بخش ۱۵۴ - قال رسول الله صلی الله علیه و سلم احثواالتراب فی وجوه المداحین: کذا فی صحیح المسلم رحمة الله علیه و فیه ایضا مدح رجل عند النبی صلی الله علیه و سلم. قال صلی الله علیه و سلم: ویحک قطعت عنق صاحبک
گوش بر مدح مدح گو کم نه
بلکه احث التراب فی وجهه
مدح گوی تو در برابر تو
خاک ادبار ریخت بر سر تو
هر چه بر تو ز نفس شورانگیز
ریخت بردار و بر رخ او ریز
پیش خیر بشر نکو سیری
کرد روزی ستایش دگری
گفت ویحک قطعت عنق اخیک
ساختی روز روشنش تاریک
مدحت یار خویش بگزیدی
گردن یار خویش ببریدی
گرچه کردی بلند مقدارش
کشتی از تیغ عجب و پندارش
جان قدسی که جسم خاک وی است
عجب و پندار وی هلاک وی است
باشد او را در این سپنج سرای
زندگانی و زندگی به خدای
از خدا چون به خود شود محجوب
صدمت مرگ بر وی آرد کوب
ظاهرا گرچه زنده اش خوانی
باطنا مرده است تا دانی
انما الناس کلهم موتی
نیست جز اهل علم مستثنی
لیک علمی که باشدت قائد
که بدان سوی حق شوی عائد
پرده از دیده تو بردارد
جز حقیقت به دیده نگذارد
بردت زین حیات حس امید
زنده ای سازدت به حق جاوید
نایدت پیش چشم ذوق و شهود
غیر حق قدیم و حی ودود
همه را ظل ذات او بینی
جلوه گاه صفات او بینی
چون به ذات و صفات خود نگری
پی به آن ذات و آن صفات بری
گر کسی گویدت ثنا و مدیح
به بیان بدیع و لفظ فصیح
گرچه بر تو ز وی شود واقع
دانی آن را ز حق به حق راجع
نخوت و کبر بر تو ره نزند
آفت عجب گرد تو نتند
ور تو هم لب به نطق بگشایی
که کسی را به مدح بستایی
مدح تو حمد حق بود یکسر
لیک ظاهر به صورت مظهر
نبود باعث تو حرص و طمع
از پی دفع جوع و جذب شبع
بر چنین مادح و چنین ممدوح
کند این مدح فتح باب فتوح
همچو مدح ابوفراس شهیر
به فرزدق بر صغیر و کبیر
بر امامی که عابدین را زین
بود اعنی علی سلیل حسین
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به نقد مدح و ستایشهایی که به افراد داده میشود میپردازد. او تاکید میکند که مدح واقعی باید بر اساس حقیقت و نه بر اساس عجب و خودخواهی باشد. اگر کسی دیگران را ستایش کند، باید به نیت خالص و بدون انگیزههای منفی باشد. شاعر همچنین به این نکته اشاره میکند که ورای ستایشهای ظاهری، حقیقتی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد و در نهایت، علم و معرفت واقعی است که انسان را به سوی حقیقت و خداوند رهنمون میکند. اگر کسی به عالم واقعی نرسد، در حقیقت مرده است، حتی اگر به نظر زنده بیاید. در پایان، به ارزش مدحهای خالص و معنوی اشاره کرده و آن را راهی برای فتح درک و فهم میداند.
هوش مصنوعی: به جای اینکه به ستایش و تمجید دیگران گوش دهی، بهتر است با نگاهی انتقادی به واقعیتهای اطراف توجه کنی و افرادی که فقط به خاطر ظاهرشان احترام میگیرند را مورد سنجش قرار دهی.
هوش مصنوعی: مدح و ستایش تو، در مقایسه با تو، مانند خاک و اندوهی است که بر سر تو ریخته شده است.
هوش مصنوعی: هر چیزی که از روح پرشور و جذاب او به تو منتقل میشود، برداشت کن و بر چهرهاش بریز.
