با که از بسمله ست حرف نخست
بر بواقی ازان ترفع جست
که ز رفعت گذشت و خفض گزید
به چنین رفعتی ز خفض رسید
به تواضع چو ساخت خود را پست
حق گرفتش بدان ترفع دست
پست شو پست تا بلند شوی
بهره بفکن که بهره مند شوی
دانه اول فتاد پست به خاک
تا ازان سر کشید بر افلاک
چون خود از جیب کسر بر زد سر
آن صفت شد به جار او منجر
زانکه مجرور خویش را جار است
خو گرفتن ز جار ناچار است
هر که دارد ز خصلتی مایه
اثر آن رسد به همسایه
کرد گویی بدین حیث اشعار
آن که الجار گفت ثم الدار
فقر خواهی به اهل فقر نشین
همنشینی به اهل فقر گزین
تا کنی کسب ازان فریق اثری
گرچه زان کسب نبودت خبری
طبع دزدد ز یار بهتر خوی
نافه گیرد ز مشک اذفر بوی
عامل اندر حروف بسمله نیست
غیر «بی » از حروف عامله نیست
از عمل نیست یک نفس خالی
از عمل یافت منصب عالی
درجات رفیع در دو سرا
مبتنی بر عمل فتاد تو را
رو ز قرآن الیه یصعد خوان
کش بود تا به یرفعه میدان
تا بدانی که طیب از کلمات
یعنی ارواح ناجی از ظلمات
چون به اوج بقا کنند صعود
جز به قدر عمل نخواهد بود
«بی » که بنشست در مقام «الف »
چون خلیفه به جای مستخلف
آنچه مستخلف از ترفع شان
داشت بنمود در خلیفه عیان
طول قد الف ازین معنی
می نماید کنون ز صورت «بی »
ور نه «بی » در مواضع دیگر
منخفض بود و نافراخته سر
پادشاهان خلیفگان حق اند
در خلافت همه بر این نسق اند
هر چه دارند اتصاف بدو
ز اقتدار و نفاذ امر علو
وصف های حق است عز و جل
گشته ظاهر ولی به قدر محل
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن در مورد اهمیت تواضع و نزول به خشوع برای رسیدن به بلندی و مقام عالی صحبت میکند. شاعر با استفاده از تمثیلها و تصاویری مانند دانهای که در خاک میافتد و سپس به آسمان میرود، به این نکته اشاره دارد که برای رسیدن به درجات رفیع، باید از خودگذشتگی و تواضع نشان داد. همچنین گوینده تأکید میکند که همنشینی با افراد فقیر و نیازمندان میتواند به فرد کمک کند تا از ویژگیهای مثبت آنها بهرهمند شود. در نهایت، بر عمل تأکید میشود و بیان میشود که جایگاه انسان در دنیا و آخرت بر اساس اعمال او بنا شده است.
هوش مصنوعی: هر چه در ابتدا شروع میشود، به واسطه نام خدا به واقعیتهای عمیقتری میرسد و از آنچه که در سطح ظاهر به نظر میرسد، فراتر میرود.
هوش مصنوعی: کسی که از اوج و ارتفاع گذر کرد و به پایینتر رفت، به این اوج و بلندی از پایین دست یافت.
هوش مصنوعی: به خاطر تواضع و فروتنیاش، خود را کوچک و پست کرد و به همین دلیل خداوند او را به مقام والا و ترقی رساند.
هوش مصنوعی: اگر خود را فروتن کنی و از خودخواهی دست برداری، به مرتبه بالاتری خواهی رسید. در واقع، اگر از دنیا و خواستههای آن کاسته و به جای آن بر محتوا و مفید بودن تمرکز کنی، واقعاً بهرهمند خواهی شد.
هوش مصنوعی: دانه ابتدا در زمین افتاد تا از آن، گیاهی سر برآورد و به آسمان رسید.
هوش مصنوعی: وقتی خود شخص از نقصان و کمبود خود آگاه شد، به تدریج به وصف و ویژگیهای او پاسخ گفته شد و به عموم مردم معرفی گردید.
هوش مصنوعی: چون کسی به حال و وضعیت خود عادت کند، دیگر تغییر و تحول در آن حال برایش دشوار میشود.
هوش مصنوعی: هر کس ویژگی خاصی داشته باشد، نشان آن در رفتار و ارتباطاتش با دیگران نمایان میشود.
هوش مصنوعی: به نظر میرسد که شاعر در اینجا به تأثیر و اهمیت همسایهها اشاره میکند و به ما یادآوری میکند که ارتباطات اجتماعی و همسایگی نیز به اندازه خانه و مکان زندگی اهمیت دارد. به عبارت دیگر، ارزش واقعی زندگی ما تنها در مکان فیزیکی نیست، بلکه در افرادی که در کنار ما هستند و روابطی که با آنها داریم نیز نهفته است.
هوش مصنوعی: اگر در زندگی به فقر و نیاز دچار شدهای، بهتر است که با کسانی که در چنین وضعیتی هستند، همنشینی کنی و از آنها یاد بگیری.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی از آن گروه اثر و تاثیر بگیری، حتی اگر از آن کسب و کار اطلاع کافی نداشته باشی.
هوش مصنوعی: روح و احساس من از محبت یار میدزدد و این حس به من کمک میکند که مانند گلی خوشبو با عطر مشک، به زیبایی و خوشبویی جلب توجه کنم.
هوش مصنوعی: در حروف "بسم الله" تنها حرف "بی" عامل است و هیچ حرف دیگری برای فعل کردن وجود ندارد.
هوش مصنوعی: هیچ کسی نمیتواند در یک لحظه از عمل و تلاش خود دست بکشد و به مقام والایی دست یابد.
هوش مصنوعی: درجههای بالا در دنیا و آخرت بستگی به اعمال تو دارد.
هوش مصنوعی: در این بیت به این نکته اشاره شده که علم و عمل انسان به سوی علو و بلندای معنوی صعود میکند و در مسیر این صعود، خواندن قرآن و درک معانی آن نقش مهمی دارد. به طور کلی، انسان با تکیه بر قرآن میتواند به مراحل بالاتر و درجات ارجمندتری از فضیلت و کمال دست یابد.
هوش مصنوعی: برای اینکه بدانی بهترین و پاکترین واژگان همانند روحهایی هستند که از تاریکیها نجات میدهند.
هوش مصنوعی: وقتی به اوج و بقا دست پیدا میکنیم، فقط به اندازه کارها و تلاشهایی که انجام دادهایم، به موفقیت خواهیم رسید.
هوش مصنوعی: وقتی که حرف «بی» بر جای حرف «الف» نشسته و مانند خلیفهای عمل میکند که به جای کسی دیگر نشسته است، به نوعی نشاندهنده تغییر نقش و جایگاه در یک موقعیت خاص است.
هوش مصنوعی: آنچه که باعث دوری و افت شخصیت او شده بود، در رفتار خلیفه به وضوح نمایان شده است.
هوش مصنوعی: طول قد الف به دلیل مفهومش، اکنون از شکل «بی» مشخص میشود.
هوش مصنوعی: اگر «بی» در جاهای دیگر به کار میرفت، مرتبهاش پایینتر و ناپختهتر به نظر میرسید.
هوش مصنوعی: سلاطین و پادشاهان، نمایندگان واقعی خداوند بر روی زمین هستند و همه آنها به همین شیوه به حکومت میپردازند.
هوش مصنوعی: هر چه دارند، به خاطر توانایی و قدرتش به او نسبت داده میشود.
هوش مصنوعی: وصفهای خداوند به اندازهی ظرفیت و درک انسانها آشکار شده است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.