گنجور

حاشیه‌گذاری‌های بهیار سپیدان

بهیار سپیدان

دانش آموخته ی ادبیات پارسی.


بهیار سپیدان در ‫۳ سال قبل، جمعه ۳ اردیبهشت ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۳۸ دربارهٔ خواجوی کرمانی » دیوان اشعار » صنایع الکمال » سفریات » غزلیات » شمارهٔ ۱۷:

درود بر شعر پژوهان
وام گیری شاعران ار پیشینیان و معاصران پدیده ی آشکاری است اما در مورد حافظ سخن به گونه ای دیگر است. حافظ برای بروز شدت امانتداری می گوید
از
گفته ی کمال دلیلی بیاورم ....
که منظور کمال الدین اسماعیل اصفهانی از بنیانگذاران سبک شعر عراقی ست اما
انبوه استفاده اش از سعدی را
چه در باب وزن اشعار
چه برداشتن و به کاربردن در مطلع شعر
چه در متن
سکوتی عجیب را در پیش گرفته است.
دیدن کتاب بدعت ها و بدایع نیمایوشیج از مهدی اخوان ثالث هم با ارش است
بویژه در باب استفاده ی عجیب حافظ از اشعار ناصرالدین بخارایی
تا جایی که بیتی که بر مزار خواجه حافظ نوشته شده از ناصر بخارایی است فقط با تغییر قافبه ، از آن حافظ شده است.
درود بر همه شان.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۹، ساعت ۱۱:۰۱ دربارهٔ شاطر عباس صبوحی » غزلیات » شمارهٔ ۳۰ - غوغای محشر:

درود
سردوبان در مصراع دوم بیت اول بی معنی است . می تواند سرو و بان باشد. در برخی نسخه ها ، سروبن آمده است.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲:۵۶ دربارهٔ اسدی توسی » گرشاسپ‌نامه » بخش ۱۲۶ - داستان دهقان توانگر:

درودی دیگر
در بیت بدانی که . . .
انگار اسدی تلفظ چنیود را بر چینود برتری داده و وزن را با آن به دست آورده است :
همیدون: فعولن
به پولِ : فعولن
چنیود : فعولن
گذار : فَعَل.
بدرود.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲:۵۲ دربارهٔ اسدی توسی » گرشاسپ‌نامه » بخش ۱۲۶ - داستان دهقان توانگر:

درود و سپاس
بیت « بدانی که انگیزش است و شمار....»
مصراع دومش اشکال وزنی دارد و با وزن شعر
فعولن فعولن فعولن فعول یا فعل همخوانی ندارد باید چیز دیگری باشد.
چنیود درست نیست . چینود درست است .
پول یعنی پل
چینود پلی است در روز رستاخیز در باور ایرانیان باستان مانند پل صراط در باور مسلمانان.
بدرود.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲:۵۳ دربارهٔ عنصری » قصاید » شمارهٔ ۴۱ - در مدح امیر نصر بن ناصرالدین:

درود بر شما
انگار بیت اغازین دچار اشکال قافیه است زیرا تکرار قافیه در مصراع دوم بیت دوم با مصراع اول بیت اول ، نوعی آرایه است اما تکرار یک کلمه در مطلع به عنوان قافیه آن هم در یک معنی نمی تواند درست باشد.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۲:۰۶ دربارهٔ عنصری » قصاید » شمارهٔ ۱۷:

درود بر شما
بیت نخست اصلاح لازم دارد زیرا وزن چهار فاعلاتن را ندارد
لاله دراد فاعلاتن
زیر اندر فا علاتن
اما بقیه خارج از وزن است.

 

بهیار سپیدان در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۱۲ دربارهٔ سعدی » مواعظ » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۷ - موعظه و نصیحت:

سپاس. دست مریزاد!
مصراع دوم بیت چهاردم باید نگذارد باشد و بگذارذ وجهی ندارد . هم عارف اهل جمع و گذاشتن نیست هم تقابل با مصرع قبلش لازم است.