هوش مصنوعی: روزی، فردی برای خیر و نیکی انسانها تلاش کرد و مورد ستایش و تحسین قرار گرفت.
هوش مصنوعی: به تو میگویم که تو با کارهای خود، برادرت را به شدت آسیب زدی و زندگی او را در روز روشن به سیاهی کشاندی.
هوش مصنوعی: مدح و ستایش محبوب خود را برگزیدی و از او جدا شدی.
هوش مصنوعی: اگرچه او را بزرگ و باارزش کردی، اما تحت تأثیر حیرت و تصوراتش قرار گرفتهای.
هوش مصنوعی: روح پاک و مقدس او در وجودی خاکی و مادی است و این تصور و وابستگی او به این جسم دنیوی، موجب آسیبپذیری و سقوط او میشود.
هوش مصنوعی: او را در این خانه زشت زندگی قرار داده و زندگی را به خدا واگذار کرده است.
هوش مصنوعی: زمانی که انسان به خاطر خودخواهیها و غرور از خدا دور شود، مرگ به سراغ او میآید و او را در میکوبد.
هوش مصنوعی: به ظاهر ممکن است کسی را زنده و سرحال ببینی، اما در حقیقت او از نظر روحی و باطنی مرده است. این موضوع به تو یادآوری میکند که آنچه در ظاهر نمایان است، همیشه نشاندهندهی وضعیت واقعی فرد نیست.
هوش مصنوعی: همه مردم به نوعی مانند مرده هستند، فقط افرادی که علم دارند، مستثنی هستند.
هوش مصنوعی: اما دانشی که تو را به راهنمایی میرساند، آن علمی است که به سمت حق هدایتت کند.
هوش مصنوعی: حجاب از چشمانت برمیدارد و فقط حقیقت را به تو نشان میدهد.
هوش مصنوعی: از زندگی به تو امیدی داده میشود که در حقیقت تو را جاودانه میسازد.
هوش مصنوعی: هرگز نباید چیز دیگری جز وجود قدیم و ماندگار حق در ذهن و قلب تو جلوه کند و دیده شود.
هوش مصنوعی: همه چیز را در سایهی وجود او مشاهده میکنی و نشانههای صفات او را در آن مییابی.
هوش مصنوعی: وقتی به ویژگیها و خصائص خود دقت میکنی، به حقیقت و ماهیت واقعی خود پی میبری.
هوش مصنوعی: اگر کسی دربارهات ستایش کند و به طرز زیبا و با کلام شیوا صحبت کند،
هوش مصنوعی: هرچند ممکن است که حقیقتی که درباره تو مطرح میشود، به نظر واقعی برسد، اما باید بدانی که آن حقیقت در نهایت به حق و واقعیت اصلی برمیگردد.
هوش مصنوعی: غرور و خودبزرگبینی نمیتواند به تو نزدیک شود و عجب و خودپسندی به دور تو نخواهد چرخید.
هوش مصنوعی: اگر تو هم زبان به صحبت باز کنی و کسی را تحسین کنی،
هوش مصنوعی: ستایش و تمجید از تو، در واقع ستایش خداوند است به طور کامل، اما آنچه که به چشم میآید، تنها نمایشی از آن حقیقت است.
هوش مصنوعی: از آنجا که تو نیستی، حرص و طمع برای دور کردن گرسنگی و جذب سیری در من وجود ندارد.
هوش مصنوعی: مدح و ستایش این شخص و ویژگیهای او، باعث گشایش و آغاز پیروزیهای بیشتری میشود.
هوش مصنوعی: شاعر به ستایش و تمجید از ابوفراس، شاعر معروف، اشاره کرده و میگوید که این مدح هم به بزرگترها تعلق دارد و هم به کوچکترها.
هوش مصنوعی: این بیت به شخصیتی اشاره دارد که از نسل حسین است و ویژگی های بارز عبادت و تقوا را در خود دارد. او به عنوان یک امام شناخته میشود که در زینتهای معنوی و اخلاقی، سرآمد و محترم است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.