زند چون خربماند در خلاب
خسرو مشرق چو زد زرین علم بر تیغ کوه
آسمان این خنجر تضمین بر آورد از قراب
کافتاب از جام جودش جرعه ئی خوردست از آن
بر در و دیوار می افتد جو مستان خراب
ای ابد را آستین کسوت عمرت طراز
وی ازل را آستان درگه حُکمت مآب
اطلس پیروزه ی گلریز والای فلک
پیش ماه رایتت همچون قصب بر ماهتاب
پهلوی گاو زمین از نعل شبرنگت ستوه
گُرده شیر سپهر از آتش تیغت کباب
بر فلک رأی قضا حُکمت چو راند احتساب
زهره ی بربط نواز از چنگ بندازد رباب
تا عمود صبح صادق را خطر نبود زکوه
تا طناب مهر تابان را خلل نبود زتاب
سایبان بر چرخ زن تا خیمه قدر ترا
صبح می سازد عمود و مهر می تابد طناب
دستگیرت باد لطف ایزدی همچون عنان
پای بوست باد چرخ چنبری همچون رکاب
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شهریار دادگستر خسرو مالک رقاب
آنکه دریا هست پیش دست احسانش سراب
آسمان جود گشت و جود ماه آسمان
آفتاب ملک گشت و ملک چرخ آفتاب
بنگر اکنون با خداوند جهان شاه زمین
[...]
تا ببردی از دل و از چشم من آرام و خواب
گه ز دل در آتش تیزم گه از چشم اندر آب
عشق تو باچار چیزم یار دارد هشت چیز
مرمرا هر ساعتی زین غم جگر گردد کباب
با رخم زر و زریر و با دلم گرم و زحیر
[...]
مهترا ، هر چند شعرم زان هر شاعر بهست
تا توانستم نکردم من ز شعری اکتساب
قصد آن دارم که دامن در چنم زین روز بد
روز خوب خویش جویم بر ستوری چون عقاب
تا همی خوانم کتاب و تا همی جویم شراب
[...]
سر و بالایی که دارد بر سر گل مشک ناب
آفت دلهاست و اندر دیدهام چون آفتاب
روی رنگینش چو ماه تافته بالای سرو
زلف مشکینش چو مشک تافته بر ماهتاب
صبر از آن خواهم همی تا عشق او پوشم به صبر
[...]
ای بیان جود تو بر کاغذ روز سپید
نقش کرده خامه قدرت به زر آفتاب
هر کجا کلک تو شد بر صفحه کاغذ روان
تیغ هندی را نماند با نفاذش هیچ تاب
در هوایت هر که چون کاغذ دوروئی پیشه کرد
[...]
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.