 

بهیار سپیدان در ‫۵ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷، ساعت ۱۸:۳۶ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۹۳:

درود بر هم میهنان فررززانه و پارسی دوستان گرامی !
آفرین به این گفتمان بلند و خوب ، بی هیچ تلخی و تندی .
در بیت اول : هوا گرفتن به معنی اوج گرفتن یا آرزوی اوج گیری است ضمن این که هوا در معنی هوس هم به ذهن می آید . یعنی بس است مرا از این که هوسی داشته باشم یا آرزوی اوجگیری داشته باشم . هوا در معنی اوجگیری درست تر است برای این که شاعر می گوید که ای یار تو مجال به من نمی دهی . دیگر آرزوی پرواز و اوجگیری برایم بس است.
در بیت دوم . سخنان دوستان خوب است. سعدی احتمال را بیشتر در معنی تحمل به کار برده است اگر چه گاهی در معنی اگر و شاید و معنی امروزینش هم استفاده کرده است. بطور قطع باید احتیال از حیله باشد زیرا در مصراع نخست این بیت ، شاعر می گوید راه گریز ندارم. برای پیدا کردن راه گریز، حیله و تدبیر لازم است.
بویژه که در بیت سوم احتمال ، یک بار به کار رفته سعدی از این تکرارها پرهیز می کند مگر تکرار قافیه ی مصراع یکم در مصراع چهارم که شگرد بوده است.
بیت هفتم یک نکته ی عربی دارد . اشتغال در عربی با «به» به معنی مشغول بودن است ولی با از - من، عن- به معنی فراغت و رهایی و ...است.
در بیت نهم که دوستان چیزی نگفته اند ، به باور من باید «نه» به جای به باشد و در آخر بیت «ز» بجای به باشد : نه تپانچه ای و بربط برهد ز گوشمالی. یعنی سازها امشب استراحت ندارند.
شاهکار سعدی که به شیخ و شیخ اجل معروف است ، دفاع از موسیقی و مشاهده و نظربازی است که هم امروز و بویژه هم در زمان سعدی بسیار دشوار بوده هم مشاهده ی صاحبان جمال و هم دفاع از این نظر بازی. جالب این که در برابر فتوای مفتیان ،فتوای عقلی و قلبی می دهد که : چنین جمالی را ندیدن گناه است.
در جاهای دیگری نیز گفته است:
من اگر نظر حرام است بسی گناه دارم
چه کنم نمی توانم که نظر نگاه دارم
یا
دیده را فایده آن است که دلبر بیند
ور نبیند چه بود فایده بینایی را .
با پوزش از درازی گفتار. بدرود.

 

بهیار سپیدان در ‫۵ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷، ساعت ۲۰:۰۸ دربارهٔ قاآنی » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۹۵ - د‌ر ستایش نور حدیقه احمدی فاطمه اخت علی‌بن‌موسی علیه‌السلام:

آیت الله خمینی در دیوان اشعارش قصیده ای 44 بیتی دارد که گویی متأثر از این قصیده است . وی با تخلص «هندی » در پایان قصیده می گوید :
گر که شنیدندی این قصیده ی «هندی»
شاعر شیراز و آن ادیب سخنور
آن یک طوطی صفت همی نسرودی
«ای به جلالت ز آفرینش برتر» . . .
دیوان، ص 257

 

بهیار سپیدان در ‫۶ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۲:۰۸ دربارهٔ امیرخسرو دهلوی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۸۲۵:

درود بر فرزانگان گنجور ساز و گنجور خوان
حیفم آمد یادآوری نکنم که زنده یاد پژمان بختیاری از بیت سوم این غزل امیر خسرو دهلوی الهام گرفته و مسمط گونه ای سروده که «اما تو چیز دیگری» بخش تسمیط و لی مکرر آن است . آن است :
مهر بتان ورزیده ام بسیار خوبان دیده ام
زیبا فراوان دیده ام اما تو چیز دیگری . . .

 

sunny dark_mode